Quan điểm này được Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu Phát triển Du lịch, đưa ra trong Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, sáng 2/8.
Theo ông Tuấn, việc UNESCO công nhận vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là Di sản thế giới vào tháng 9/2023 mở ra nhiều cơ hội cho phát triển du lịch Hải Phòng - Quảng Ninh, đặc biệt trong xây dựng thương hiệu du lịch quốc tế.
Di sản thế giới liên tỉnh duy nhất ở Việt Nam bao gồm vịnh Hạ Long thuộc TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, với diện tích 43.400 ha, 775 hòn đảo và quần đảo Cát Bà thuộc huyện Cát Hải, TP Hải Phòng với 367 hòn đảo nằm trên diện tích rộng khoảng 300 km2, giữa vịnh Bắc Bộ.
Đàn voọc Cát Bà ở khu vực Cửa Đông trên vịnh Lan Hạ, loài động vật đặc hữu tại quần đảo Cát Bà. Ảnh: Neahga Leonard
Tuy nhiên, so với vịnh Hạ Long đã có hệ thống quản lý, dịch vụ ổn định, lâu dài và chuyên nghiệp, Cát Bà chưa thực sự tạo được nét đặc trưng riêng, gặp nhiều khó khăn trong cạnh tranh với sản phẩm du lịch biển của Quảng Ninh và và các tỉnh khu vực duyên hải miền Trung. Cát Bà cũng thiếu các cơ sở lưu trú cao cấp khi đảo chỉ có hai khách sạn 5 sao. Tình trạng ùn tắc cục bộ tại bến phà Gót vào những dịp cao điểm vẫn thường xuyên xảy ra, gây bất tiện cho khách du lịch. Trong khi đó, bến tàu cao tốc mới tại cảng Hồng Bàng (thay bến Bính) nằm ở vị trí không thuận lợi, xa trung tâm, ông Tuấn nhận xét.
Hải Phòng cũng chưa có bến tàu chuyên dụng phục vụ khách du lịch tàu biển, đủ sức tiếp nhận du thuyền hay những tàu du lịch có trọng tải lớn. Nhân lực du lịch chuyên nghiệp cả ở cơ quan quản lý cũng như ở doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch là cũng là thách thức thành phố cần giải quyết trong thời gian tới.
Ngoài ra, ông Tuấn cho rằng tư duy cát cứ và cục bộ địa phương có thể ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến việc phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - Cát Bà. "Rất khó để Hạ Long - Cát Bà trở thành trung tâm du lịch quốc tế nếu không có biện pháp quyết liệt để khắc phục ở một bộ phận cán bộ quản lý của cả hai địa phương", ông Tuấn nói.
Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) và vịnh Lan Hạ (Cát Bà, Hải Phòng) là hai khu vực liên thông, có cảnh quan tương đồng. Ảnh: Ngọc Thành
Theo ông Tuấn, hợp tác, liên kết chặt chẽ và thực chất phải được coi là giải pháp hàng đầu trong việc khắc phục tính cát cứ, cục bộ để khai thác và phát huy hiệu quả giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà, để cùng với Đồ Sơn, nơi đây trở thành trung tâm du lịch quốc tế trong tương lai.
"Việc hợp tác sẽ tăng giá trị Hạ Long- Cát Bà lên gấp hai, thậm chí gấp 10 lần hiện nay", ông Tuấn đánh giá.
Đại diện Hội Du thuyền Lan Hạ cho biết nhiều lần, tàu chở khách của họ bị một số cán bộ bên phía vịnh Hạ Long làm khó vì "vượt ranh giới" hai vịnh. Đến nay, tàu du lịch muốn đi từ Hạ Long sang vịnh Lan Hạ, hoặc ngược lại vẫn phải chờ sự chấp thuận của các cơ quan chức năng Quảng Ninh và Hải Phòng.
Một doanh nghiệp kinh doanh tàu du lịch ngủ đêm trên vịnh Hạ Long lẫn Lan Hạ (Hải Phòng) cho biết họ phải sử dụng cùng lúc hai du thuyền do đang kinh doanh sản phẩm trải nghiệm ở cả vịnh Hạ Long, vịnh Lan Hạ và quần đảo Cát Bà. Sau khi đưa khách tham quan, nghỉ một đêm trên vịnh Hạ Long, du thuyền sẽ quay về bến Tuần Châu. Từ đây, khách được chuyển lên một chiếc tàu cao tốc, chạy sang khu vực nơi du thuyền chạy tuyến Lan Hạ neo đậu ở vùng nước thuộc Gia Luận, Hải Phòng, khiến hành trình của du khách lòng vòng, mất thời gian.
Giá tham quan ở hai bên cũng đang có sự khác biệt. Trong khi du khách có thể ghé vào bất kỳ bãi cát trong vịnh Lan Hạ nào để tắm còn vịnh Hạ Long chỉ cho phép khách tắm ở một bãi duy nhất.
Vì vậy, các chuyên gia, doanh nghiệp đều hy vọng hai địa phương xây dựng quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước đối với hoạt động lữ hành, hướng dẫn du lịch, thời gian tham quan, đặc biệt là hoạt động hướng dẫn tham quan, giải trí và vận chuyển khách du lịch trên vịnh Hạ Long và vịnh Lan Hạ.
Xa hơn nữa, hai địa phương cần xây dựng quan hệ hợp tác quốc tế song phương và đa phương; tổ chức đăng cai, tham gia hội nghị, hội chợ, hội thảo quốc tế chuyên nghiệp về du lịch với các tổ chức, đối tác quốc tế. Ông Tuấn gợi ý hai địa phương chủ động tiếp cận với UNESCO để đăng cai tổ chức các hội nghị, hội thảo về phát triển du lịch tại các Di sản thiên nhiên thế giới, Khu dự trữ sinh quyển thế giới và liên quan để nâng tầm thương hiệu điểm đến di sản thế giới vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà.
Vấn đề khúc mắc trong quản lý giữa Quảng Ninh và Hải Phòng liên quan đến vịnh Hạ Long và vịnh Lan Hạ (Cát Bà) tồn tại nhiều năm qua, gây khó khăn cho tàu du lịch và du khách. Doanh nghiệp và du khách kỳ vọng hai địa phương có thể khai thác chung, xóa bỏ "ngăn sông cấm chợ" sau khi quần thể Hạ Long- Cát Bà được UNESCO công nhận di sản thế giới.
Từ năm 2021, đoàn công tác của TP Hải Phòng đã làm việc với tỉnh Quảng Ninh về hoạt động du lịch chung giữa hai địa phương. Đến tháng 1 năm nay, UBND TP Hải Phòng và UBND tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp tổ chức cuộc họp triển khai Quyết định của Ủy ban Di sản thế giới tại kỳ họp lần thứ 45 đối với nội dung hiện trạng bảo tồn vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà.
Ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng, cho rằng việc hợp tác chặt chẽ để quản lý, khai thác di sản chung là điều chắc chắn phải làm. Hai địa phương sẽ tiếp tục bàn bạc, thống nhất các vấn đề chung như tour tham quan, kênh tiếp nhận thông tin và biện pháp bảo vệ để đề xuất, tham mưu Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch giao triển khai thực hiện.
Lê Tân