Chính quyền Hà Lan cho Na Uy thuê lại một nhà tù ở tỉnh Drenthe. Nguồn: Al Jazeera.
Nhà tù Boschpoort, nằm ở phía nam Hà Lan, được xây dựng 130 năm trước, giờ hoàn toàn trống trơn và vắng lặng vì không có tù nhân. Boschpoort chỉ là một trong số hàng chục nhà tù đang bị bỏ hoang ở đất nước Tây Âu này.
Nhà tù mái vòm Boschpoort, rộng hơn 33.000 m2 ở thành phố Breda, Hà Lan chính thức đóng cửa vào năm 2014. Tòa nhà 4 tầng này hiện là trụ sở và văn phòng làm việc của khoảng 90 công ty, trong đó có 3D Red Panda VR, một công ty công nghệ non trẻ.
"Chúng tôi ngay lập tức yêu thích chỗ này: trần nhà cao, những chi tiết kiến trúc đẹp, cửa sổ lớn và nhiều ánh sáng", Miguel de Waard, người sáng lập công ty 3D Red Panda VR, nhận xét.
"Khi ngồi trong văn phòng và nhìn ra ngoài, chúng tôi chỉ thấy phong cảnh tuyệt đẹp của thành phố Breda, chứ không để ý đến những song sắt", de Waard cho biết anh không thể quên được cảm giác lần đầu tiên đặt chân vào bên trong nhà tù và thừa nhận mỗi lần có việc đến khu trại giam tối tăm dành cho các nữ tù nhân, anh vẫn thấy lạnh gáy.
"Tòa nhà này có một bề dày lịch sử nên đôi khi bạn cảm thấy sức nặng của quá khứ", de Waard nói.
Hà Lan hiện chỉ còn 38 nhà tù đang hoạt động. Năm 2014, chính phủ nước này cho đóng cửa 27 nhà tù, trong số đó, 6 nhà tù được rao bán, thu về tổng cộng 23 triệu USD, số khác trở thành bất động sản cho thuê đã mang về cho ngân sách nhà nước khoảng 20 triệu USD.
Từ năm 2007 đến năm 2015, tỷ lệ phạm tội ở Hà Lan giảm 26%, theo Cục Thống kê Trung ương. Trong vòng một thập kỷ, số tù nhân mới ở Hà Lan giảm 34% xuống còn gần 38.000 người vào năm 2015. Hà Lan chỉ có 57 tù nhân trên 100.000 dân trong khi đó tỷ lệ này ở Mỹ là 458/100.000.
Bên cạnh đó, các chiến dịch phòng ngừa tội phạm và những chương trình giúp những người từng "vào tù ra tội" tái hòa nhập cộng đồng hiệu quả cũng góp phần giảm số lượng tội phạm ở Hà Lan.
"Quan tòa có nhiều lựa chọn hơn là kết án tù. Không phải là giảm nhẹ hình phạt mà cách xử phạt đã khác trước kia, chẳng hạn như lao động công ích hoặc đeo vòng kiểm soát điện tử", Anneloes van Boxtel, một quan chức Bộ Nội vụ, nhận xét.
Nhà tù De Koepel in Haarlem, phía tây Hà Lan, được cải tạo thành nơi cư trú tạm thời cho người nhập cư. Ảnh: New York Times.
Không có phạm nhân, các nhà tù ở Hà Lan buộc phải chuyển đổi công năng.
Một nhà tù ở Veenhuizen, tỉnh Drenthe, phía bắc Hà Lan đã được Na Uy, quốc gia láng giềng ở bắc Âu, thuê lại để giam giữ tù nhân của nước này. Quản ngục của nhà tù Veenhuizen cũng trở thành nhân viên ăn lương của chính quyền Na Uy. Một nhà tù vốn dành cho nữ phạm nhân ở thành phố Zwolle, miền đông bắc Hà Lan, giờ đây là một nhà hàng danh tiếng.
Một trại cải tạo nằm ở ngoại ô Overamstel gần thủ đô Amsterdam, sau khi được nâng cấp thành khu nhà chung cư có sức chứa hàng nghìn hộ gia đình, có giá rao bán lên tới 67 triệu USD. Hoặc chính quyền địa phương ở Haarlem, phía tây Hà Lan, đã chi 7 triệu USD để mua đứt một trại giam. Nhà tù này dự kiến mở cửa trở lại vào năm 2019 với chức năng mới là trường đại học.
Còn với nhà tù mái vòm có tuổi đời hơn 130 năm ở thành phố Breda, năm 2016, chính phủ quyết định giao nhà tù này cho một cơ quan đặc biệt để triển khai các dự án xã hội.
"Làm sao để mở cửa nhà tù trở lại là thách thức lớn nhất với chúng tôi", Mandy Jak, chuyên gia tư vấn tiếp thị và truyền thông của dự án, nhớ lại. Nhưng không ngờ, sau khi công bố, dự án đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của công chúng, số lượng đăng ký nhanh chóng lên tới 300 người.
"Cảm giác đây không còn là một nhà tù nữa. Nếu anh nhìn xung quanh, anh sẽ thấy, những công ty công nghệ trẻ đã đem một nguồn năng lượng mới tới cho nơi này", bà Jak nói.
An Hồng