Những đoàn thường dân Palestine ngày 7/4 bắt đầu đổ về Khan Younis, sau khi Sư đoàn 98 thuộc Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) rút khỏi thành phố phía nam Dải Gaza một ngày trước đó.
Sau 4 tháng các đơn vị IDF tập kích, vây hãm và tác chiến liên tục trong nội đô Khan Younis, thành phố từng là vùng đô thị lớn nhất nam Gaza với hơn 400.000 người trước chiến sự giờ đây bị phá hủy nặng nề.
Nhiều khu vực chỉ còn là đống đổ nát, đường sá đầy gạch đá và xác ôtô. Bệnh viện al-Salam bị bắn phá đến mức không thể sử dụng được nữa.
Người dân Khan Younis di chuyển qua một tuyến phố với nhiều tòa nhà đổ nát.
IDF xác định Khan Younis là một trong những thành trì chủ lực của Hamas, tổ chức vũ trang - chính trị Palestine dẫn đầu vụ tấn công vào Israel hồi tháng 10/2023.
Thành phố liên tục chịu tập kích từ tháng 12/2023, sau đó bị vây hãm từ tháng 1 đến ngày 7/4 với nhiều mũi đánh thọc sâu vào nội đô, khi quân đội Israel lùng sục cơ sở của Hamas.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết các đơn vị IDF rút khỏi Khan Younis vì đã hoàn thành nhiệm vụ tác chiến. Hamas "không còn khả năng tổ chức bất kỳ hoạt động quân sự nào" từ thành phố này.
"Chiến tích của Sư đoàn 98 và các đơn vị trực thuộc là cực kỳ ấn tượng. Họ đã tiêu diệt khủng bố, phá hủy các mục tiêu thù địch như kho vũ khí, công sự ngầm, cơ sở chỉ huy và trung tâm liên lạc", Gallant nói.
"Thành phố chỉ còn mùi của sự chết chóc. Chúng tôi chẳng còn thành phố nào nữa, chỉ còn những đống gạch vụn. Tôi chỉ biết khóc khi bước qua từng tuyến phố", Maha Thaer, người phụ nữ 38 tuổi có 4 người con, nói với AFP khi trở lại Khan Younis.
Vỏ đạn của lính Israel được gom thành đống trên đường phố Khan Younis.
Maha Thaer nói khu dân cư Hamad ở phía tây Khan Younis, nơi gia đình cô sinh sống trước khi IDF bao vây thành phố, gần như không còn căn nhà nào nguyên vẹn.
"Nhà tôi không còn bức tường hay cửa sổ nào trụ vững. Gần như mọi tòa nhà đều bị san phẳng", cô mô tả.
Quân đội Israel từng xác định khu dân cư Hamad có cơ sở của tổ chức Hamas. Trong vòng 10 ngày, các đơn vị Israel lùng sục từng căn nhà và giao chiến với đối thủ.
IDF cho biết họ đã bắt khoảng 300 nghi phạm, tiêu diệt khoảng 100 tay súng và phát hiện nhiều kho vũ khí, trong đó có súng từng được sử dụng trong vụ tấn công Israel vào ngày 7/10/2023.
Trong khi phần lớn hình ảnh cho thấy nhiều khu vực dân sự trong nội đô Khan Younis bị san phẳng, một số hình ảnh cho thấy quân đội Israel có tìm cách hạn chế phá hủy hạ tầng dân sự.
Một trong những hình ảnh được ghi lại vào ngày 7/4 cho thấy trạm cấp phát nước không bị bắn phá, dù gần như mọi công trình xung quanh đã biến thành những đống gạch vụn. Phía chân trời, tòa nhà được cho là trường học do Liên Hợp Quốc quản lý ở Khan Younis, được trưng dụng làm nơi lánh nạn cho dân thường, cũng không chịu hư hại.
Một số cư dân Khan Younis cho biết họ vẫn muốn trở về ngôi nhà của mình dù cho chúng không còn nguyên vẹn. Tìm được nơi trú ẩn vẫn tốt hơn cảnh sống lay lắt trong những túp lều ngoài trời.
Một khu nhà cao tầng ở Khan Younis bị phá hủy hoàn toàn trong trận tập kích ngày 26/10/2023.
IDF cáo buộc các đơn vị Hamas xây dựng công sự và đường hầm dưới các khu dân cư, do đó Israel buộc phải sử dụng hỏa lực mạnh trong chiến dịch. Họ quy trách nhiệm về thiệt hại công trình dân sự và thương vong dân thường cho chiến thuật ẩn nấp của Hamas.
Trong khi đó, Hamas khẳng định các thành viên của nhóm không hoạt động tại bệnh viện, cơ sở y tế hay công trình dân sự.
Các quan chức nhân quyền Liên Hợp Quốc, trong đó có Cơ quan Liên Hợp Quốc hỗ trợ Người tị nạn Palestine (UNRWA), đã nhiều lần cáo buộc Israel tập kích bừa bãi gây thương vong dân thường ở thành phố Khan Younis. Bộ Ngoại giao Mỹ từng lên án quân đội Israel tập kích trúng trại tị nạn trong thành phố miền nam Dải Gaza, quan ngại hoạt động của IDF đe dọa tính mạng dân thường lẫn tình nguyện viên nhân đạo.
Xác xe cứu thương thuộc tổ chức Trăng lưỡi liềm Đỏ Palestine dập nát nằm bên vệ đường.
Kể từ khi chiến sự bùng phát tại Dải Gaza, cơ quan y tế địa phương do Hamas quản lý đã thống kê hơn 33.000 người Palestine thiệt mạng. Tuy nhiên, truyền thông Israel và giới phân tích phản bác rằng đây là con số không thể kiểm chứng, không phân biệt rõ thương vong dân thường và thành viên Hamas.
Bộ Quốc phòng Israel khẳng định Hamas đã mất hơn 13.000 tay súng ở Dải Gaza trong 6 tháng qua. Họ hạ hơn 1.000 tay súng trên lãnh thổ Israel trong ngày 7/10/2023. Ít nhất 250 quân nhân Israel tử vong trong chiến dịch ở Gaza.
Ảnh: AFP, AP.