Theo tài liệu của Pháp, rạp hát đầu tiên ở Sài Gòn được xây dựng ở Chợ Lớn năm 1866. Do thiếu nhiều dữ liệu, hình ảnh và thành phố thay đổi quá nhiều trong 150 năm qua nên khó xác định được địa điểm của rạp này.
Trong thập niên 1860-1870, Sài Gòn đã có nhiều buổi biểu diễn nghệ thuật của người Pháp, chủ yếu là múa balê và opera do chính quyền Sài Gòn tài trợ. Buổi đầu, khi chưa có nhà hát, những buổi biểu diễn này phải tạm diễn tại dinh các đô đốc gần công trường Đồng Hồ (góc Nguyễn Du - Đồng Khởi hiện nay).
Năm 1883, người Pháp nghĩ đến việc xây dựng rạp hát nhưng trong suốt 10 năm sau đó loay hoay chưa tìm được địa điểm. Năm 1894, công trình mới được xây dựng trên bản thiết kế của Eugène Ferret theo lối kiến trúc thời Đệ tam Cộng hòa Pháp. Toàn bộ mẫu trang trí, phù điêu mặt tiền và nội thất đều được một họa sĩ tên tuổi ở Pháp vẽ giống như mẫu của các nhà hát ở Pháp cuối thế kỷ 19 và gửi từ Pháp qua.
Nhà hát thành phố đầu thế kỷ 20. Ảnh: Wikipedia. |
Đầu năm 1900, rạp hát khánh thành và được dân chúng gọi là "Nhà hát Tây". Đây là rạp hát theo kiến trúc Pháp và do người Pháp xây dựng đầu tiên ở Sài Gòn. Hiện, công trình mang tên là Nhà hát TP HCM, thường được gọi ngắn gọn là Nhà hát Thành phố, có mặt tiền hướng ra Công trường Lam Sơn và đường Đồng Khởi, quận 1.
Ban đầu, việc xây dựng nhà hát không được Hội đồng quản hạt và dân chúng ủng hộ vì cho rằng "quá đắt đỏ" khi phải chi gần 3 triệu Franc để xây. Ngay cả 2.500 người châu Âu có mặt ở Sài Gòn cũng thấy không cần thiết phải xây dựng nhà hát. Riêng ông thị trưởng và Hội đồng thành phố lại thấy cần vì một thành phố như Sài Gòn phải có nhà hát lớn dùng cho hoạt động văn hóa nên họ quyết tâm xây dựng.
Nhà hát giữ nét đặc thù với cửa mặt tiền chịu ảnh hưởng nghệ thuật khá rõ nét của Petit Palais cất cùng năm tại Pháp. Thiết kế bên trong tân tiến với đầy đủ thiết bị cho âm thanh và ánh sáng.
Ngoài tầng trệt còn hai tầng lầu với gần 800 chỗ ngồi. Phần trang trí ở mặt tiền nhà hát theo phong cách Byzantine (sau được trang trí thêm theo phong cách Beaux Arts, rồi giản tiện hóa kiểu Art Deco), được gắn nhiều phù điêu và tượng đắp nên cũng bị nhiều người chỉ trích là rườm rà.
Câu 5: Dinh Norodom được xây dựng từ năm 1868 ở Sài Gòn được đổi tên thành dinh Độc Lập từ khi nào?