Hai tuần trước khi Rafael Nadal thông báo rút khỏi Wimbledon 2021, Roger Federer bỏ trận đấu ở vòng bốn Roland Garros. Grand Slam – đấu trường trọng điểm trong hai thập kỷ sự nghiệp, đang dần bị loại khỏi lịch thi đấu của hai huyền thoại. Chấn thương, những hao mòn thể chất và tinh thần, ngăn Federer và Nadal ra sân thường xuyên. Tuần này qua tuần khác, người hâm mộ sẽ phải quen với việc họ không còn hiện diện ở các giải đấu lớn.
Federer và Nadal đã lên kế hoạch cho điều này nhiều năm trước. Tháng 10/2016, Nadal mời Federer tới dự lễ khánh thành học viện quần vợt ở Mallorca. Tay vợt Tây Ban Nha muốn dành thời gian cho công tác đào tạo trẻ ở quê nhà, bên cạnh việc theo đuổi môn golf mà anh nghiêm túc tập luyện và thi đấu nhiều năm.
Nadal và Federer tại lễ khánh thành học viện quần vợt Nadal năm 2016. Ảnh: ATP
"Tôi sẽ kiếm được nhiều tiền nếu đặt học viện ở một nơi khác, nhưng tôi sẽ không vui khi làm thế", Nadal trả lời phỏng vấn đài CBS của Mỹ vào tháng 1/2020. "Mallorca là quê hương, nơi luôn đem lại cho tôi hạnh phúc. Ở đây, tôi là Rafael Nadal, một con người bình thường, không phải một ngôi sao quần vợt. Thành lập học viện ở Mallorca là điều ý nghĩa nhất với tôi".
Trong khi Nadal có thể vừa dạy các em nhỏ chơi quần vợt, vừa lên kế hoạch sinh ba đứa con với vợ Xisca Perello như anh từng thổ lộ, thì Federer dồn tâm trí cho hoạt động từ thiện tại châu Phi. Trong cuộc phỏng vấn bên lề giải Qatar Mở rộng hồi tháng Ba, huyền thoại Thụy Sĩ thừa nhận mong muốn trở nên nổi tiếng ở hoạt động từ thiện như cách anh trở thành ngôi sao quần vợt.
Federer, có mẹ là người Nam Phi, đã giúp phổ cập giáo dục cho hơn một triệu trẻ em châu Phi trong một thập kỷ qua. Tay vợt 39 tuổi và vợ Mirka quyên hàng chục triệu USD cho quỹ từ thiện bằng hoạt động bán đấu giá kỷ vật thi đấu. "Cuộc sống có những điều vĩ đại hơn cả việc trở thành một tay vợt vĩ đại", Federer nói với GQ Australia tháng 1/2020.
Phong cách quần vợt của Federer và Nadal gần như trái ngược. Nhưng đạo đức và giá trị làm việc của họ tương đồng. Họ biến những cuộc cạnh tranh khốc liệt trên sân trở thành mối quan hệ thân thiết ngoài cuộc sống. "Trong hai thập kỷ thi đấu, chúng tôi gặp nhau hầu như hàng tuần", Federer tiết lộ trong cuộc phỏng vấn với CNN năm 2019. "Chúng tôi thường trò chuyện về bản thân, chia sẻ quan điểm về những trận đấu năm set hay việc cùng nhau quảng bá cho một sự kiện nào đó. Chúng tôi ăn tối với nhau. Tôi biết rõ gia đình Rafa. Họ rất gần gũi. Tôi biết bố, mẹ và em gái của cậu ấy. Mối quan hệ giữa chúng tôi gần hơn những gì bạn nghĩ".
Nadal và Federer gặp nhau 40 lần trong sự nghiệp. Trong đó, tay vợt Tây Ban Nha thắng 24. Ảnh: ATP
Giữa Nadal và Federer là sự tôn trọng lớn dành cho nhau. Kỷ nguyên vàng của họ bắt đầu khi Nadal tuổi teen hạ gục Federer số một thế giới ở bán kết Roland Garros 2005. Tay vợt Thụy Sĩ thống trị mặt sân cứng và cỏ trong bốn năm từ 2004-2007 với 11 Grand Slam, nhưng luôn bị Nadal chặn lại ở sân đất nện. "Nếu ai đó nói rằng tôi giỏi hơn Roger, người đó chẳng biết gì về quần vợt", Nadal nói với New York Times sau khi vô địch Roland Garros 2010, giải đấu Federer bị loại từ tứ kết.
Trong lễ khánh thành học viện quần vợt Mallorca, Nadal tặng Federer bức ảnh ghi lại 34 khoảnh khắc đối đầu của họ trên sân. Bên trong bảo táng cá nhân, Nadal bày trang phục thi đấu của Federer ở chung kết Wimbledon 2008 – trận đấu hay bậc nhất lịch sử các Grand Slam, dài bốn giờ 48 phút. "Nadal có lẽ là tay vợt truyền cảm hứng tốt nhất cho các đồng nghiệp và trẻ em toàn thế giới", Federer nói về đàn em kém năm tuổi.
Trước Wimbledon 2015, giữa giai đoạn Novak Djokovic đang thống trị quần vợt với sáu trận chung kết liên tiếp góp mặt, Federer vẫn nói về Rafa: "Tôi thích sự cạnh tranh với Nadal. Thử thách lớn nhất và thú vị nhất khi đối đầu Rafa là cá tính mạnh mẽ của cậu ấy. Cậu ấy luôn chiến đấu theo cách không thể tin được. Bạn muốn biết ý chí của bản thân mạnh thế nào? Hãy thi đấu với Rafa".
Nadal đánh cặp với Federer trong màu áo tuyển châu Âu tại Laver Cup 2019. Ảnh: Laver Cup
Chấn thương và tuổi tác khiến Nadal và Federer mất dần tính cạnh tranh ở các giải đấu lớn. Nhưng điều này củng cố thêm quan hệ thiện chí giữa họ. Cả hai đã cùng nhau đánh cặp ở Laver Cup nhiều lần trong màu áo tuyển châu Âu. Họ cũng giữ kỷ lục về trận đấu có nhiều khán giả nhất khi đánh giao hữu tại Nam Phi tháng 2/2020. Đó là lần thứ hai trong 10 năm, Federer gặp Nadal ở một trận giao hữu làm từ thiện cho châu Phi. Không cặp kình địch nào trong lịch sử quần vợt gần gũi như họ.
"Fedal là cặp đối thủ đặc biệt, một ví dụ hoàn hảo về tinh thần thể thao và tình bạn", cây viết Jeremy Eckstein của Bleacher Report nhận định về Federer và Nadal. "Mối quan hệ của họ khác hẳn sự căng thẳng mà McEnroe và Ivan Lendl dành cho nhau, hay sự kình địch của Pete Sampras với Andre Agassi".
Federer và Nadal có thể không giữ được các kỷ lục, gồm 20 Grand Slam, trong phần ngắn ngủi còn lại của sự nghiệp. Nhưng, họ đã gây dựng vị thế vững chắc trong lịch sử bằng vô số màn trình diễn đỉnh cao và phong cách thi đấu đặc trưng. "Tôi rất tò mò xem điều gì xảy ra khi cả hai chúng tôi treo vợt", Federer nói với beIN Sports tháng 3/2021. "Có lẽ khi đó chúng tôi sẽ biết mình thân thiết đến mức nào. Tôi sẽ tiếp tục công việc ở quỹ từ thiện và dành thời gian nhiều hơn để khám phá châu Phi. Tôi không biết liệu lúc đó chúng tôi còn giữ liên lạc không. Thật thú vị khi chờ đợi điều đó".
"Nadal và Federer đã đi qua sự ngạo mạn của tuổi trẻ, sự điềm tĩnh của tuổi trung niên và một ngày nào đó, họ sẽ là những nhà hiền triết của quần vợt", Jeremy Eckstein nói thêm. "Ngay cả các fan của họ cũng chuyển từ đối đầu sang hợp nhất. Họ đang nhìn về cùng một điểm, đó là ngày giải nghệ của cả hai".
Nhân Đạt (theo B/R, ES)