Bác sĩ Nhậm Hiểu Bình (bên trái) đang lên kế hoạch thực hiện cấy ghép đầu ở Trung Quốc. Ảnh: The New York Times.
Sáu năm trước, Vương Hoán Minh bị liệt từ đầu trở xuống sau chấn thương trong lúc đấu vật với một người bạn. Hiện, người đàn ông 62 tuổi về hưu đang hy vọng có thể bước đi trở lại thông qua phẫu thuật cấy ghép cơ thể mới. Ông Minh nằm trong số vài người tình nguyện tham gia cấy ghép tại một bệnh viện ở thành phố Cáp Nhĩ Tân phía bắc Trung Quốc, theo New York Times.
Ghép đầu là ý tưởng gặp phải sự phản đối của các chuyên gia trên khắp thế giới. Kỹ thuật cấy ghép này chưa khả thi ở thời điểm hiện tại do khó khăn khi nối các dây thần kinh cột sống. Thất bại đồng nghĩa với tử vong ở bệnh nhân.
Tuy nhiên, bác sĩ phẫu thuật Nhậm Hiểu Bình ở Đại học Y Cáp Nhĩ Tân, người từng tham gia ca cấy ghép tay đầu tiên ở Mỹ năm 1999, khẳng định ông không chùn bước. Trong một cuộc phỏng vấn, bác sĩ Nhậm cho biết ông đang thành lập đội phẫu thuật viên, tiến hành nghiên cứu cấy ghép và sẽ thực hiện phẫu thuật khi nào mọi thứ sẵn sàng.
Kế hoạch của bác sĩ Nhậm là cắt đầu ở hai cơ thể, nối mạch máu ở cơ thể người hiến tặng đã chết với đầu người nhận và chèn thêm đĩa kim loại để cố định chiếc đầu mới, chấm chất keo thúc đẩy phát triển vào đầu dây thần kinh cột sống và cuối cùng khâu lớp da.
Những chuyên gia y khoa hàng đầu đang lên án kế hoạch của bác sĩ Nhậm. "Đối với hầu hết mọi người, đó là một kế hoạch hấp tấp và liều lĩnh", bác sĩ James L. Bernat, giáo sư thần kinh học và y khoa ở Trường Y Geisel thuộc Đại học Dartmouth, New Hampshire, Mỹ, nhận xét.
Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 11 năm ngoái, bác sĩ Hoàng Kiệt Phú, cựu thứ trưởng Bộ Y tế Trung Quốc, nhấn mạnh sau khi cột sống bị cắt, các dây thần kinh không thể nối lại. Điều này là bất khả thi cả về mặt khoa học và đạo đức.
Một số nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng bày tỏ lo ngại thí nghiệm diễn ra quá vội vàng và quá xa giới hạn cho phép. "Tôi không muốn chứng kiến các học giả, bác sĩ cấy ghép và nhà khoa học ở Trung Quốc khắc sâu thêm ấn tượng của cộng đồng quốc tế rằng người Trung Quốc không biết giới hạn trong bất kỳ việc gì", Cong Yali, nhà đạo đức học y khoa ở Đại học Bắc Kinh bình luận về kế hoạch của bác sĩ Nhậm.
Vấn đề đạo đức từ lâu đã trở thành rào cản mà các nhà nghiên cứu Trung Quốc phải đối mặt trong lĩnh vực cấy ghép nội tạng. Đầu năm nay, Hiệp hội Cấy ghép Tim và Phổi Quốc tế bác bỏ nghiên cứu dựa trên nội tạng tù nhân của một nhóm các nhà khoa học Trung Quốc tại hội nghị thường niên.
Bác sĩ Nhậm không phải là người duy nhất mang tham vọng cấy ghép đầu. Bác sĩ Sergio Canavero ở tập đoàn Turin Advanced Neuromodulation Group tại Italy và các nhà khoa học ở Viện Lý sinh Lý thuyết và Thực nghiệm tại Nga cũng đang nghiên cứu quá trình cấy ghép.
Thí nghiệm cấy ghép trên chuột do bác sĩ Nhậm tiến hành. Ảnh: The New York Times.
Bác sĩ Nhậm đã tiến hành thí nghiệm cấy ghép đầu trên chuột nhưng chúng chỉ sống được một ngày. Ông tiết lộ đang thực hành trên tử thi người, nhưng từ chối cung cấp thông tin chi tiết. Bác sĩ Nhậm và những người ủng hộ ông cho rằng ca phẫu thuật có thể giúp ích cho bệnh nhân mắc bệnh nặng ảnh hưởng tới chức năng cơ thể như teo cơ tủy và liệt toàn thân.
Bác sĩ Nhậm cũng thừa nhận ca phẫu thuật vô cùng khó khăn. "Tôi đã phẫu thuật ở Trung Quốc và nước ngoài trong hơn 30 năm. Tôi từng thực hiện những ca phẫu thuật phức tạp nhất. Nhưng tất cả chưa là gì so với ca phẫu thuật này. Dù có phù hợp về mặt đạo đức hay không, nó vẫn liên quan đến tính mạng con người. Không có gì quý hơn sinh mạng con người. Đó là cốt lõi của đạo đức", bác sĩ Nhậm chia sẻ.
Dù vấp phải nhiều chỉ trích, ông Vương và gia đình vẫn hy vọng ca phẫu thuật cấy ghép sẽ thành công. "Quá trình phẫu thuật dường như bất khả thi này có thể sẽ cứu chúng tôi", vợ ông Vương nói.
Xem thêm: Cấy ghép đầu - tham vọng vượt qua giới hạn con người
Phương Hoa