Chào đời năm 1968, cậu bé da màu Will Smith lớn lên ở một khu phố đa sắc tộc bang Philadelphia, Mỹ. “Khu nhà tôi ở theo Thiên chúa giáo. Khu xóm bên cạnh theo đạo Hồi, có những cô bé rất xinh. Ở nhà tôi chơi với hầu hết bạn da đen, 90 phần trăm học sinh ở trường tôi học là da trắng. Tôi biết quan sát xung quanh từ nhỏ”, Will Smith kể lại trong bài phỏng vấn trên tờ Reader's Digest năm 2006.
Ngôi sao tài ba tự nhận mình hồi nhỏ không phải đứa trẻ xuất chúng nhưng được bố là sĩ quan hải quân dạy dỗ tốt. Một lần ông dỡ một bức tường trong nhà rồi bắt anh em Will Smith phải xây dựng lại. Will Smith, khi đó chừng 10 tuổi, và em trai phải khuân từng viên gạch qua cả mùa hè, mùa đông và sang xuân mới xong bức tường mà ban đầu họ nghĩ sẽ không thể nào hoàn thành.
Làm xong bức tường, Will Smith được cha bảo: “Các con đừng bao giờ nghĩ rằng mình không thể làm gì. Hôm nay, với bức tường này, con có thể không xây được hoàn hảo nhưng con đã đặt được viên gạch hoàn hảo”. Chính cách giáo dục thực tế đó giúp Will Smith sau này trở thành người có động lực, luôn xác định được mục tiêu mình muốn trong bất kỳ công việc gì và đều đạt được thành công hơn mong đợi.
Will Smith là ngôi sao đảm bảo nhất cho doanh thu phòng vé thế giới của các bộ phim Hollywood, tính đến năm 2009.
Năm 12 tuổi, Smith bắt đầu chơi nhạc rap ở các buổi tiệc trong thị trấn. Học hết trung học, Smith quyết định không vào đại học mà ký hợp đồng đi hát. “Tôi và mẹ tôi giao kèo, tôi sẽ bỏ ra một năm để đi hát, nếu không có kết quả gì, tôi sẽ thi vào trường đại học”. Sau một năm, Smith và nhóm rap của mình được trao giải Grammy cho video Parents Just Don't Understand.
Không học đại học, Will Smith cũng không đánh giá cao giáo dục hàn lâm. “Điều quý giá nhất với tôi là tôi đã không học hành từ trường lớp. Giáo dục truyền thống dựa trên các số liệu, thực tế và các bài thi cử chứ không dựa trên kinh nghiệm cuộc sống. Vả lại, tôi là người có khả năng tự học”, tài tử chia sẻ.
Cũng năm 1989, sau khi giành giải Grammy âm nhạc, Will Smith tỏ ra đắc thắng và sa vào ăn chơi tới nỗi phải cầm cố đồ đạc để trả nợ và các khoản thuế.
Thành danh ngay từ phim đầu tay
Năm 1990, lời mời đóng series truyền hình The Fresh Prince đến đúng lúc Will Smith trên bờ phá sản. Trong phim, Will Smith vào vai chàng trai tuổi teen hoang dã ở khu ổ chuột, được gửi đến nhà cô chú giàu có nhằm tu dưỡng. Ở đây, lối sống đường phố nổi loạn của cậu bé va chạm với lối sống phong lưu mới. Show truyền hình ăn khách trong vòng 6 năm ở Bắc Mỹ, đẩy Will Smith nhanh chóng thành ngôi sao khu vực.
Giữa thập niên 1990, Will Smith bước chân sang điện ảnh. “Khi đến Hollywood, tôi đặt mục tiêu sẽ trở thành ngôi sao điện ảnh lớn nhất thế giới. Tôi và êkíp phân tích kỹ lưỡng Top 10 phim ăn khách mọi thời đại (ở Bắc Mỹ) rồi làm Independence Day theo đúng công thức giúp đa số trong Top 10 đó”. Independence Day - bộ phim bom tấn xoay quanh cuộc chiến đấu giữa nhân loại và quái vật ngoài hành tinh - thu về tổng doanh thu 800 triệu USD, đứng thứ hai trong danh sách phim ăn khách nhất mọi thời đại, tính tới 1996.
Một năm sau, Will Smith tham gia phim hài, hành động, khoa học viễn tưởng Men in Black, kể về hai đặc vụ mật phải tìm và diệt những kẻ ngoài hành tinh sống trên trái đất. Tác phẩm hành động có ngân sách 90 triệu USD thu về 589 triệu USD. Độ ăn khách của Men In Black khiến các nhà sản xuất làm phần hai năm 2002 và phần ba năm 2012, cũng như dựng series phim hoạt hình. Men in Black cũng là dự án gợi cảm hứng cho hãng Marvel sản xuất series Người Nhện.
Will Smith thường xuyên chia sẻ về bản thân: “Trong tôi có động lực của một con thú. Khi làm gì tôi đặt ra mục tiêu cao hơn gấp nhiều lần mình đạt được và cắm đầu chạy mà không biết trời đất là gì. Tôi quan niệm, không có gì đau đớn hơn việc không đạt được mơ ước do lỗi của bản thân. Khi bạn không đạt được ước muốn bởi bạn lười thì đó là một nỗi đau không có gì lớn bằng”.
Will Smith có thể diễn xuất quyến rũ, mạnh mẽ trong bom tấn và chân thực trong phim tình cảm.
Phủ bóng quyền lực trong thế giới điện ảnh
Nếu như danh tiếng siêu sao bắt đầu đến với Smith ở nửa cuối thập niên 1990, thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21 chứng kiến hào quang và quyền lực ngôi sao điện ảnh của Will Smith dần phủ bóng toàn cầu. Ngoài loạt phim Men in Black, Smith chứng minh đẳng cấp ngôi sao ăn khách qua hàng loạt phim hành động ngân sách lớn như Bad Boys II (2003), I Robot (2004), I Am Legend (2007), Hancock (2008), Seven Pounds (2008). Riêng Hancock, tác phẩm có kịch bản gốc do nhà biên kịch gốc Việt Vy Vincent Ngô viết, thu về hơn 600 triệu USD trên thế giới.
Trong số các bom tấn tham gia, Smith thường xuyên vào những vai phản anh hùng, những người hùng hành động đa chiều, có phần dã man, hoang dại và thú tính - điều rất ít ngôi sao da trắng làm được. Tài tử mang đến cho người xem một vẻ quyến rũ, nam tính và hoang dại.
Không chỉ nổi danh với những phim ăn khách, tài tử da màu cũng tham gia những dự án nghệ thuật nhân văn. Nổi bật là The Pursuit of Happiness trong đó anh vào vai một người cha lang thang vừa phải vật lộn mưu sinh, nuôi con nhỏ, vừa ước mơ thành triệu phú.
“Tôi có phần giống nhân vật chính trong phim. Anh ta là người tin vào bản thân mình và có cái nhìn tích cực về cuộc sống, tương lai”, Smith nói về nhân vật chân thực và gây đồng cảm với những khán giả yêu phim về nghị lực sống. Cũng trong tác phẩm cảm động này, tài tử Will Smith lần đầu tiên giới thiệu con trai với màn ảnh rộng.
Theo Business Insider, Smith là ngôi sao duy nhất có 8 phim liên tiếp đạt doanh thu trên 100 triệu ở Bắc Mỹ, 8 phim liên tiếp ra mắt đứng đầu bảng xếp hạng phòng vé Hollywood, và có 11 phim liên tiếp thu về trên 150 triệu USD toàn cầu. Will Smith là ngôi sao toàn cầu đem lại lợi nhuận cao nhất thế giới, theo thống kê của tờ Hollywood Reporter.
Tính đến năm 2014, 17 trong 21 phim có Will Smith thủ vai chính đều thu về hơn 100 triệu USD mỗi phim. Cũng tính đến năm 2014, tổng số doanh thu các phim có Smith đóng vai chính là 6,6 tỷ USD doanh thu toàn cầu. Tên tuổi của tài tử được người hâm mộ ở châu Á, châu Đại Dương, châu Âu, châu Phi và Mỹ Latin biết tiếng.
Nói về gia đình riêng, ngôi sao chia sẻ: “Cuộc hôn nhân đầu tiên của chúng tôi kết thúc trong ly dị. Đó là có lẽ là mất mát lớn nhất đời tôi”. Tài tử kết hôn với Sheree Zampino năm 1992 và ly hôn ba năm sau. Năm 1997, anh cưới nữ diễn viên Jada Koren Pinkett. Họ có hai con Jason Smith và Willow Smith. “Tôi và vợ luôn có vấn đề nhưng giao tiếp là bí quyết cho hôn nhân hạnh phúc của chúng tôi. Giờ chúng tôi là một cho tới khi cái chết chia lìa”, tài tử kể năm 2006.
Từ năm 2010, ngôi sao ít đóng phim hơn mà chăm chút cho đời sống gia đình. Bom tấn After Earth (2014), đánh dấu sự trở lại của anh và con trai Jason Smith, không thành công như mong đợi. Năm 2015, nam diễn viên 47 tuổi tái xuất quyến rũ trong Focus, đóng cùng nữ diễn viên Australia - Margot Robbie.
Vũ Văn Việt