Theo ThS.BS Thái Thanh Yến, khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, các chấn thương trên da như vết cắt, vết xước, bỏng, cháy nắng, côn trùng cắn và các loại vết thương hở... đều có thể gây nên tổn thương dạng vảy nến. Thậm chí sự kích ứng do thắt lưng quá chặt hoặc dây đeo vai cũng gây bùng phát bệnh.
"Các mô sẹo hình thành sau khi xăm có thể trở thành nơi bùng phát bệnh vảy nến, thậm chí sau xăm nhiều năm", bác sĩ Yến nói.
Bác sĩ Yến dẫn một nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Canada, khoảng 25% người bị bệnh vảy nến gặp hiện tượng Koebner sau các chấn thương (hoặc đơn giản là phản ứng Koebner). Koebner thường xảy ra trong vòng 10 đến 20 ngày sau khi bị thương, song có thể mất ít nhất ba ngày hoặc lâu nhất hai năm.
Koebner được định nghĩa là sự xuất hiện các tổn thương da theo đường tuyến tính vùng chấn thương, tiếp xúc hoặc kích thích. Hiện các nhà khoa học không chắc chắn nguyên nhân chính xác gây nên hiện tượng này. Về cơ bản, Koebner mô tả phản ứng thái quá của cơ thể đối với chấn thương. Đặc biệt, xăm mình có thể gây ra hiện tượng này.
Một giả thuyết cho rằng Koebner xảy ra khi lớp ngoài và lớp giữa của da (gọi là biểu bì và hạ bì) đều bị thương ở cùng một vị trí, bởi vì xảy ra một chấn thương hoặc có sự xâm nhập một chất ngoại lai vào cơ thể. Khi đó hệ thống miễn dịch của cơ thể khởi động phản ứng viêm, có thể vô tình kích hoạt hoạt động của bệnh trong các mô đó.
Với bệnh vảy nến, phản ứng miễn dịch được kích hoạt do các chấn thương ở đã, dẫn tới có thể kích hoạt cả kháng thể tấn công các sinh vật lạ và tấn công các tế bào bình thường. Xăm hình có thể kích thích sự bùng phát hệ thống miễn dịch bởi kim xăm xâm nhập vào da gây tổn thương cả lớp hạ bì và biểu bì. Do đó, điều này cũng có thể gây ra phản ứng tương tự như bất kỳ tổn thương da nào khác.
Ngoài ra, mực xăm chứa nhiều hóa chất khác nhau như nhôm, oxit sắt, mangan và sulfua thủy ngân. Những thành phần này có thể gây ra phản ứng dị ứng như phát ban hoặc sưng tấy và có thể gây kích thích phản ứng miễn dịch với mực, đặc biệt trên cơ địa dễ bị dị ứng da.
Hình xăm có thể kích hoạt bệnh vảy nến. Ảnh: Freepik
Theo một nghiên cứu trên tạp chí Clinical Dermatology, thời gian từ lúc tạo hình xăm đến khi xuất hiện bệnh vảy nến có thể từ ba ngày đến hai năm. Có những trường hợp, hình xăm tồn tại trên da hàng thập kỷ sẽ đột nhiên trở thành vị trí chính (và đôi khi là ban đầu) của một đợt bùng phát vảy nến.
Song, có những trường hợp, hình xăm hoàn toàn bình thường nhưng đột nhiên các mô tại vị trí hình xăm xuất hiện hồng ban, bong vảy và lan rộng ra vùng da lân cận. Điều này cho thấy rằng chấn thương da không phải là nguyên nhân duy nhất của bệnh vảy nến, thay vào đó, các yếu tố khác kích thích sự khởi phát của các triệu chứng do các tế bào da, gọi là tế bào sừng, hoạt động khác nhau trong mô sẹo. Thay vì trải qua vòng đời 5-6 tuần để các tế bào cũ được thay thế bằng các tế bào mới, bệnh nhân vảy nến có hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, gây tình trạng viêm nhiều khiến cho da sản sinh tốc độ nhanh hơn và nhiều hơn, thường chu kỳ 4-5 ngày.
Tuy nhiên, hình xăm không phải lúc nào cũng gây ra vấn đề ở những người mắc bệnh vảy nến. Theo các nghiên cứu, phản ứng Koebner thường xuất hiện ở khoảng 1/4 số bệnh nhân bị vảy nến sau một chấn thương da, bao gồm cả xăm hình.
Bác sĩ Yến khuyến cáo nên đến bác sĩ da liễu hoặc thẩm mỹ da để khám, xác định chính xác tình trạng da trước khi xăm. Bác sĩ sẽ cân nhắc đầy đủ những ưu và khuyết điểm dựa trên tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ xảy ra với bạn.
Đồng thời, nếu xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng như mẩn đỏ, sưng tấy hoặc bỏng rát kéo dài ngoài thời gian chữa bệnh điển hình trên da sau khi xăm, cần đi khám để được xử trí thích hợp.
Mỹ Ý