Bàn làm việc của nữ nhân viên truyền thông, 29 tuổi, luôn đầy ắp các loại trái cây, bánh kẹo ngọt, bim bim, trà sữa hay cà phê. Kết thúc bữa sáng kèm cốc cà phê lúc 8h, nhưng chỉ khoảng một tiếng sau cô đã với tay bóc gói bánh hoặc ăn các loại hạt để thỏa mãn cơn thèm ăn. Cô nói bụng không đói, nhưng trong đầu luôn nghĩ đến thực phẩm. Việc ăn giúp người phụ nữ giải tỏa căng thẳng và có hứng khởi trong công việc.
"Gần như lúc nào tôi cũng muốn ăn, cứ một tiếng lại ăn một lần", Phương nói và cho biết nhiều lần muốn hạn chế cơn thèm ăn nhưng hễ thấy đồ ăn trước mặt lại không thể cưỡng lại. Phương cao 1,6 mét nhưng nặng tới 64 kg, nhiều lần giảm cân không thành. Thể hình thiếu cân đối khiến cô gặp nhiều bất lợi trong công việc cũng như cuộc sống.
Sau khi sinh con, Hoài, 30 tuổi ở Cầu Giấy, cũng luẩn quẩn trong vòng giảm cân rồi thất bại nhiều lần bởi không thể cám dỗ trước những sự thèm ăn. "Nếu không ăn, tôi tụt huyết áp, bủn rủn tay chân", cô nói.
Trước đây, Hoài có thể hình khá cân đối với chiều cao 1,58 m, nặng 50 kg. Công việc kinh doanh không ổn định khiến Hoài áp lực, gặp nhiều căng thẳng, tìm đến đồ ăn như một hình thức để giải tỏa, dần dần lệ thuộc.
Nhiều lần, người phụ nữ đấu tranh tư tưởng ăn hay không ăn. Việc đưa ra quyết định khiến cô cạn năng lượng, sau cùng buông xuôi. Hoài thử chuyển sang các đồ ăn vặt dành cho người ăn kiêng nhưng cô cảm thấy "nhạt nhẽo, được vài tuần lại từ bỏ".
Các món ăn tinh bột, đồ chiên rán luôn có sức hấp dẫn với nhiều người. Ảnh: Lan Hương
Cơn thèm ăn được định nghĩa là một sự ham muốn mạnh mẽ đối với đồ ăn, đôi khi không thể cưỡng lại, không thể kiểm soát. Người thèm sẽ bứt rứt, khó chịu, không thể tập trung cho đến khi ăn được đúng loại thực phẩm đang thèm.
Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe giảm cân HomeFiT, cho biết nhiều người bị lệ thuộc đồ ăn, xem chúng là những chất gây nghiện vì kích thích cơ thể tạo dopamine - hormone khiến hưng phấn, giảm căng thẳng tạm thời. Lâu dần, liều dopamine càng ngày càng cao mới đáp ứng đủ, đồng nghĩa mức độ nạp ngọt cũng cao theo từng ngày, tạo thành vòng lẩn quẩn cứ vài tiếng phải tìm gì đó để tạo dopamine.
Một người luôn trong trạng thái thèm ăn nên nhận diện lý do khiến cơn thèm liên tục là gì. Theo bác sĩ Tân, có 5 nhóm nguyên nhân như sau: Thứ nhất, do bạn thiếu năng lượng đến từ hoạt động thể chất, mối quan hệ, nghề nghiệp, tâm thức, từ đó có xu hướng tìm tới những nguồn năng lượng từ việc ăn uống. Bên cạnh đó là sự mất cân bằng trong chế độ ăn uống. Một người ăn quá nhiều thịt đỏ, đồ mặn, đồ chiên nướng có hương tìm tới đồ ngọt, caffein, đồ lạnh... Ngoài ra là cảm giác hoài niệm tích cực, đơn cử sắp tới mùa lễ hội, Tết, tự nhiên cảm giác thèm củ kiệu, bánh chưng... Cuối cùng, cơ thể uống không đủ nước, bị thiếu chất hay rối loạn nội tiết tố cũng làm tăng cảm giác thèm ăn.
Bác sĩ Tân từng thực hiện một bài kiểm tra, để hộp xoài dẻo sấy 150 g, tương đương một kg xoài tươi trên bàn làm việc. Tuy không phải là một người thèm ăn nhưng kết quả đúng ba ngày, hộp xoài hết sạch, dù nhiều lần tự nhủ bản thân là không ăn.
"Đó cũng là lần mà tôi thấy tần suất ăn vặt của mình nhiều như vậy", anh nói.
Chuyên gia cho rằng những cơn thèm ăn là trở ngại lớn đối với những người đang duy trì mục tiêu cân nặng hoặc đang thực hành một chế độ ăn lành mạnh. Việc ăn quá nhiều là nguyên nhân gây béo phì, từ đó gây nhiều bệnh khác về cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, như huyết áp, tim mạch, rối loạn lo âu...
Theo bác sĩ Tân, bí quyết đầu tiên nếu muốn nghiêm túc cho một kế hoạch giảm cân, hạn chế sự thèm ăn là không để bất cứ đồ ăn vặt không lành mạnh nào trong tầm mắt như bàn làm việc, trong nhà, bởi khi đó, não sẽ tốn rất nhiều năng lượng cho việc ra quyết định: ăn hay không ăn. Điều này khiến bạn nhanh chóng cạn kiệt năng lượng, tới một lúc sẽ không còn tỉnh táo để đưa ra quyết định và sẽ buông xuôi.
Nếu thực sự thèm ăn, hãy chọn các loại thực phẩm ăn vặt lành mạnh, ít đường, giàu chất xơ để kiềm bớt sự tăng đường huyết, nhờ đó cơ thể vẫn ở trạng thái đốt mỡ tối ưu. Một số đồ ăn vặt không gây béo như ngũ cốc ăn kèm hạt sữa, đậu tươi luộc, một nắm hạt các loại, sinh tố trái cây, rau củ, các thức uống giàu protein như whey protein...
Tối ưu nhất là ăn vặt ngay sau bữa chính luôn bởi bữa chính giàu chất xơ, protein, nhờ đó khi ăn vặt, đường huyết sẽ không tăng vọt quá nhanh so với ăn riêng lẻ, giúp bạn tránh tiêu thụ thực phẩm quá nhiều.
Theo Healthline, một số cách khác để hạn chế cảm giác thèm ăn, trong đó có ngủ đủ giấc. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến một số khu vực nhất định trong não, điều này có thể làm tăng cảm giác mong muốn tiêu thụ các loại thực phẩm ngon miệng, giàu calo.
Một cách khác để kiểm soát cảm giác thèm ăn, no lâu là thưởng thức các loại thực phẩm giúp thúc đẩy cảm giác no. Chế độ ăn giàu protein được chứng minh làm giảm sự kích hoạt của các khu vực trong não liên quan đến cảm giác thèm ăn vào ban đêm. Việc kết hợp thực phẩm giàu protein với chất béo lành mạnh, carbs, chất xơ là điều cần thiết để thúc đẩy cảm giác no.
Thúy Quỳnh