Vào tháng 2/1988, Van Gogh đến Arles - một địa danh ở miền nam nước Pháp. Lúc đó, Arles đang phải hứng chịu một cơn bão tuyết. Nhưng trong vòng hai tuần, thời tiết thay đổi, băng tuyết tan và những cây ăn quả như đào, mận... trong các khu vườn của Arles bắt đầu nở hoa.
Tác phẩm "Flowering peach trees" vẽ năm 1988 của Van Gogh.
Với Van Gogh, những cây ăn quả đang lúc ra hoa này có ý nghĩa đặc biệt, hình thức của chúng cuốn hút ông. Hơn nữa, việc ra hoa sau thời tiết khắc nghiệt của chúng còn tượng trưng cho sự tái sinh. Với tinh thần lạc quan, Van Gogh đã miệt mài vẽ lại vẻ đẹp của những cây đào, mận đang nở hoa trong khu vườn xuân ở Arles. Trong một thời gian ngắn, ông hoàn thành 14 tác phẩm.
Ở loạt tranh này, Van Gogh sử dụng ánh sáng mặt trời, màu sắc tươi tắn để làm mờ, đơn giản các chi tiết thể hiện. Đó là điều ông học được từ các tác phẩm tranh khắc gỗ Nhật Bản. Màu sắc trong các tác phẩm sặc sỡ, được sử dụng thành cặp sóng đôi, bổ sung cho nhau. Ví dụ màu cam và xanh lam trên hàng rào, màu đỏ với màu xanh lá cây trên nhà máy, những đám mây màu hồng làm sinh động thêm bầu trời màu ngọc lam... Màu sắc hòa vào nhau tạo nên sự tinh tế, đồng điệu cho tác phẩm.
Nếu như trước đây, Van Gogh vẽ tập trung vào từng chi tiết, thì ở giai đoạn này, ông vẽ phóng khoáng hơn. Danh họa sử dụng các nét vẽ nhạt, nét cọ ngắn, đứt đoạn làm sắc thêm bề mặt tranh. Ông bôi đậm các đường viền của thân cây, cỏ được vẽ bằng những nét ngắn. Về bố cục, Van Gogh thường để một trường trống phía sau những cái cây, tạo cảm giác thoáng đãng.
Trong loạt tác phẩm Flowering Orchards (tạm dịch: Những vườn cây trổ hoa), có ba bức tranh nổi tiếng. Đó là ba bức tranh ông vẽ với ý định để treo trong căn hộ của em trai.
Bức Pink Orchard thể hiện sự ảnh hưởng rõ rệt của tranh khắc gỗ Nhật Bản trên tranh Van Gogh. Trong tác phẩm này, ông vẽ cành cây với những nét cọ mạnh, các bông hoa được vẽ bằng phương pháp đắp màu. Bầu trời mang sắc lam thu hút. Tác phẩm Pink Peach tree được vẽ trong lúc gió mùa hoạt động mạnh. Vì thế, tranh có những nét vẽ không đều, có chỗ sơn đắp dày, nhưng có chỗ lại mỏng. Van Gogh đã không sửa lại tác phẩm sau đó. Bức cuối cùng trong bộ ba này là White Orchard. Tác phẩm được lấy cảm hứng từ một vườn mận nở hoa. Van Gogh có viết lại về buổi ông vẽ tác phẩm ấy: "Tôi đứng vẽ trong một vườn mận nở hoa, những cơn gió mạnh thổi liên tiếp. Mặt trời tỏa sáng trên cao, và những bông hoa trắng trở nên lấp lánh".
Thời gian vẽ loạt tranh Flowering Orchards là lúc Van Gogh lấy lại được niềm đam mê sau thời gian vắt kiệt sức sáng tạo. Trong một bức thư gửi em trai Theo Van Gogh ngày 21/4/1888, ông than thở rằng mình phải tìm một chủ đề khác ngay lập tức, vì các cây ở Arles đã nở hoa hết rồi.
* 14 tác phẩm trong loạt tranh "Flowering Orchards"
Lam Thu