Hiện các chính sách đổi mới giáo dục đều hướng đến thúc đẩy phát triển tư duy toàn diện cho trẻ. Cấp học càng cao, học sinh càng cần đa dạng góc nhìn, thoát khỏi cách giải rập khuôn, mẹo giải đề hay ôn luyện máy móc...
GS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo - nói về môn Toán lẫn đích đến của các kỳ thi Toán.
- Trên các diễn đàn tri thức, nhiều phụ huynh lẫn học sinh cho rằng khá nhiều người vẫn sợ học Toán. Giáo sư nghĩ sao?
- Rất nhiều học sinh vẫn gặp khó khi áp dụng kiến thức Toán vào việc giải quyết các "bài toán" trong cuộc sống thường nhật.
Thực tế, khá nhiều nơi giảng dạy, học Toán đang quá chú trọng kết quả, chạy theo thành tích hay điểm số, thay vì kết nối bài toán ấy với đời sống, dẫn đến thực trạng học sinh "sợ Toán", lâu dần khiến các em không còn niềm vui thích học tập.
- Cũng có ý kiến cho rằng các cuộc thi, sân chơi Toán đang tạo thêm áp lực cho học sinh. Quan điểm của giáo sư thế nào?
- Mục tiêu của các sân chơi Toán học không hẳn chỉ để tuyển chọn cá nhân ưu tú cho cuộc thi quốc tế hay giành huy chương Vàng, Bạc. Chúng ta thường bỏ qua đóng góp quan trọng của các hoạt động này là truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ học sinh, đào tạo nhiều em xuất sắc trên diện rộng.
Tôi tin nỗ lực học tập, đạt kết quả tốt ở bất cứ kỳ thi nào đều có ý nghĩa với mỗi học sinh. Quan trọng là làm thế nào để những hoạt động này thực sự là sân chơi, cơ hội để các em sức, cọ sát kiến thức, đánh giá năng lực theo bài thi cùng cấp độ với quốc gia khác, thay vì chỉ tập trung thành tích.
GS.TS Lê Anh Vinh - trưởng ban tổ chức IKMC Việt Nam - tham luận tại kỳ họp thường niên của Ủy ban Toán Quốc tế Kangaroo, ở Ohrid, North Macedonia, tháng 10/2023. Ảnh: NVCC
- Theo giáo sư, đích đến thực sự của các kỳ thi Toán là gì?
- Mục đích của môn Toán là yêu cầu người học lập luận logic, phân tích để xác định vấn đề, tìm giải pháp và ứng dụng nó tìm đáp án chính xác nhất.
Quá chú trọng kết quả, thay vì quá trình, khiến tư duy thiếu tính chặt chẽ - một trong những yếu tố góp phần giúp học sinh ứng dụng tư duy giải quyết vấn đề ngoài cuộc sống.
Đơn cử kỳ thi Toán quốc tế Kangaroo - IKMC, bộ câu hỏi Toán cấp độ 1, không đòi hỏi kiến thức vượt cấp độ hay dạng "đánh đố", mà phù hợp kiến thức, khả năng tư duy đúng độ tuổi, đồng thời lồng ghép đa dạng chủ đề, định nghĩa, khái niệm, kết hợp loạt tình huống thực tế sống động. Qua đó, học sinh có cơ hội đánh giá tư duy logic và giải quyết đề bài.
Không có một cách giải duy nhất cho một bài toán, các em có thể tự do suy tư, vận dụng cách riêng để tìm ra giải pháp. Đây là tiền đề khơi gợi sự sáng tạo, trí tò mò, ham khám phá của học sinh.
Đặc biệt, IKMC áp dụng bộ đề thi chung trên toàn cầu, biên soạn bởi dàn giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia Toán học từ 108 nước thành viên thuộc Ủy ban Toán quốc tế Kangaroo (Association Kangourou sans Frontières).
Thí sinh IKMC chụp ảnh lưu niệm tại điểm thi trường phổ thông Edison Hải Phòng. Ảnh: IKMC
Muốn trẻ cọ xát và rèn tư duy, phụ huynh có thể cho con thử sức các sân chơi trí tuệ quy mô, tầm quốc tế. Mỗi năm, kỳ thi Toán IKMC hút hơn 9 triệu thí sinh từ 100 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Tại Việt Nam, IKMC diễn ra 9 năm, ghi nhận gần 250.000 thí sinh từ 1.000 trường tại hơn 50 tỉnh, thành dự thi.
Đông Vệ