Báo cáo vừa phát hành của HSBC dự báo tài khoản vãng lai (ghi chép những giao dịch về hàng hoá, dịch vụ và thu nhập đầu tư giữa người cư trú trong nước với người cư trú ngoài nước) của Việt Nam sẽ thâm hụt nhẹ vào khoảng 0,5% GDP, trước khi đạt thặng dư khiêm tốn tương đương 2,3% GDP trong năm 2022.
Năm ngoái, ngân hàng này từng nhấn mạnh khả năng chống chịu trước các cú sốc bên ngoài của Việt Nam ngày càng tốt lên theo thời gian. Trong năm đầu tiên đại dịch xảy ra, thặng dư tài khoản vãng lai của Việt Nam ghi nhận mức cao kỷ lục, tương đương 5,5% GDP nhờ xuất khẩu tăng trưởng vượt bậc trong khi nhập khẩu thu hẹp bất thường.
Do bối cảnh thay đổi, họ cho rằng đây là lúc đánh giá lại tình hình tài khoản vãng lai của Việt Nam. Trong quý II, Việt Nam chứng kiến mức thâm hụt tài khoản vãng lai theo quý cao nhất từ trước tới giờ, tương đương 6,7% GDP.
Thặng dư tài khoản vãng lai của Việt Nam những năm qua. Đồ họa: HSBC
Trong quý IV, cán cân thương mại của Việt Nam nhiều khả năng có thặng dư sau khi nền kinh tế mở cửa trở lại từ 1/10. Xuất khẩu tháng 11 tăng 18,5% so với cùng kỳ năm trước. "Tuy nhiên, ngay cả khi chúng ta thấy năm 2021 có thặng dư thương mại, mức độ thặng dư này không có khả năng bù đắp được thâm hụt chính và thâm hụt dịch vụ", HSBC đánh giá.
Cụ thể, trước đại dịch, ngành du lịch phát triển mạnh mẽ mang lại nguồn thu ngoại hối quan trọng khiến thâm hụt dịch vụ trường kỳ của Việt Nam giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử là 1,5 tỷ USD vào năm 2019.
Tuy nhiên, khi ngành du lịch bị "đóng băng", thâm hụt dịch vụ tăng gần 10 lần lên đến 10 tỷ USD năm 2020. Tình hình chưa mấy cải thiện trong cho thấy thâm hụt dịch vụ năm nay cũng sẽ không dưới mức năm ngoái.
Những yếu tố kết hợp như sự thiếu vắng du khách Trung Quốc và việc chậm mở lại các đường bay quốc tế dự báo khả năng phục hồi ngắn hạn nhanh chóng theo hình chữ V của ngành du lịch ít có cơ hội xảy ra trong năm 2022. HSBC cho rằng ảnh hưởng tiêu cực của thâm hụt dịch vụ lên tài khoản vãng lai sẽ còn kéo dài, mặc dù nhiều khả năng sẽ không quá nhiều.
Nhưng bức tranh toàn cảnh không chỉ toàn màu xám, nhất là triển vọng năm 2022. Là nền tảng của tài khoản vãng lai, lượng kiều hối vẫn duy trì ổn định, bền vững. Trong khi đó, thương mại của Việt Nam sẽ bình thường hóa trở lại khi gián đoạn chuỗi cung ứng giảm bớt, nhờ vậy tài khoản vãng lai sẽ có thặng dư nhẹ. Ngoài ra, lượng FDI duy trì ổn định nhiều khả năng sẽ thúc đẩy mở rộng thương mại trong tương lai của Việt Nam.
Tất nhiên, những biến động trong ngắn hạn là khó tránh khỏi trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn đang trong cuộc chiến ứng phó với tình trạng số ca mắc mới mỗi ngày tăng trở lại và khó khăn do thiếu hụt lao động trầm trọng.
Theo HSBC, ưu tiên lúc này của các nhà làm chính sách là lấy lại đà tăng trưởng và củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiệm vụ cấp thiết nhất là làm sao kiểm soát được đợt bùng dịch Covid-19 thứ năm, đồng thời đưa ra những chế độ đãi ngộ phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút công nhân trở lại nhà máy làm việc an toàn, ổn định.
Viễn Thông