Từ khi chào đời năm 1940, Joker thường xuyên lọt vào danh sách nhân vật phản diện xuất sắc. Tạp chí Wizard và Empire xếp Hoàng Tử Hề Tội Ác (Clown Prince of Crime) đứng đầu trong bảng "100 kẻ phản diện vĩ đại mọi thời đại" - hai cuộc bình chọn vào năm 2006 và 2011. Là nhân vật phổ biến hàng đầu văn hóa đại chúng, hình ảnh Joker xuất hiện trên gần như mọi sản phẩm từ áo thun, đồ chơi hay tem sưu tập trong nhiều năm.
Joker trong bộ truyện “The Killing Joke".
Kẻ thù truyền kiếp của Batman trong truyện tranh
Joker lần đầu xuất hiện trong tập Batman #1 năm 1940 của hãng DC Comics. Nhân vật này là thành quả chung của ba nghệ sĩ truyện tranh - Bill Finger, Bob Kane và Jerry Robinson. Finger xây dựng ngoại hình Joker theo nhân vật có khuôn mặt dị dạng - Gwynplaine - trong bộ phim The Man Who Laughs năm 1928. Robinson phác họa nhân vật theo quân bài Joker, còn họa sĩ Bob Kane sau đó kết hợp hai ý tưởng lại thành nhân vật.
Trong cuộc phỏng vấn năm 1975 trên tạp chí The Amazing World of DC Comics, Robinson nói ông muốn tạo ra một kẻ phản diện tối thượng có thể thách thức Batman, nhưng hắn không phải kiểu trùm tội phạm thông thường dễ bị đánh bại. Lúc đầu, các tác giả định cho hắn chết ngay trong lần ra mắt vì bị đâm vào tim, nhưng rồi họ nhận thấy tiềm năng của nhân vật và vẽ nhanh một khung tranh xác nhận Joker còn sống.
Joker nhanh chóng trở thành kẻ thù truyền kiếp của Batman trên những trang giấy. Batman vốn là phàm nhân nhưng nỗ lực tập luyện và sử dụng công nghệ để trở thành vị anh hùng của Gotham. Trong khi đó, Joker xuất hiện và biến mất như một bóng ma để khủng bố cả thành phố. Batman là đại diện của trật tự còn Joker là hình tượng của hỗn mang. Trong truyện tranh, hắn cũng là một trong số ít tội phạm không quan tâm đến việc lột mặt nạ của Batman. Joker muốn đánh bại Kỵ Sĩ Bóng Đêm và lý tưởng của anh, còn nhân dạng thật của Batman không quan trọng với hắn.
Joker không có siêu năng lực nhưng lại sở hữu đầu óc khó lường ẩn sau vẻ ngoài đáng sợ. Điểm đặc biệt của Joker không nằm ở sự tàn nhẫn - thứ có ở hàng tá nhân vật phản diện khác - mà là động cơ điên loạn của hắn. Những kẻ phản diện lừng lẫy khác như Lex Luthor, Dr. Doom hay Magneto thường có mục đích rõ ràng là quyền lực. Ngược lại, không ai thực sự hiểu Joker muốn gì và sẽ vượt qua những giới hạn nào. Đôi khi hắn sẵn sàng phá hủy cả một tòa nhà chỉ để thỏa mãn thú vui.
Jack Nicholson là người đầu tiên đóng Joker.
Nhân vật phản diện kinh điển trên phim ảnh
Người đầu tiên thủ vai Joker là Cesar Romero trong loạt phim truyền hình Batman (1960 - 1966). Khi được chọn, nam diễn viên đã gần 60 tuổi. Đặc trưng của nhân vật Joker do Romero thể hiện là tiếng cười hơi "hài kịch" được cộng hưởng bởi âm thanh nhạc cụ ầm ĩ mỗi lần xuất hiện. Ở thời điểm đó, phong cách này sát với nguyên gốc. Trên thực tế, nhân vật Joker trong truyện tranh về sau này mới trải qua quá trình chuyển hóa để trở nên đen tối hơn.
Khi Batman của Tim Burton ra mắt vào năm 1989, diễn xuất của Jack Nicholson hóa Joker phần nào làm lu mờ Michael Keaton trong vai chính. Khi đó, Nicholson là siêu sao Hollywood với chín đề cử Oscar trong 18 năm và hai lần chiến thắng. Ông là lựa chọn hàng đầu của nhà sản xuất Michael Uslan và Bob Kane cho vai diễn, dù nhiều tài tử khác như Brad Dourif hay Tim Curry cũng được cân nhắc.
Jack Nicholson thể hiện chân dung Joker gần giống với hình tượng trong các bộ truyện nổi tiếng thập niên 1980 là The Killing Joke và The Dark Knight Returns. Hắn không chỉ giết người đơn thuần mà còn xem đó là một nghệ thuật. Điểm nhấn của nhân vật này khi đó là chất “sadistic” (ưa những trò tàn bạo) pha lẫn hài hước. Việc sửa đổi kịch bản để Joker là kẻ sát hại cha mẹ Bruce Wayne cũng tạo ra được chiều sâu cho mối quan hệ giữa hai nhân vật.
| Heath Ledger hóa Joker trong "The Dark Knight" |
|
Sau thất bại của Batman Forever (1995) và Batman & Robin (1997), loạt phim về Kỵ Sĩ Bóng Đêm thế kỷ 21 được làm lại dưới bàn tay của Christopher Nolan. Trong loạt phim mới, Joker được hé lộ xuất hiện vào cuối phim Batman Begins (2005), nhưng phải đến ba năm sau đó mới lộ diện. Khi tài tử quá cố Heath Ledger được chọn, nhiều ý kiến phản đối và chê bai anh hết lời. Trước đó, vai diễn đáng chú ý nhất của Ledger là chàng trai đồng tính trong Brokeback Mountain. Bởi vậy, các fan của DC cho rằng anh không đủ gai góc như Jack Nicholson để vào vai kẻ phản diện huyền thoại.
Để nhập vai Joker, Heath Ledger giam mình ba tháng trong khách sạn. Anh xem lại phim của Nicholson đồng thời nghiên cứu những bộ truyện như Batman: The Killing Joke hay Arkham Asylum: A Serious House on Serious Earth. Ledger là diễn viên theo trường phái "method acting" - khi nhập vai anh sẽ thật sự nghĩ mình là nhân vật, biến suy nghĩ và hành động của nhân vật thành của mình.
Khi The Dark Knight ra mắt, màn trình diễn của Heath Ledger đi vào lịch sử điện ảnh. Nam diễn viên duy trì sự ám ảnh của Joker nhưng tái định nghĩa động cơ của hắn. Joker của Ledger không phải Hoàng Tử Hề Tội Ác, không phải "nghệ sĩ giết người" mà là một kẻ theo chủ nghĩa vô chính phủ. Hắn muốn con người bộc lộ cái xấu, cái tàn nhẫn, muốn hạ bệ thành phố Gotham bằng cách hủy diệt linh hồn của nó.
Sự ám ảnh của vai diễn cùng cái chết quá trẻ của Heath Ledger cùng năm trở thành tâm điểm trong suốt một thời gian dài. Heath Ledger được vinh danh bằng một giải Oscar và đó cũng là lần duy nhất một diễn viên giành vinh quang này với phim siêu anh hùng.
Jared Leto là diễn viên mới nhất thủ vai Joker.
Hoàng tử hề tái xuất mùa phim hè 2016
Trong vũ trụ điện ảnh DC, vai diễn Joker được giao cho Jared Leto, tài tử giành Oscar năm 2014 với vai bệnh nhân HIV chuyển giới trong Dallas Buyers Club. Leto thừa nhận anh chịu không ít áp lực trước cái bóng của Ledger. Bản thân nam diễn viên cũng là người theo phong cách method acting và liên tục hành xác trên trường quay. Anh vờ như mình là Joker ngay cả khi không quay và liên tục gửi những món đồ kỳ dị cho các bạn diễn.
Dù là tâm điểm trong quá trình quảng bá Suicide Squad, khi lên phim Joker chỉ là vai phụ. Điều này chưa từng xảy ra trong những lần xuất hiện trước đây của nhân vật. Trong bài phỏng vấn với IGN đầu năm nay, Leto tiết lộ nhiều cảnh về Joker đã bị cắt bỏ.
Ở Suicide Squad, Jared Leto có diễn xuất cường điệu trong từng cảnh quay, nhưng về tổng thể vai diễn của anh khá lạc lõng với câu chuyện chung. Nếu như Joker của Nicholson là kẻ sát nhân, của Ledger là người vô chính phủ thì nhân vật của Jared Leto chỉ giống một trùm tội phạm điên rồ hơn bình thường một chút. Đạo diễn của Suicide Squad không đào sâu vào tâm lý của Joker hay mối quan hệ của hắn với Batman mà tập trung vào chuyện tình của Joker và Harley Quinn.
Leto tiếp tục hóa Joker trong bộ phim riêng về Batman vài năm tới.
>> Xem thêm:
Vì sao Jason Bourne là điệp viên ăn khách nhất thế kỷ 21
Những diễn viên châu Á bước ra thế giới bằng vai ác
Ân Nguyễn