Theo Quy hoạch điện VIII và Hiệp định hợp tác giữa Việt Nam và Lào năm 2019, Việt Nam sẽ mua 3.000 MW điện từ Lào đến 2025 và khoảng 5.000 MW vào 2030 và có thể tăng lên 8.000 MW nếu điều kiện cho phép.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới đây kiến nghị Bộ Công Thương xem xét đẩy nhanh việc nhập khẩu điện từ Lào, sớm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương nhập khẩu điện từ các nhà máy điện gió, thủy điện như Nậm Mô, Houay Koauan với tổng công suất trên 225 MW và phương án đấu nối với dự án điện gió Savan 1 và 2.
Việc này đặt ra trong bối cảnh từ nay tới 2025 chưa có dự án nguồn điện lớn nào vận hành, dẫn tới nguy cơ miền Bắc thiếu điện vào cao điểm mùa khô hai năm tới.
Cập nhật tính toán, EVN cho biết miền Bắc có thể thiếu trên 3.630 MW và sản lượng khoảng 6,8 tỷ kWh trong cao điểm mùa khô (tháng 5-7) năm 2025 do các nguồn điện mới vào vận hành rất ít, chủ yếu rơi vào thời điểm cuối năm.
Do đó, việc có thêm hơn 225 MW điện nhập khẩu từ Lào, theo EVN sẽ bổ sung thêm đáng kể nguồn điện, đảm bảo cung ứng điện cho miền Bắc những năm tới. Các dự án điện được đề nghị mua sẽ đấu nối vào các đường dây 220 kV đang vận hành, không phải đầu tư thêm lưới điện phía Việt Nam để tiếp nhận.
Mặt khác, giá điện mua từ Lào với các nhà máy thủy điện là khoảng 6,95 cent một kWh, cạnh tranh hơn so với một số nguồn điện trong nước, như điện mặt trời 7,09-9,35 cent một kWh, điện gió 8,5-9,8 cent một kWh, hay điện khí từ các nhà máy trong nước 8,24 cent một kWh và điện than 7,23-8,45 cent một kWh.
Công nhân ngành điện bảo dưỡng thiết bị, hệ thống máy tại trạm biến áp. Ảnh: EVN
Trước kiến nghị của EVN về phương án đấu nối với cụm nhà máy điện gió Savan 1 và 2, Bộ Công Thương cho hay sẽ được xem xét đồng thời với chủ trương nhập khẩu điện từ các nhà máy này. Việc giao chủ đầu tư xây dựng đường dây đấu nối sẽ được thực hiện sau khi cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương mua bán điện và bổ sung các công trình lưới điện liên quan vào quy hoạch phát triển điện. Bộ Công Thương cũng giục Tập đoàn này cùng chủ đầu tư nghiên cứu đề xuất phương án đấu nối phù hợp Quy hoạch điện VIII đã được duyệt.
Bộ này cũng yêu cầu EVN hoàn thiện hồ sơ phê duyệt chủ trương mua bán điện để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Đến tháng 8, Thủ tướng đã thông qua chủ trương nhập khẩu khoảng 2.698 MW điện từ Lào, trong đó EVN đã ký hợp đồng mua bán điện (PPA) với các chủ đầu tư với tổng công suất 2.240 MW.
Hiện có 6 nhà máy điện được Thủ tướng chấp thuận chủ trương nhập khẩu điện từ Lào, tổng công suất 449 MW. Trong số này, 4 dự án (công suất 249 MW) đang được Công ty Mua bán điện - đơn vị trực thuộc EVN - đàm phán PPA với chủ đầu tư. Còn lại chủ đầu tư 2 nhà máy thủy điện Nậm Kông 1 (160MW) và Nậm Mouan (100MW) thông báo ngừng bán.
Ngoài Lào, Việt Nam còn mua điện từ Trung Quốc qua đường dây 110 kV. Vào cao điểm nắng nóng tại miền Bắc vừa qua, lượng điện nhập khẩu từ Lào và Trung Quốc khoảng 11 triệu kWh một ngày, bằng 1/10 nhu cầu sử dụng ở khu vực này.