Cảnh sát tuần tra trên đường phố Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: The Economist.
Trong một tuần, một toán cảnh sát mẫn cán của thành phố Kagoshima, phía nam Nhật Bản, theo dõi cả ngày lẫn đêm một chiếc xe ôtô không khóa, đỗ bên ngoài một siêu thị. Trong xe là một thùng bia mạch nha. Sau nhiều ngày, cuối cùng cũng có một người đàn ông trung niên đi ngang qua, không nén được lòng tham, đã quyết định "chôm chỉa" thùng bia. Ngay lập tức, 5 cảnh sát lao ra và tóm gọn một trong những tên tội phạm hiếm hoi còn sót lại trong thành phố.
Đường phố của Nhật rất an toàn. Số liệu thống kê đã chứng minh điều đó. Tỷ lệ tội phạm tại đất nước mặt trời mọc liên tục giảm trong 13 năm qua. Nhật Bản chỉ có 0,3 vụ sát nhân trên 100.000 người. Con số này quả thực ấn tượng nếu so sánh với tỷ lệ tương tự ở Mỹ là xấp xỉ 4/100.000. Cả năm 2015, cảnh sát Nhật chỉ ghi nhận một trường hợp nổ súng gây sát thương. Kể cả yakuza, tổ chức tội phạm lớn nhất tại đây, cũng suy yếu do luật pháp ngày càng cứng rắn và tình trạng già hóa dân số diễn ra nhanh, Economist đưa tin.
Cảnh sát Nhật giải tán một vụ ẩu đả bằng những cái ôm.
Tuy nhiên, thay vì cho nhân viên nghỉ theo chế độ để cắt giảm bớt nhân lực, lực lượng Nhật Bản vẫn tuyển mộ thêm người để bổ sung cho các đội tuần tra khu phố. Nhật Bản hiện có hơn 259.000 sĩ quan cảnh sát mặc đồng phục, gấp hơn 17 lần so với 10 năm trước, bất chấp tỉ lệ tội phạm giảm mạnh.
Thống kê cho thấy tỉ lệ cảnh sát so với số lượng cư dân ở thủ đô Tokyo rất cao, nhiều hơn so với New York sầm uất 25%. Tokyo là nơi có lực lượng cảnh sát đô thị lớn nhất thế giới.
Do số lượng cảnh sát đông đảo mà số vụ phạm tội lại thấp nên cảnh sát Tokyo sẵn sàng điều tra cả những vụ vi phạm mà ở hầu hết các quốc gia khác bị coi là vặt vãnh, ví dụ như trộm xe đạp hoặc tàng trữ một lượng nhỏ thuốc gây nghiện.
Không khó bắt gặp đâu đó những vụ việc như 5 cảnh sát "ập" vào một căn hộ chật hẹp sau khi chủ nhà báo mất một chiếc quần đùi trên dây phơi. Năm ngoái, nguyên một nhóm thám tử hùng hậu được điều đi vây bắt 22 người trồng cần sa để dùng riêng tại nhà ở vùng nông thôn vắng vẻ.
Gần như chẳng có việc để làm, cảnh sát Nhật tập trung vào những hành vi có thể dẫn tới hành động phạm tội, theo giáo sư Kanako Takayama đến từ trường đại học Kyoto. Một trong những vụ điển hình gần đây, bà Takayama cho biết, cảnh sát đã "tóm gọn" một nhóm người đi chung taxi và chia tiền với nhau, coi đây là hành động gian lận khi sử dụng dịch vụ taxi. Nhật Bản có quy định chặt chẽ trong việc chở khách bằng taxi. Mỗi xe taxi chỉ chở đúng 4 người. Nếu chỉ thừa một người, tài xế cũng không được phép chở. Một vài nơi ở Nhật thậm chí còn tiến hành khởi tố những người đi xe đạp dám vượt đèn đỏ.
Trong một trường hợp hy hữu xảy ra cách đây 15 năm, cảnh sát ở thành phố Hokkaido đã "móc nối" với băng đảng xã hội đen khét tiếng yakuza để dàn dựng một vụ vận chuyển lậu súng vào Nhật nhằm hoàn thành chỉ tiêu bắt giữ tội phạm.
Bất chấp nỗ lực "nằm vùng" của cảnh sát, tòa án ra phán quyết cuối cùng không truy tố vụ trộm bia ở thành phố Kagoshima.
Theo luật sư Yoshihiro Yasuda, tỷ lệ tội phạm ở Nhật thấp không phải do năng lực của cảnh sát mà chủ yếu do người dân sống có kỷ luật.
An Hồng