Tại lễ trao giải Oscar ở Mỹ, ngày 26/4 (giờ Việt Nam), Chloé Zhao - tên tiếng Hoa là Triệu Đình - trở thành người phụ nữ gốc Á đầu tiên đoạt giải này. Nomadland còn gặt hái các giải thưởng lớn gồm Phim hay nhất và Nữ diễn viên chính xuất sắc (Frances McDormand).
Nữ đạo diễn gốc Hoa Chloé Zhao phát biểu nhận giải Oscar lần thứ 93. Video: ABC.
Thắt tóc bím, để mặt mộc lên sân khấu sự kiện điện ảnh danh giá, Chloé Zhao nói gần đây thường suy nghĩ khi đối diện nghịch cảnh, cô cần làm thế nào. Thời bé, sống ở Trung Quốc, cô chơi trò đọc cổ văn với cha. Sáu chữ "Nhân chi sơ, tính bản thiện" trong Tam Tự Kinh ảnh hướng tới cô. Đạo diễn nói: "Giải thưởng này tặng cho những ai giữ lòng tốt, sự lương thiện dù hoàn cảnh khó khăn thế nào, tặng cho người tin vào sự lương thiện".
Chloé Zhao nhận giải Oscar. Ảnh: ABC.
Chloé Zhao sinh ở Bắc Kinh, cha cô là Triệu Ngọc Cát, giữ chức chủ tịch một công ty lĩnh vực quản lý, đầu tư bất động sản. Cha mẹ cô ly hôn. Mẹ kế của Zhao là diễn viên hài nổi tiếng Tống Đan Đan. Trước đây, ông Triệu làm tổng giám đốc ở các công ty gang thép, thiết bị điện lớn. Vì thế, Chloé Zhao được cho là "phú nhị đại, tinh nhị đại" (con cái của người giàu, con cái của ngôi sao), sống ung dung ở nước ngoài. Nhiều nguồn tin nói ông sở hữu tài sản một tỷ USD.
Trên THR, Chloé Zhao từng nói thấy buồn cười vì tin đồn về gia thế. Cô cho biết cả dòng họ không ai là đại gia. Cô nói: "Nếu người nhà giàu như thế, tôi đã nhờ họ trả giúp khoản nợ thời sinh viên và cũng không đến nỗi phải thế chấp nhà để vay tiền làm phim". Gia đình Chloé Zhao từng không kỳ vọng vào cô. Khi Chloé Zhao đoạt giải Đạo diễn xuất sắc và Phim xuất sắc tại Quả Cầu Vàng hồi tháng 3, Tống Đan Đan viết trên Weibo: "Cô gái Trung Quốc không biết tiếng Anh, 16 tuổi mới ra nước ngoài học tập và chọn con đường mà chúng tôi không tin là sẽ có tương lai. Nhưng chúng tôi chỉ có thể tôn trọng quyết định của con".
Trước khi thành danh, Chloé Zhao canh cánh nỗi lo tiền bạc. Năm 16 tuổi, cô một mình sang Anh du học với vốn ngoại ngữ nghèo nàn. Ý chí mạnh mẽ giúp cô dần hòa nhập cuộc sống ở châu Âu. 18 tuổi, Chloé Zhao tự chọn trường cấp ba ở Los Angeles, sang Mỹ học tiếp. Cô học đại học ngành Chính trị, sau đó nghiên cứu điện ảnh ở Trường Nghệ thuật Tisch của Đại học New York. Để tiết kiệm tiền đi lại, thời sinh viên, Chloé Zhao dùng ván trượt đi học. Cô làm nhân viên phục vụ quán bar, bán quần áo, rửa bát ở nhà hàng để trang trải cuộc sống.
Thời gian làm ở bar ảnh hưởng lớn tới tính cách, suy nghĩ của Chloé Zhao. Cô cho biết thường trò chuyện với khách, từ đó hiểu cuộc sống của con người ở nhiều tầng lớp trong xã hội. Từ người mang cái tôi lớn, cô khiêm nhường, xuề xòa hơn. Chloé Zhao học được cách lắng nghe, đồng cảm và hợp tác với người khác từ những cuộc trò chuyện. "Thu nhập của tôi phụ thuộc vào tiền boa của khách. Để khách thấy thoải mái, bạn buộc trò chuyện với họ. Khi làm phim cũng vậy, làm thế nào để hợp tác thành công với diễn viên không chuyên? Cần nghe câu chuyện của họ", cô nói trên THR.
Trailer phim "Nomadland". Video: Searching Light Pictures.
Giai đoạn đầu làm phim, Chloé Zhao tốn phần lớn thời gian cho việc tìm nhà đầu tư, kiếm kinh phí. Tác phẩm đầu tay Songs my brothers taught me cô dự trù mất một triệu USD song phải giảm còn 100.000 USD. Số tiền đó từ quỹ hỗ trợ đạo diễn trẻ của Chris Columbus. Bấy giờ, cô tìm diễn viên không chuyên ở các dãy núi quy tụ thổ dân châu Mỹ. Mỗi ngày, đạo diễn đều nơm nớp nỗi lo hết tiền. Chloé Zhao đau đầu hơn khi bị mất trộm thiết bị quay, máy tính, ổ cứng. Sự vất vả, lo âu khiến cô sụt cân, chỉ nặng 44 kg (cô cao 1,70 m).
Songs my brothers taught me thu hút chú ý của giới chuyên môn, được đề cử giải Quay phim xuất sắc ở Liên hoan phim Cannes. Với tác phẩm, Chloé Zhao đoạt Nữ đạo diễn xuất sắc tại giải Phim độc lập Gotham, năm 2014.
Năm 2017, phim The Rider do Chloé Zhao biên kịch và đạo diễn công chiếu tại LHP Cannes, kể câu chuyện kỵ sĩ ở miền Tây nước Mỹ từng bước từ bỏ giấc mơ sau khi bị thương. Frances McDormand - nữ diễn viên hai lần đoạt giải Oscar - tự hỏi: "Chloé Zhao là ai?" sau khi xem tác phẩm. Sau đó, Frances McDormand giới thiệu Chloé Zhao biên kịch và đạo diễn cho Nomadland. Frances McDormand đóng nữ chính của tác phẩm - vai diễn giúp McDormand có tượng vàng Oscar thứ ba.
* 'Nomadland': Những chuyến xe đời người
Khi quay Nomadland, Chloé Zhao và bạn trai cô - nhà quay phim Joshua James Richards - trải nghiệm cuộc sống du mục. Đôi tình nhân hàng ngày rong ruổi trên xe chở hàng, hòa nhập với người du mục, tìm hiểu cuộc sống của họ. Theo Joshua James Richards, phải có sự gắn bó nhất định, dân du mục mới yên tâm để anh quay phim. Trước đó, Richards cũng đảm nhận quay phim cho các tác phẩm Songs my brothers taught me và The Rider của bạn gái.
Chloé Zhao và bạn trai Joshua James Richards trên thảm đỏ Oscar. Ảnh: ABC.
Sau Nomadland, Chloé Zhao đạo diễn phim siêu anh hùng The Eternals của vũ trụ điện ảnh Marvel, có sự tham gia của Angelina Jolie, Richard Madden, Kumail Nanjiani. Phim được đầu tư 200 triệu USD, dự kiến ra mắt vào tháng 11.
Chloé Zhao thường được khán giả so sánh với Lý An vì các điểm chung: người Hoa, tốt nghiệp Trường Nghệ thuật Tisch của Đại học New York, từng đoạt giải Sư Tử Vàng, có năng lực làm phim thương mại lẫn nghệ thuật. Về giải thưởng, hiện Chloé Zhao vượt Lý An khi có giải Phim hay nhất Oscar. Trên nhiều diễn đàn, không ít phụ nữ gốc Á cho biết "vui đến rơi nước mắt" về thành công của Zhao, bởi con đường của cô không dễ dàng. Một số người nhận xét câu chuyện của Zhao là sự cổ vũ đối với những phụ nữ trẻ sống ở châu Âu, Mỹ, trong bối cảnh người gốc Á bị kỳ thị. Trên GQ, Chloé Zhao nói lập nghiệp ở Mỹ, cô xem việc "không từ bỏ" con đường bản thân đã chọn một là trách nhiệm.
Được vinh danh ở quốc tế còn tại quê nhà, Chloé Zhao vướng tranh cãi. Sau khi cô đoạt Quả Cầu Vàng hồi tháng 3, một số khán giả Trung Quốc phát hiện trong lần trả lời phỏng vấn truyền thông Mỹ năm 2013, cô nói Trung Quốc là nơi "nhiều dối trá". Từ ca ngợi Chloé Zhao, không ít người chuyển sang chỉ trích đạo diễn. Nomadland vốn ấn định ra rạp nước này ngày 23/4 song bị hủy chiếu. Theo New York Times, sự việc có thể ảnh hưởng tới The Eternals tại thị trường Trung Quốc.
Nghinh Xuân