Thanh tra Chính phủ vừa làm rõ nhiều sai phạm của TP HCM và các cơ quan liên quan dự án Khu đô thị Thủ Thiêm (ĐTTT). Trong đó có việc thành phố làm trái quyết định của Thủ tướng, lấy đất trong Khu tái định cư 160 ha để giao cho hàng loạt doanh nghiệp làm 51 dự án, sau đó "lụm lặt" đất ở nhiều nơi khác bù vào. Đây là một trong những nguyên nhân khiến người dân Thủ Thiêm bức xúc, khiếu kiện suốt nhiều năm vì bị đẩy đến nơi rất xa trung tâm.
Trong Quyết định 367 năm 1996, Thủ tướng phê duyệt quy hoạch xây dựng Khu đô thị Thủ Thiêm (ĐTTT) 930 ha gồm: Khu đô thị mới 770 ha và Khu tái định cư 160 ha nằm giáp ranh, thuộc địa bàn phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm (quận 2). Quy hoạch này dựa trên cam đoan của lãnh đạo TP HCM thời điểm đó là "người dân có chỗ ở bằng hoặc hơn nơi cũ, ưu tiên tái định cư tại chỗ để đảm bảo đời sống".
Sau quyết định này, thị trường đất tại quận 2 trở nên bát nháo. Tháng 2/2002, nhằm ngăn chặn việc lấn chiếm, mua bán đất trái luật đang diễn ra, Thủ tướng có công văn hỏa tốc đề nghị thành phố thu hồi 160 ha đất tái định cư "phù hợp với Quyết định 367". Nhưng thực tế, UBND TP HCM đã chuyển khu tái định cư ra xa và chia thành 6 địa điểm tại các phường Bình Khánh, An Phú, An Khánh, Thạnh Mỹ Lợi, Cát Lái. Trong đó, khoảng 50 ha ở phường Cát Lái, giáp tỉnh Đồng Nai, cách Khu đô thị mới đến 15 km.
Người dân Thủ Thiêm khiếu kiện suốt nhiều năm qua nhưng không được giải quyết. Ảnh: Phạm Duy.
Khu đô thị 'lạ' trên đất tái định cư
Việc triển khai xây dựng Khu tái định cư khác phê duyệt của Thủ tướng thể hiện qua nhiều văn bản, chỉ đạo của lãnh đạo TP HCM.
Ngày 6/3/2002, Phó chủ tịch UBND TP HCM Vũ Hùng Việt ký công văn yêu cầu các sở ngành xác định địa điểm, diện tích và ranh giao đất của 930 ha (bao gồm 770 ha xây dựng Khu đô thị mới và 160 ha xây dựng Khu tái định cư). Trong đó nêu "nếu thiếu đất cho phép điều chỉnh diện tích các dự án trên địa bàn quận 2 để đảm bảo đủ diện tích theo phê duyệt của Chính phủ".
Nửa tháng sau, Chủ tịch UBND TP HCM Lê Thanh Hải yêu cầu điều chỉnh diện tích Khu đô thị mới, giao Kiến trúc sư trưởng thành phố, Giám đốc Sở Địa chính Nhà đất cắm mốc đủ 770 ha đất, theo giải pháp bổ sung hơn 40 ha của Khu tái định cư Bình Khánh. Để có đủ đất bù vào Khu tái định cư, rà soát lại quỹ đất trên địa bàn quận 2, thu hồi đất của các dự án chậm triển khai, không nhất thiết tại một địa điểm. Thực tế, chỉ có khoảng 10-20 ha giáp ranh Khu đô thị mới.
Hơn 3 năm sau, tháng 12/2005, Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Đua ký quyết định 6565 phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung Khu trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm tỷ lệ 1/5.000 với các nội dung: diện tích quy mô khu trung tâm là 737 ha, trong đó Khu đô thị phát triển mới là 657 ha, Khu đô thị chỉnh trang là 80 ha, tổng số dân định cư là 130.000 người...
Quyết định này "đẻ ra" Khu đô thị chỉnh trang, mà thực tế 80 ha đất (thuộc 160 ha đất tái định cư) đã được thành phố giao doanh nghiệp làm dự án. Thanh tra Chính phủ xác định có 51 dự án nhà ở, văn phòng, khu vui chơi giải trí, công trình công cộng (với tổng diện tích khoảng 144,6 ha) trên đất tái định cư. Động thái này của thành phố còn có nhiều vi phạm như: giao đất không qua đấu giá, giao đất không đúng với giấy phép kinh doanh; không đúng thẩm quyền; không có quy hoạch chi tiết 1/2000 được duyệt; chưa ký hợp đồng thuê đất vẫn cho phép sử dụng.
Các dự án này khi triển khai thì lấn sông, xây dựng công trình sai quy hoạch, vượt số tầng, tính toán tiền sử dụng đất sai...
Khu đô thị Thủ Thiêm ngày nay không còn như quy hoạch ban đầu. Ảnh: Hữu Nguyên
Trao đổi với VnExpress xung quanh sai phạm ở Thủ Thiêm, hôm qua, ông Lê Sỹ Bảy (Vụ trưởng của Thanh tra Chính phủ) cho biết, về cơ bản kết luận của Thanh tra đã nêu đúng nguyện vọng và nội dung khiếu nại của người dân. Tuy nhiên, nếu người dân chưa thỏa mãn với các nội dung này có thể khiếu nại, đoàn thanh tra sẽ báo cáo cấp trên, trình Thủ tướng để chỉ đạo, xử lý theo quy định.
"Trước mắt, TP HCM phải xử lý cá nhân, tổ chức liên quan các sai phạm. Nếu hết thời gian quy định thành phố không có động thái gì, chúng tôi sẽ kiểm tra và ra kết luận sau thanh tra để báo cáo Thủ tướng có các bước xử lý tiếp theo", ông này nói.
|
Khu ĐTTT nằm bên bờ Đông sông Sài Gòn, đối diện quận 1 (cách 300 m đường chim bay), được kỳ vọng hiện đại nhất Đông Nam Á. Hiện, dự án giải phóng hơn 99% mặt bằng nhưng vẫn còn hơn 100 hộ dân khiếu nại hơn chục năm. Họ cho rằng đất của họ nằm ngoài ranh quy hoạch nhưng vẫn bị giải tỏa; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư sai quy định. Sau 4 tháng vào cuộc theo chỉ đạo của Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ kết luận TP HCM, Bộ Xây dựng và Văn phòng Chính phủ có nhiều sai phạm trong quá trình quy hoạch Thủ Thiêm, phá vỡ quy hoạch Thủ tướng phê duyệt; thể hiện sự buông lỏng quản lý, sử dụng đất. UBND TP HCM được yêu cầu làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân. Trước đó, Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM đã thành lập Tổ công tác giải quyết các trường hợp khiếu nại liên quan công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư thực hiện quy hoạch Khu ĐTTT. Đứng đầu tổ công tác là Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thành Phong, Phó Chủ tịch phụ trách đô thị Trần Vĩnh Tuyến làm tổ phó. Tổ công tác sẽ giải quyết từng khiếu nại theo mốc thời gian cụ thể (từ một đến 4 tháng) tính từ thời điểm Thanh tra Chính phủ có kết luận. |
Thiên Ngôn