Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè dài gần 10 km, chảy qua các quận 1, 3, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình, đổ ra sông Sài Gòn. Hơn 30 năm trước, con kênh ô nhiễm nặng, bên bờ nhà cửa lụp xụp, cỏ rác um tùm.
Từ năm 1993, chính quyền thành phố có kế hoạch đầu tư cải tạo và xây dựng hai tuyến đường ven kênh. Mười năm sau, dự án vệ sinh môi trường Nhiêu Lộc - Thị Nghè với tổng mức đầu tư gần 8.600 tỷ đồng khởi công.
Đoạn kênh uốn lượn qua khu cầu Kiệu (quận Phú Nhuận) với dòng nước trong xanh, hai bên đường cây thẳng tắp. Trong dự án cải tạo, có 16 cây cầu dọc tuyến kênh được sửa chữa, xây mới.
Cảnh quan hai bên bờ kênh sau khi cải tạo trở nên trong lành, xanh mát. Nhiều loài cây, hoa, tiểu cảnh.. được trồng trên vỉa hè đường Hoàng Sa, Trường Sa.
Đều đặn mỗi chiều, bà Lại Thị Lộc được con gái đẩy xe lăn đi dạo ven kênh đoạn đường Trường Sa.
"Tôi nhớ khoảng những năm 80 là lúc ô nhiễm nặng nhất, nước đen kịt, hôi thối, nhà ổ chuột san sát. Giờ thì kênh sạch đẹp quá, không khí mát rượi quanh năm", bà lão 79 tuổi nói.
Người dân tập thể dục trên vỉa hè đường Hoàng Sa, quận 3. Nhiều máy tập thể dục được lắp đặt dọc 9 km tuyến kênh.
"Ngày nào tôi cũng ra đây chaỵ bộ ven kênh vì không khí trong lành, cây nhiều, không bị vướng xe cộ", anh Đỗ Hữu Phụng (37 tuổi) cho biết.
Ở đoạn gần Thảo Cầm Viên, nhóm bạn của anh Bùi Tuấn Linh (hàng đầu) chèo thuyền trên kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè. "Nhà tôi gần kênh nên tuần vài lần cùng bạn chèo thuyền dạo mát. Nước ở đây khá sạch lại ít sóng, ngắm cảnh quan hai bên cũng rất đẹp", anh Linh cho biết.
Mỗi ngày, công nhân môi trường đi thuyền vớt rác, lục bình, cá chết... dọc tuyến kênh. Trung bình mỗi ngày, có từ 7 đến 14 tấn rác được vớt.
Từ tháng 2/2020, chính quyền thành phố chi hơn 36 tỷ đồng nạo vét bùn, rác gần 9 km kênh để giảm ô nhiễm và cải thiện môi trường nước. Với độ sâu nạo vét từ 0,9 đến 1,1 m, khoảng 122.000 m3 bùn được hút lên sau đó đem đến xử lý ở Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước.
Những chiếc lồng đèn hình hoa sen lung linh vào lễ Phật đản (15/4 âm lịch) năm 2018. Hàng năm, trong dịp Phật đản, suốt 3 km hai bờ lung linh sắc đèn lồng; đến tối nhiều người dân, phật tử thả hoa đăng trên kênh khi đi lễ chùa.
Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, đoạn qua quận Bình Thạnh lung linh về đêm.
Mới đây, UBND TP HCM khởi động lại dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, tổng đầu tư 9.300 tỷ đồng sau gần 20 năm chậm tiến độ. Dự án sẽ nạo vét con rạch dài 6,2 km từ kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè đến sông Vàm Thuật cùng 3 tuyến nhánh gần 2 km gồm: nhánh cầu Sơn, Bình Triệu và Bình Lợi; làm đường 4 làn hai bên; hệ thống thu gom nước thải phạm vi 700 ha... Gần 573.000 m2 đất bị thu hồi phục vụ dự án.
Ngoài ra, thành phố đã đồng ý chủ trương làm dự án xây dựng hạ tầng, cải thiện môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên dài 33 km, tổng vốn 8.200 tỷ đồng.
Quỳnh Trần