Máy Gia tốc hạt Lớn của Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu ở Thụy Sĩ. Ảnh: CERN.
Máy Gia tốc hạt Lớn (LHC) luôn là tâm điểm thu hút sự chú ý kể từ khi ý tưởng thiết kế ra đời năm 1984. Trong nhiều năm, đây là nguồn cung cấp vô số phát hiện quý giá cho giới nghiên cứu vật lý. Cỗ máy thực sự là một thành tựu kỹ thuật giúp con người hiểu rõ những quy luật cơ bản của vũ trụ, theo Science Alert.
Tuy nhiên, việc mắc kẹt đầu trong máy gia tốc có thể đem lại hậu quả đáng sợ và một nhà khoa học người Nga từng trải qua tình cảnh đó. Theo Daven Hiskey, tác giả cuốn sách Today I Found Out, câu chuyện bắt đầu vào ngày 13/7/1978, khi nhà khoa học Anatoli Petrovich Bugorski làm việc tại Synchrotron U-70, một cỗ máy gia tốc hạt của Xô Viết.
Trong lúc làm việc ở cơ quan, Bugorski dựa vào máy gia tốc hạt để kiểm tra một mẩu thiết bị có vấn đề. Ông vô tình để đầu lia qua chùm proton tốc độ cao và trông thấy chớp sáng "chói hơn một nghìn Mặt Trời gộp lại". Dù bắt gặp hình ảnh kỳ lạ, Bugorski không cảm thấy đau đớn nhưng vẫn chịu nhiều thương tổn.
Để hiểu đầy đủ mức độ thương tổn mà chùm tia gây ra ở đầu Bugorski trong vòng vài giây, đầu tiên chúng ta cần biết về đơn vị đo mang tên gray (Gy). Theo Hiskey, gray là đơn vị đo năng lượng hấp thụ từ bức xạ ion hóa. Một gray tương ứng với sự hấp thụ một joule năng lượng bức xạ bởi một kilogram vật chất.
Nhà khoa học người Nga Anatoli Petrovich Bugorski. Ảnh: Wikipedia.
Thông thường, khoảng 5 gray là đủ giết chết một người và điều này xảy ra sau khoảng 14 ngày tiếp xúc với bức xạ. Chùm tia chiếu xuyên qua đầu Bugorski được xếp ở mức 2.000 gray. Khi thoát ra ngoài, chùm tia đạt mức 3.000 gray. Ở mức cao như vậy, chùm tia có thể tạo ra một lỗ thủng xuyên qua mặt Bugorski nhưng kết quả lại khác.
Dù lúc đầu Bugorski có vẻ vẫn ổn, chùm tia siêu mạnh này khiến nửa trái đầu của ông mất kiểm soát và một phần da bong tróc tại vị trí chùm tia chiếu vào và đi ra từ sọ ông. Nó cũng gây bỏng theo một đường thẳng xuyên qua não Bugorski, dù ông không bị suy giảm trí tuệ.
Tuy nhiều bác sĩ thông báo Bugorski chắc chắn sẽ chết vào bất kỳ lúc nào, đến nay ông vẫn sống nhưng phải gánh chịu một số hậu quả. Ông bị mất khả năng nghe ở tai trái, trải qua những cơn tai biến, và liệt một nửa mặt. Nhưng tất cả không thể ngăn ông giành bằng tiến sĩ sau này.
Một trong những phát hiện kỳ lạ nhất từ tai nạn là chùm hạt proton có thể ngăn chặn những nếp nhăn trên da, bởi một nửa mặt bị chùm hạt chiếu qua của Bugorski dường như không hề lão hóa kể từ sau đó.
Phương Hoa