Sáng 4/8, TAND thành phố Thái Bình (tỉnh Thái Bình) mở phiên tòa xét xử theo đơn của ông Lương Ngọc Phi (trú 463 Lý Thái Tổ, tổ 16, phường Quang Trung, thành phố Thái Bình), nguyên Giám đốc Công ty khai thác chế biến nông hải sản xuất khẩu Hòa Bình, khởi kiện Công an và TAND tỉnh Thái Bình đã không chi trả hơn 21 tỷ đồng tiền bồi thường oan sai, được Tòa án tỉnh này phán quyết cách đây hơn 10 năm.
Ông Lương Ngọc Phi, người bị kết án oan và ngồi tù 3 năm đã khởi kiện 2 cơ quan tố tụng, đòi bồi thường 64 tỷ đồng tiền tổn thất tài sản... Ảnh: Phi Long / Truyền hình Quốc hội
Ông Bùi Duy Huân, Phó chánh Văn phòng Cơ quan điều tra, đại diện cho Công an tỉnh Thái Bình có mặt tại tòa trong khi đại diện TAND tỉnh Thái Bình gửi đơn xin vắng.
Theo nội dung vụ án, ông Phi là giám đốc công ty khai thác chế biến nông - hải sản xuất nhập khẩu Hòa Bình. Đầu tháng 5/1998, cảnh sát bắt tạm giam ông vì tình nghi trốn thuế và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Tháng 9/1999, TAND tỉnh Thái Bình cho rằng ông Phi đã vay ngân hàng hơn 8,5 tỷ đồng để đầu tư, trả nợ ngân hàng và bị người khác chiếm đoạt. Ngoài ra, ông còn bị buộc trách nhiệm số tiền gần một tỷ đồng còn lại do không chứng minh được đã sử dụng vào việc gì và không có khả năng trả nợ. Từ đó, HĐXX đã tuyên ông Phi 17 năm tù về hai tội, phát mãi toàn bộ tài sản gồm nhà xưởng, ôtô, hàng hóa... để khắc phục thiệt hại.
Kháng cáo bản án vì cho rằng không phạm tội, 7 tháng sau ông Phi được Toà Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội tuyên trắng án tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. HĐXX nhận định, ông Phi vay tiền của ngân hàng để kinh doanh trong nhiều năm, chưa trả tiền là do làm ăn thua lỗ, bị chiếm đoạt… Từ đó, toà xác định số tiền ông Phi nợ ngân hàng chỉ là mối quan hệ dân sự.
Liên quan đến tội Trốn thuế, toà cũng hủy để điều tra lại. Tháng 3/2001 ông Phi được thả sau gần 3 năm bị bắt. Đến cuối năm 2003, VKS đình chỉ điều tra bị can đối với ông Phi vì hành vi trốn thuế không cấu thành. Hai năm sau đó toà án tỉnh Thái Bình phải xin lỗi công khai ông Phi tại địa phương.
Mất mát quá nhiều từ sai phạm của các cơ quan tố tụng, ông Phi yêu cầu được bồi thường gần 22 tỷ đồng do tổn thất tinh thần, thu nhập thực tế và thiệt hại về tài sản. Phải mất 10 năm ròng theo đuổi vụ kiện, tháng 8/2013 ông được TAND thành phố Thái Bình buộc toà tỉnh phải bồi thường.
Tuy nhiên, Tòa án tỉnh Thái Bình đã phớt lờ việc trả tiền cho ông Phi. Bức xúc, không đòi được tiền oan sai, ông Phi đã làm đơn khởi kiện Công an và TAND tỉnh Thái Bình, yêu cầu bồi thường số tiền lên tới 64 tỷ đồng.
Để xác định thiệt hại về tài sản do cơ quan tố tụng gây ra cho cá nhân ông Phi cũng như công ty ông này, ngày 16/5, TAND thành phố Thái Bình đã ban hành Biên bản định giá đối với khối tài sản bị phát mại trong vụ án oan của ông Lương Ngọc Phi. Hội đồng định giá do bà Nguyễn Thị Lan (Trưởng phòng tài chính – Kế hoạch thuộc UBND thành phố Thái Bình) làm trưởng đoàn. Theo đó, Biên bản khẳng định, toàn bộ tài sản mà công an Thái Bình thu giữ, sau đó bán đi trị giá 27,098 tỷ đồng, vượt 6 tỷ so với số tiền đền bù mà TAND thành phố Thái Bình đã tuyên tại bản án ngày 26/8/2013.
Tại phiên tòa hôm nay, ông Lương Ngọc Phi đã yêu cầu bị đơn là 2 cơ quan đã xử ông oan sai phải bồi thường tổng số tiền là hơn 64 tỷ đồng. Số tiền đó được ông lập luận gồm: Tài sản bị công an thu giữ đem bán, việc làm ăn của công ty bị ngừng hoạt động, tiền đầu tư vào các vùng trồng nông sản tại các địa phương trong tỉnh, tiền bị các đối tác làm ăn phạt do vi phạm hợp đồng, tiền lãi ngân hàng hằng năm...
Là người đại diện cho Công an tỉnh Thái Bình, ông Bùi Duy Huân xác nhận trước Hội đồng xét xử, việc phát mại tài sản của ông Phi được tiến hành trước khi phiên xét xử sơ thẩm được diễn ra.
Kết thúc phiên xử sáng nay, Hội đồng xét xử cho biết sẽ tuyên án vào chiều 10/8.