Kết quả được nêu trong Báo cáo Lương và thị trường lao động năm 2024 do Navigos Search khảo sát vào quý III/2023 từ 550 doanh nghiệp cùng hơn 4.000 ứng viên làm việc tại 23 ngành nghề, ở sáu tỉnh thành Hải Phòng, Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Dương, Đồng Nai, TP HCM.
82% doanh nghiệp được khảo sát chịu tác động tiêu cực từ thị trường khi tổng cầu thế giới sụt giảm, mất đơn hàng và cắt giảm nhân sự là biện pháp ứng phó đầu tiên với 69% lựa chọn; gần 53% doanh nghiệp tạm ngừng tuyển dụng mới.
Lao động làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM, tháng 7/2023. Ảnh: Thanh Tùng
Toàn bộ doanh nghiệp trong lĩnh vực ngân hàng, vận tải, vật liệu xây dựng, dược phẩm, bảo hiểm, dịch vụ chăm sóc sức khỏe tham gia khảo sát cắt giảm dưới 25% nhân viên. Các công ty dịch vụ tài chính và tư vấn, chứng khoán, dệt may, da giày giảm 25-50% nhân sự.
Khoảng 60 doanh nghiệp hai ngành xây dựng, bất động sản tham gia khảo sát và 10% trong số này cho biết cắt giảm với quy mô 50-75% lao động. Đây cũng là nhóm lao động khó tìm việc mới nhất sau khi bị chấm dứt hợp đồng. Ngành dịch vụ tư vấn cắt giảm nhiều nhất, trên 75% nhân viên.
Nếu bị cắt giảm, tỷ lệ lao động quay trở lại được thị trường khá thấp. Cụ thể, chỉ hơn 4% tìm được việc mới, 11% vẫn thất nghiệp, 2% chọn làm thời vụ và hơn 1% chuyển sang tự kinh doanh riêng.
Những yếu tố của ứng viên được doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng trong năm 2024. Nguồn: Navigos Search
Làn sóng cắt giảm việc làm dự báo kéo dài tới đầu năm 2024 song có dấu hiệu giảm nhiệt từ quý III năm nay. Trong năm sau, gần 60% công ty được khảo sát cho biết sẽ tuyển dụng thêm dưới 25% lao động. Gần 100 doanh nghiệp muốn tuyển thêm 25-50% nhân sự. Một phần nhỏ có nhu cầu về lao động thời vụ hoặc làm tự do. Chỉ trên 1% đơn vị muốn tuyển dụng quy mô lao động trên 75%.
Trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, ứng viên có kinh nghiệm làm việc, đáp ứng khả năng thích ứng, giải quyết vấn đề được doanh nghiệp chuộng ưu tiên hơn cả. Cụ thể, gần 52% doanh nghiệp cần tuyển dụng nhân sự có khả năng giải quyết vấn đề; hơn một nửa công ty ưu tiên người kinh nghiệm làm việc dưới ba năm, có kỹ năng giao tiếp hiệu quả; tiếp đến là nhóm giỏi ngoại ngữ và nhanh thích ứng với thay đổi.
Xét về cấp bậc, nhóm được ưu tiên là người có kinh nghiệm làm việc nhưng chưa phải quản lý; tiếp đến là người mới tốt nghiệp và quản lý bộ phận. Giám đốc và thực tập sinh là hai nhóm có nhu cầu tuyển dụng thấp nhất.
Đơn vị khảo sát khuyến cáo lao động cần chuẩn bị tốt nhất kỹ năng đáp ứng nhu cầu tuyển dụng mới khi thị trường bình ổn trở lại. Cụ thể là tìm kiếm cơ hội việc làm từ nhiều nguồn khác nhau, qua hình thức trực tuyến hoặc quan hệ cá nhân; chủ động học thêm các kỹ năng mà doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng để gia tăng cơ hội việc làm; nắm bắt công nghệ lẫn ứng dụng trí tuệ nhân tạo khi xu hướng này sẽ mở ra nhiều cơ hội việc làm mới trong tương lai.
Hồng Chiêu