Tòa nhà nay là trụ sở UBND TP HCM được dự định xây dựng từ năm 1871. Năm này đã có một cuộc thi xây dựng đồ án và kiến trúc sư Cordy trúng giải, nhưng đồ án không được sử dụng và hội đồng thành phố mời kiến trúc sư Métayer cộng tác.
Ba năm sau, ý định xây dựng rơi vào quên lãng, rồi 5 năm sau được nhắc lại nhưng chẳng có hành động nào. Năm 1880, thị trưởng Blancsubé thử phục hồi dự án cũ nhưng bất thành. Đến năm 1888, người ta phát hiện những đồ án xây dựng đều bị sai lệch.
Năm 1893, người Pháp lại họp bàn về việc xây dựng tòa thị sảnh và địa điểm xây dựng, ba năm sau đó vấn đề này lại được mổ xẻ và tổ chức cuộc thi vẽ đồ án khác.
Mãi tới cuối năm 1898, đầu năm 1899, tòa nhà mới được khởi công theo họa đồ của kiến trúc sư Gardès. Công trình có kiến trúc phương Tây, hình dáng mô phỏng theo kiểu lầu chuông ở miền Bắc nước Pháp.
Tòa nhà mới được khởi công năm 1898-1899. Ảnh tư liệu
Năm 1909, tòa nhà được khánh thành và từ đó đến nay, nó được sử dụng làm trụ sở các cơ quan hành chính ở Sài Gòn qua các thời kỳ. Nhiều tòa nhà cổ khác từng làm cơ quan hành chính ở thành phố, sau năm 1975 đã chuyển sang mục đích sử dụng khác.
Phần trang trí tòa nhà lúc đầu định làm theo bản vẽ của họa sĩ Ruffier, nhưng sau lại được giao cho họa sĩ Bonnet. Ban đầu tòa nhà có tên tiếng Pháp là L'Hotel de ville, người dân gọi đơn giản là Dinh Xã Tây.
Theo tự điển Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ thì đây là "tòa đô sảnh một thành phố đời Pháp: Xã Tây Sài Gòn". Xã Tây theo nghĩa dân gian là làng của Tây, do các viên chức Pháp làm việc, công việc của Xã Tây do một viên thị trưởng người Pháp điều hành, và bên cạnh có một Hội đồng thị xã đều do nhà cầm quyền Pháp chỉ định.
Xã Tây trên giấy tờ gọi là Tòa thị sảnh. Đến thời Bảo Đại thì được đổi lại là Tòa đô sảnh và do các đốc phủ sứ được bổ nhiệm làm thị trưởng. Tòa nhà dùng cho công chức hội đồng điều hành cả vùng Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn.
Sau năm 1975, tòa nhà là nơi làm việc của UBND TP HCM, địa chỉ 86 đường Lê Thánh Tôn, quận 1. Ngoài ra, HĐND thành phố, Sở Nội vụ cũng làm việc tại tòa nhà này.
Câu 4: Rạp hát đầu tiên ở Sài Gòn được người Pháp xây dựng theo kiến trúc Pháp là công trình nào?