Christian Heidel bật cười khi nhớ lại câu chuyện minh chứng cho sự cầu toàn của Tuchel: "Chúng tôi lúc đó tập luyện tại Áo và vừa đá một trận với Olympiakos", Giám đốc thể thao của Mainz 05 kể. "Thomas cúi xuống săm soi mặt cỏ. Anh ta đo chiều cao, hít hà từng mảng cỏ, tỏ ra rất hài lòng với chất lượng mặt sân và muốn tôi chiêu mộ người chăm sóc mặt cỏ này cho Mainz. Hôm sau người chăm sân gọi cho tôi và nói: "Tôi nghe phong thanh rằng chúng ta sẽ nói chuyện về việc ký hợp đồng?". Thỏa thuận đó không xảy ra, nhưng là minh chứng cho thấy tính cầu toàn của Thomas".
Heidel không phải là người đầu tiên chứng kiến nỗi ám ảnh về sự hoàn hảo của Tuchel. Hans Komm, một giáo viên thể dục tại trường Simpert-Kraemer tại Đức vẫn nhớ câu chuyện về Tuchel trong thời gian làm việc cùng: "Anh sẽ hiểu khi thấy cậu ấy thay người trong một bài tập bóng chuyền, quyết thắng trận đó", Komm nói. "Trước một mục tiêu quan trọng, Thomas cực kỳ kỷ luật. Tôi chưa từng thấy anh ấy uống rượu. Thomas là người thân thiện, dù đôi khi tỏ ra hơi hiếu thắng".
HLV Tuchel vui đùa cùng các cầu thủ Chelsea trên sân Estadio do Dragao - địa điểm tổ chức trận chung kết Champions League mùa này. Ảnh: Reuters.
Sinh trưởng tại một thị trấn nhỏ thuộc Krumbach, Tuchel là cầu thủ giỏi nhất lớp và đã giúp đội bóng vô địch Giải các trường trung học tại Berlin năm 1987. Ông gia nhập đội trẻ Krumbach, sau đó, đến FC Augsburg năm 1988. Nhưng khó khăn bắt đầu đến. Là trung vệ không nhanh nhưng đá đầu óc, Tuchel bị Augsburg thanh lý vào năm 1992, rồi vật lộn tại Stuttgart Kickers. Ông gia nhập SSV Ulm năm 1994, và bức tranh sự nghiệp chỉ tươi tắn khi đội hạng Ba này bổ nhiệm Ralf Rangnick làm HLV ba năm sau đó.
Rangnick, người được gọi là "ông tổ của bóng đá hiện đại Đức", mở mang tầm mắt Tuchel trong cách chọn vị trí. Nhưng khi Ulm thăng hạng Bundesliga 2 năm 1998, niềm vui của Tuchel vụt tắt. Một chấn thương đầu gối mạn tính khiến ông phải giải nghệ ở tuổi 25.
Người đàn ông vừa đưa Chelsea đến chung kết Champions League mùa này thay đổi hướng đi. Tuchel học ngành quản trị kinh doanh và làm nhân viên quầy bar tại Stuttgart.
Nhưng, câu chuyện chưa kết thúc tại đây. Heidel mô tả Tuchel là "con nghiện bóng đá" và nói chưa gặp ai hiểu trận đấu hơn ông. Andreas Rettig, Giám đốc Thể thao tại Augsburg thời Tuchel làm HLV đội U19 năm 2005, đồng tình với điều này.
"Cậu ấy nghĩ về bóng đá 24/7", ông nói. "Mỗi buổi tập đều phải thật hoàn hảo. Trong đầu Thomas có một trận đấu. Cậu ấy muốn mọi thứ phải đúng kế hoạch, đặc biệt là kỷ luật chiến thuật, vị trí đứng của từng cầu thủ, nơi họ sẽ di chuyển vào. Do đó, đội bóng của Thomas là một đối thủ xương xẩu".
Cơ hội trở lại bóng đá đã xuất hiện khi Rangnick, lúc đó được bổ nhiệm làm HLV Stuttgart, mời Tuchel dẫn dắt đội U15. Khi quan sát Tuchel trong giai đoạn này, Andreas Beck, cựu tuyển thủ quốc gia Đức, phát hiện thêm một góc cạnh trong cá tính Tuchel: ông rất nóng tính.
Thi đấu trong đội bóng của Tuchel có thể khiến bạn kiệt sức. Trước khi sang Chelsea, Tuchel dẫn dắt Dortmund từ 2015-2017 và dù giúp PSG đoạt cú ăn ba quốc nội mùa trước, ông vẫn bị sa thải. Tại Dortmund, ông rất ít bạn. Ở PSG, ông mâu thuẫn với Giám đốc Thể thao Leonardo về vấn đề chuyển nhượng.
"Thomas đòi có tiếng nói trong mọi quyết định", Heidel kể lại. "Đây không phải mẫu HLV cam chịu, người mà bạn có thể ném cho anh ta 10-12 cầu thủ rồi nói: Xoay xở đi. Đương nhiên, ông ấy thắng nhiều hơn thua, nhưng mỗi trận thua như một vết thương trên cơ thể. Thomas rất giàu cảm xúc, đến mức có thể thổi bay đám cầu thủ. Nhưng sau tất cả, đây lại là một chàng trai đa cảm".
Nghịch lý nằm ở chỗ, theo Heidel, Tuchel có mối quan hệ rất tốt với mọi người ở Mainz sau khi chia tay năm 2014, và như Beck quả quyết: "Tin tôi đi, Thomas rất thân thiện. Cậu ấy có mối quan hệ gần gũi với cầu thủ, không chỉ là tình cảm của cầu thủ - HLV mà hệt như anh em. Mọi người cảm nhận được điều đó, từ Mario Gomez, Sami Khedira đến Adam Szalai".
"Cậu ấy đánh giá cao những nhân tố biết hy sinh. Nhưng bạn đừng mong nhận những lời vỗ về từ Thomas sau khi làm tốt. Cậu ấy không nói lời khen, mà làm điều gì đó thể hiện sự ca ngợi. Cậu ấy từng nói: "Đến lúc tôi không chỉ trích anh nữa tức là anh vừa làm sai".
Khó có một hình dung cụ thể về Tuchel, người hội tụ đủ thứ tính cách và đã trải qua đủ thất bại lẫn vinh quang trên đường sự nghiệp. Ảnh: Reuters.
Dù dẫn dắt Stuttgart đến chức vô địch giải U19 năm 2005, Tuchel vẫn không được gia hạn hợp đồng vì đội bóng mệt mỏi với cá tính khác người của ông. Từ đây, Augsburg có cơ hội thuê ông. Rettig nói: "Cậu ấy đủ thông minh để ra một yêu cầu với đội bóng mới: "Tôi chấp nhận mức lương thấp đi, nhưng các ông phải tạo điều kiện cho tôi học hỏi". Lúc đó Thomas chưa có bằng HLV của UEFA. Chúng tôi đã đi đến thỏa thuận. Cậu ấy dành sáu tháng rưỡi ở Cologne. Đó là một thử thách, nhưng Thomas muốn học hỏi thêm".
Nhưng lúc này, tính xấu lại lộ ra ở Augsburg. "Cậu ấy gặp vấn đề với các trọng tài", Rettig kể lại. "Sau quá nhiều lần đóng tiền phạt cho Liên đoàn, tôi nói cậu ấy phải tự trả tiền cho những lỗi này. Cậu ấy đáp lại: "Được thôi. Tôi có trách nhiệm với hành vi của mình". Vấn đề không phải là tiền. Vấn đề là tham vọng. Cậu ấy có khao khát thắng quá lớn, quá hiếu thắng. Cậu ấy không thèm tiết kiệm vài đồng bạc, chỉ để trở nên điềm tĩnh hơn".
Nhưng trên tất cả, khao khát học hỏi để chiến thắng của Tuchel là lớn nhất. "Khi tôi đá cho Hoffenheim với Rangnick, Thomas mời tôi đến Augsburg", Beck kể. "Anh ấy xin thêm thông tin về Rangnick. Anh ấy muốn biết mọi thứ nằm sau sự tiến bộ của chúng tôi".
Khi Tuchel trở thành HLV đội U19 của Mainz năm 2008, Heidel, người trước đó chứng kiến Jurgen Klopp ở vị trí tương tự trước khi sang Dortmund, nói rằng ông chưa từng gặp một nhà cầm quân nào thú vị đến thế này. Khi Mainz vô địch giải U19 ngay mùa đầu tiên của Tuchel, đánh bại chính Dortmund, Heidel kể: "Tôi xem trận đó với Jurgen. Ông ấy nói: "Dortmund có 10 cầu thủ hay hơn, nhưng đã thua một đội bóng giỏi hơn".
Sau khi được Heidel mời dẫn dắt đội một Dortmund, góc nhìn mở của Tuchel về nghề nghiệp lại khiến người khác choáng. Tuchel làm việc chi tiết đến mức chạy đến tận góc sân để sửa một đường chuyền hỏng hoặc một bước di chuyển lỗi. Để sửa thói quen kéo áo đối phương khi tranh chấp, ông cho mỗi cầu thủ cầm trên tay hai quả bóng tennis lúc chạy. Là một đội tí hon, Mainz đã đánh bại Bayern vào tháng 9/2020. Họ giành quyền dự Europa League năm 2011, rồi cũng trong năm đó, thắng Bayern lần nữa.
Các trợ lý của Tuchel tìm kiếm thông tin bằng cách hợp tác với blog chiến thuật Spielverlagerung. Hai blogger trẻ là Rene Maric, hiện là trợ lý HLV tại M’Gladbach, và Martin Rafelt, gần đây làm trợ lý HLV tại Hajduk Split. Họ rất háo hức khi trợ lý phân tích video của Tuchel, Benjamin Weber, mời họ đến gặp Tuchel. Tuchel nhờ Maric và Rafelt cung cấp các bài viết khảo sát đối thủ.
"Thomas rất cởi mở", Refelt nói. "Ông ấy rất quan tâm đến chúng tôi. Ông ấy muốn chúng tôi viết ra các ý tưởng để một đội bóng chơi tốt hơn. Ông ấy nói cho dù nó điên khùng hay ngu ngốc thế nào, hãy cứ viết ra".
"Họ đề nghị chúng tôi viết bài phân tích Swansea. Đó là mùa đầu tiên Swansea đá ở Premier League, và họ đã đánh bại Man City. Bài báo về cách thắng một đội vượt trội. Mainz rất tập trung vào lối chơi phản công. Thomas rất tò mò về cách một đội bóng nhỏ vẫn có thể kiểm soát bóng nhiều hơn và đánh bại một CLB lớn".
Thành quả là, Mainz trở thành đội hiếm hoi làm khó được Bayern của Pep Guardiola. "Có lần chúng tôi trên xe buýt", Heidel kể, "Tivi chiếu một bản đồ chuyền bóng như mạng nhện của Bayern. Thomas bị ám ảnh với cái bản đồ đó và nghiên cứu suốt hai tiếng. Ông ấy muốn tìm hiểu rõ ngọn ngành".
Nhưng Mainz không đủ chỗ cho tham vọng quá lớn của Tuchel. Ông rời đội sau khi ăn tối với Guardiola ở một nhà hàng tại Munich. Tình bạn nảy nở giữa hai người, khi Tuchel sang Dortmund, đội bóng cần làm mới sau khi Klopp ra đi vào năm 2015. Năng lượng của Tuchel giúp Dortmund chơi thứ bóng đá sắc sảo, khiến Guardiola phải chạy hết công suất trong danh hiệu sau cùng của ông ở Bayern, trước khi sang Man City.
Tuchel (trái) đã đánh bại Guardiola trong cả hai lần đối đầu mùa này. Ảnh: Reuters.
Nhưng sau đó, bản tính hiếu thắng, cầu toàn và quá thẳng khiến Tuchel dần mất lòng người. Một người đàn ông tên Sergei Wenergold đã cố gắng tấn công xe buýt chở đội Dortmund trước tứ kết Champions League gặp Monaco vào tháng Tư năm 2017. Mối quan hệ với ban lãnh đạo đổ vỡ sau chiến thắng trước Wolfsburg ở chung kết Cup Quốc gia Đức, và rồi Tuchel ra đi ngay lập tức. Hans-Joachim Watzke, Giám đốc Điều hành Dortmund, từng mô tả Tuchel là "một người khó chiều’.
Ở PSG, Tuchel đã cố gắng học cách kết nối. Ông thu nạp được Kylian Mbappe và Neymar, cùng họ vào chung kết Champions League mùa trước. Khi lên thay Lampard, Tuchel cũng gây ấn tượng bởi sự thân thiện và khả năng điều chỉnh nhạy bén. Ông đã giúp Chelsea đoàn kết hơn, để bước vào chung kết với người bạn Guardiola.
Tấm bản đồ chuyền bóng trên xe buýt ngày nào hiện ra trước mắt. Tuchel sẽ chuẩn bị một kế hoạch hoàn hảo, để hạ Man City.
Hiếu Đỗ (theo The Guardian)