Hội thảo quốc tế lần thứ hai về Hoàng Sa và Trường Sa với chủ đề “Hoàng Sa- Trường Sa: Sự thật lịch sử” hôm qua diễn ra tại Đà Nẵng. Ảnh: Nguyễn Đông
Hội thảo quốc tế lần thứ hai về Hoàng Sa và Trường Sa với chủ đề “Hoàng Sa- Trường Sa: Sự thật lịch sử” vừa diễn ra tại thành phố Đà Nẵng, với sự tham dự của gần 120 đại biểu gồm các học giả, các nhà nghiên cứu, quan chức trong và ngoài nước.
Các đại biểu trình bày tổng cộng 21 tham luận, cùng hàng chục ý kiến thảo luận trong hai phiên và 4 phần thảo luận. Nội dung chính bao gồm vị trí và tầm quan trọng của hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thực tế tranh chấp chủ quyền đối với hai quần đảo và các tác động đối với hòa bình và ổn định khu vực châu Á-Thái Bình Dương, luật pháp quốc tế về việc xác lập chủ quyền và giải quyết tranh chấp lãnh thổ, việc xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa qua các thời kỳ, triển vọng, giải pháp giải quyết tranh chấp hai quần đảo.
Tại hội thảo, các học giả quốc tế Dmitry Mosyakov (Nga), K. Raja Reddy (Ấn Độ), và Jean-Pierre Ferrier (Pháp) đề cập đến những tư liệu pháp lý lịch sử khẳng định các nhà nước phong kiến Việt Nam đã xác lập và thực thi chủ quyền hoà bình, liên tục đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đó là các Châu bản triều Nguyễn, các sách Đại Nam thực lục tiền biên, Đại Nam nhất thống chí, Phủ biên tạp lục viết về hoạt động của các đội Hoàng Sa, Bắc Hải thực hiện lệnh của nhà vua đi khai thác và quản lý hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa…
Các học giả nhấn mạnh dưới thời Pháp thuộc, Pháp nhân danh Việt Nam thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và khi rút khỏi Việt Nam, Pháp bàn giao quyền quản lý hai quần đảo này cho Việt Nam. Các tư liệu pháp lý lịch sử cho thấy Việt Nam đã chiếm hữu “hiệu quả, liên tục và lâu dài” hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Các ý kiến cũng cho rằng Trung Quốc không có bất cứ bằng chứng thuyết phục nào chứng minh nước này chiếm hữu hai quần đảo này trước khi dùng vũ lực đánh chiếm phi pháp quần đảo Hoàng Sa năm 1974 và một số bãi ngầm thuộc quần đảo Trường Sa năm 1988.
Các đại biểu trong và ngoài nước tham gia hội thảo. Ảnh: Nguyễn Đông
Các học giả phê phán chiến lược và hành động trên Biển Đông với mức độ ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Tướng Daniel Schaeffer, chuyên gia Bộ Quốc phòng Pháp chuyên sâu về vấn đề Biển Đông, phê phán mạnh mẽ tính phi lý của "đường lưỡi bò", cho rằng Trung Quốc đưa ra yêu sách "đường lưỡi bò" không kèm theo bất cứ lời giải thích nào nên hoàn toàn không có giá trị.
Trong thời gian qua, Trung Quốc ráo riết hiện thực hóa yêu sách phi lý "đường lưỡi bò" bằng các hành động xâm phạm chủ quyền các nước Philippines, Việt Nam, Malaysia. Theo ông Schaeffer, vấn đề “đường lưỡi bò” không thuộc trách nhiệm của riêng nước nào trong khu vực mà là của cả cộng đồng quốc tế, cần phải đạt được sự đồng thuận quốc tế để yêu cầu Trung Quốc từ bỏ yêu sách "đường lưỡi bò".
Tại hội thảo, các đại biểu nhất trí rằng, việc căn cứ vào những chứng cứ pháp lý, lịch sử dựa trên luật pháp quốc tế về quyền thụ đắc lãnh thổ để giải quyết tranh chấp về chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa có ý nghĩa quan trọng đối với việc duy trì hòa bình, ổn định, đảm bảo tự do, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.
Những hành động sử dụng sức mạnh cố ý phá vỡ nguyên trạng, gây bất ổn khu vực, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ nước khác nhằm thực hiện ý đồ độc chiếm Biển Đông của bất kỳ bên nào đều không thể chấp nhận. Các ý kiến tại hội thảo cho rằng hành động của Trung Quốc sử dụng vũ lực xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa năm 1974 và chiếm đóng bất hợp pháp một số bãi ở quần đảo Trường Sa năm 1988 là vi phạm luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hợp Quốc. Các đại biểu nhấn mạnh hành động xâm chiếm bằng vũ lực không thể tạo ra chủ quyền.
Nhiều học giả phê phán Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, nhất là các hành động bạo lực của các tàu Trung Quốc với tàu dân sự Việt Nam.
Các học giả kêu gọi Trung Quốc sớm cùng với các nước ASEAN xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) với tính ràng buộc cao để ngăn ngừa những hành động leo thang, gây căng thẳng ở Biển Đông.
Cần coi trọng hơn công cụ pháp lý
Hội thảo quốc tế do Đại học Đà Nẵng và Đại học Phạm Văn Đồng tỉnh Quảng Ngãi phối hợp tổ chức. Ảnh: Nguyễn Đông
Nhiều ý kiến tại hội thảo cho rằng các nước đang tranh chấp cần coi trọng hơn các công cụ pháp lý và cơ chế trọng tài quốc tế theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982. Việt Nam có thể sử dụng công cụ pháp lý thông qua Toà Trọng tài theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 để bảo vệ các quyền lợi và lợi ích của mình trước hành vi xâm lấn của Trung Quốc ở Biển Đông.
Giáo sư Jerome Cohen, Chủ tịch Viện luật pháp Mỹ - Châu Á, đề xuất Việt Nam có thể tham gia vụ kiện với Philippines hoặc tự khởi kiện Trung Quốc. Ông khuyến nghị các nước liên quan nên tận dụng sự trợ giúp của Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) hay hệ thống thể chế pháp lý của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển để giải quyết tranh chấp với Trung Quốc.
Các đại biểu sẽ dự Lễ khai mạc Triển lãm “Hoàng Sa - Trường Sa: phần lãnh thổ không thể tách rời của Việt Nam” và các cuộc Tọa đàm chuyên đề đánh giá sâu thêm về hành vi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc. Chiều nay, các đại biểu tham dự Hội thảo cũng đến thăm tàu cá ĐNa 90152 bị tàu Trung Quốc đâm chìm hôm 26/5 và gặp gỡ các nhân chứng của tàu ĐNa 90152.
Việt Anh