Nhận tin Giang Còi qua đời, dù đã chuẩn bị trước tinh thần, Quang Tèo vẫn mất thời gian để trấn tĩnh. Những kỷ niệm của cả hai trong suốt hơn 20 năm gắn bó làm nghề cứ ùa về trong tâm trí anh.
"Cặp bài trùng nay đã bị khuyết rồi. Còn đâu những tiểu phẩm hài, những lần đi diễn khắp nơi. Tôi cũng không còn người bạn, người anh, người đồng nghiệp thấu hiểu, ăn ý bên đời nữa. Tiếc nuối lớn nhất là không thể tiễn anh đoạn đường cuối cùng", anh nói.
Đạo diễn Khải Hưng nhận xét Quang Tèo - Giang Còi là cặp diễn viên khó thay thế của màn ảnh phía Bắc. Lần đầu gặp, ông nhanh chóng bị thuyết phục bởi độ ăn ý khó tin của cả hai, dù trước đó chưa làm việc chung. Đạo diễn Khải Hưng cho biết: "Hai cậu ấy hiểu ý nhau, biết cách đưa đẩy tự nhiên nên quá trình quay phim thường được rút ngắn thời gian. Ngày đó, chúng tôi hay về các làng quê để quay, người ra xem rất đông. Nhiều lúc khi diễn cảnh đuổi bắt nhau, mấy đứa trẻ còn hô 'Giang Còi - Quang Tèo cố lên'. Tôi giúp các cậu ấy thành một cặp, nhưng thành công và sự lan tỏa cho đến hôm nay là dựa vào tài năng của cả hai".
Giang Còi - Quang Tèo gắn bó thân thiết cả công việc lẫn đời thường. Ảnh: VFC.
Quang Tèo lần đầu gặp Giang Còi năm 2000, khi đạo diễn Khải Hưng gọi thử vai cho chương trình Gặp nhau cuối tuần. Đạo diễn mong muốn tìm kiếm một cặp nghệ sĩ đối lập ngoại hình nhưng ăn ý trong diễn xuất. Khi đó, anh to béo, Giang Còi gầy nhỏ, vừa nhìn Khải Hưng đã ưng mắt. Đạo diễn đưa kịch bản để diễn thử, chỉ sau hơn chục phút, cả hai nhập vai ăn ý.
Cặp hài Quang Tèo - Giang Còi ra đời, gắn liền với loạt tiểu phẩm đậm chất dân dã. Thời ấy còn nghèo, cả hai tìm cách tối giản trang phục. Quang Tèo có chiếc sơ mi xanh, Giang Còi có áo kẻ ca rô, mặc hết phim này đến phim khác. Không ngờ rằng, hình ảnh chân chất đó làm nên thương hiệu.
Trích đoạn tiểu phẩm "Ăn vạ". Video: SCTV.
Quang Tèo ví anh và Giang Còi như Tom và Jerry bởi thường xuyên đóng cảnh đuổi bắt, tranh cãi. Có lần, bà con nông dân gặp anh liền hỏi: "Sao cứ để thằng Giang Còi bắt nạt suốt vậy mày". Nghe vậy, anh cười khoái chí. Cả hai ăn ý trong diễn xuất, nhìn nhau là hiểu muốn nói gì, làm gì. Đôi khi, thấy kịch bản chưa hay, họ bàn bạc, biến hóa cho "ra trò". "Hai chúng tôi diễn với nhau như đánh bóng bàn. Người tung kẻ hứng. Khán giả quen Quang Tèo là phải có Giang Còi. Nhiều khi tôi ra đường còn bị gọi nhầm là Giang Còi đấy", anh nói. Với anh, bạn nhỏ người nhưng khỏe, sức chịu đựng tốt hơn anh. Nhiều lần quay phim ở cánh đồng, anh như lả đi vì mệt, hết cảnh liền nằm lăn xuống đất. Thấy vậy, Giang Còi lại đưa nước, lấy mũ che nắng, quạt mát để anh mau tỉnh.
Sau Gặp nhau cuối tuần, họ tiếp tục đồng hành trong nhiều tiểu phẩm, phim hài, show diễn. Vốn tính chu đáo, quảng giao, Quang Tèo thường kết nối với bầu show, ký hợp đồng, chuẩn bị nơi ăn, ngủ... Trong khi Giang Còi có tài năng về kịch bản, đạo diễn. Nhiều tiểu phẩm chung của cả hai do cố nghệ sĩ sáng tác được khán giả yêu thích.
Năm 2005, Giang Còi lần đầu nhận show trong đêm giao thừa ở Quảng Ninh. Tuy nhiên, kết thúc chương trình, họ tìm bầu show nhận tiền thì phát hiện người này đã bỏ trốn. Đêm cuối năm, trời mưa phùn lạnh, cả hai lang thang khắp ngõ ngách khu vực tổ chức sự kiện ở Hòn Gai tìm người nhưng không thấy. Cuối cùng, cả hai vào công an phường trình báo sự việc, được cán bộ ở đây mời ăn bánh chưng cho ấm bụng. Ngồi chia nhau miếng bánh, Giang Còi nói vui: "Từ nay phong Tèo làm trưởng đoàn, lo chỗ ăn, chỗ ngủ, thù lao. Tôi làm phó đoàn, chịu trách nhiệm nghệ thuật. Đoàn diễn hai thành viên".
Cả hai trong phim hài Tết "Bạn nhậu" - một trong những tác phẩm cuối cùng của Giang Còi. Video: VTVCab.
Không chỉ ăn ý khi diễn xuất, hai nghệ sĩ gắn bó ngoài đời thường. Họ thường góp mặt trong mọi sự kiện quan trọng của nhau. Khi Giang Còi cưới vợ cho hai con trai, Quang Tèo hỗ trợ. Ngược lại, mỗi khi bạn cần, Giang Còi luôn có mặt đầu tiên. Cả hai bằng tuổi, bình thường xưng hô theo tên hoặc ông - tôi, thi thoảng một trong hai nổi hứng làm anh. Giang Còi có lần trêu: "Hai thằng bằng tuổi, đứa nào cũng đòi làm anh, nhưng tôi sinh tháng 10, em Tèo sinh tháng 4 cơ mà. Thằng này dốt, phép trừ đơn giản cũng làm không đúng", khiến mọi người trong buổi tiệc phì cười.
Trước kia, thấy Giang Còi bận rộn công việc, đi diễn rồi lại làm vườn, Quang Tèo nhiều lần khuyên bạn bán vườn, mua chung cư cho tiện làm việc, số còn lại giữ phòng thân, sống đời nhàn nhã. Giang Còi nghe vậy gạt đi vì thích sống tự do, hòa mình với thiên nhiên. "Nhờ vậy, đến mùa quả chín hay gà, vịt đủ lớn, tôi lại có chút quà quê của bạn", anh nhớ.
Năm 2018, Quang Tèo - Giang Còi vướng tin đồn cạch mặt nhau. Khi mọi người hỏi, cả hai chỉ biết lắc đầu cười. Anh công tác ở Nhà hát Kịch Quân đội, trong khi Giang Còi làm việc tại Đài truyền hình Hà Nội, nơi ở cũng cách xa nhau. Vì thế, nếu không có show diễn, vài tháng cả hai mới gặp một lần. Lâu lâu thấy nhớ, người này gọi điện, rủ người kia làm vài cốc bia hơi hàn huyên.
Thời kỳ đầu Giang Còi mất giọng, tưởng bạn chỉ đau ốm thông thường, Quang Tèo rót nửa lọ thuốc ngậm dưỡng họng trong nhà, mang sang cho bạn dùng. Khi nghệ sĩ xuất viện đợt một, sức khỏe ổn định, Quang Tèo rủ đi diễn để đầu óc bạn thoải mái, vui vẻ mà có thêm thu nhập. Lúc ấy, Giang Còi nói không ra hơi nhưng vẫn hết mình trên sân khấu.
Và cũng bằng giọng thều thào, Giang Còi nói với bạn qua điện thoại trên giường bệnh: "Dịch này đến thăm tôi cũng không vào. Ai ở đâu thì ở yên ở đó. Dặn em dâu và các cháu giữ gìn sức khỏe nhé".
Trong tang lễ của nghệ sĩ Giang Còi sáng 5/8, Quang Tèo không thể đến viếng vì khu nhà anh phong tỏa. Anh liên tục nhìn điện thoại, chờ thông tin, hình ảnh từ các con của cố nghệ sĩ gửi tới. Giây phút thi hài bạn được đưa vào hỏa táng, anh mở lại tiểu phẩm thời Gặp nhau cuối tuần, mượn câu thơ thay lời tiễn biệt: "Bạn đã về nơi cõi vĩnh hằng/ Cuộc đời ngắn ngủi thế này chăng?".
Hiểu Nhân