Ông trả lời báo chí trong buổi họp bàn việc thực hiện quyết định số 854 của Thủ tướng và cơ chế điều chỉnh giá điện chiều 20/7, đúng 20 ngày sau khi giá bán lẻ tăng 5%.
- Thủ tướng vừa cho phép phân bổ khoản chênh lệch tỷ giá trong định hướng kinh doanh 5 năm của EVN. Vì sao EVN được Nhà nước ưu ái bù lỗ chênh lệch tỷ giá trong khi các tập đoàn lớn khác thì không?
- Năm 2010-2011 do nhu cầu tăng cao, mà thời tiết lại hạn hán, EVN phải mua điện giá cao chạy dầu nên lỗ lần lượt là 8.000 tỷ và 3.000 tỷ đồng. Tính đến 31/12/2011, tổng số chênh lệch tỷ giá đã qua kiểm toán là 26.000 tỷ. Khoản chênh lệch tỷ giá phải phân bổ dần vào giai đoạn 2012-2015, như vậy bình quân mỗi năm là 6.600 tỷ đồng.
Các doanh nghiệp khác như PetroVietnam, Lilama, Vinaconex không được bù lỗ chênh lệch tỷ giá nhưng EVN thì lại được. Đúng là nghe có vẻ không công bằng. Tôi cho rằng cái gốc ở đây là giá điện. Tất cả các giá khác theo thị trường, PetroVietnam nếu giá mua là 100 USD thì sẽ bán đúng 100 USD. EVN thì khác, không bán theo giá thị trường, Chính phủ bảo lúc này kinh tế khó khăn, không được tăng giá. Đây là lỗ do chính sách nên Chính phủ đồng ý bù.
 |
|
Phó tổng giám đốc EVN Đinh Quang Tri. Ảnh: Hoàng Lan. |
- Ông giải thích sao khi Kiểm toán Nhà nước cho rằng, EVN giấu lãi và để tránh giảm giá điện,"nhà đèn" đã không hạch toán các khoản thu hàng nghìn tỷ đồng từ cho thuê cột, thanh lý, nhượng bán vật tư?
- Kiểm toán Nhà nước không bảo chúng tôi làm sai, mà chỉ kiến nghị xem xét nghiên cứu thêm cơ chế. Ví dụ, theo quy định, tiền thuê cột điện là hạch toán vào các khoản kinh doanh khác. Nhưng Kiểm toán Nhà nước cho rằng cột điện khi cho thuê thì khoản thu phải hạch toán vào sản xuất kinh doanh điện. Trước đây, chế độ kế toán cho phép khoản tiền gửi hàng tháng phát sinh được hạch toán ngay, nhờ vậy có thể giảm giá thành điện. Nhưng cơ chế hiện nay khác.
Năm 2010, chúng tôi kinh doanh điện lỗ 11.000 tỷ đồng, nhờ ngành khác bù lại mà lỗ giảm xuống hơn 8.000 tỷ. Thay vì hạch toán giảm giá thành điện thì chúng tôi cũng đã giảm lỗ. Thực tế, Kiểm toán Nhà nước không bảo chúng tôi giảm giá điện vì doanh thu đang lỗ thì làm sao mà giảm được.
- Giá điện chỉ điều chỉnh khi các thông số đầu vào cơ bản như nhiên liệu, tỷ giá ngoại tệ và cơ cấu sản lượng điện phát biến động. Vì sao giá lại tăng vào ngày 1/7, trong bối cảnh tỷ giá ổn định, sản lượng điện không thiếu?
- Chúng tôi đã báo cáo Bộ Công Thương trước khi tăng giá điện. Nhìn bề ngoài thì có vẻ thuận lợi, nước về nhiều, phụ tải tăng chậm, trời mát hơn. Một số ý kiến nói đáng lẽ phải giảm giá chứ không phải tăng. Nhưng nếu nhìn đơn lẻ thế thì không hiểu được. Khoản treo 26.000 tỷ là một gánh nặng, nếu không xử lý thì sau này sẽ rất khó cho EVN. Khoản thứ hai, lỗ hơn 11.000 tỷ do chạy dầu, chúng tôi kiến nghị sẽ không đưa vào giá điện.
 |
|
EVN đầu tư vào chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản..., tổng số tiền thoái vốn là 1.100 tỷ đồng. Ảnh: Hoàng Lan |
- Từ nay đến cuối năm, giá điện tăng giảm thế nào khi Bộ Công Thương mới đây tuyên bố cân nhắc 3 tháng điều chỉnh giá điện một lần?
- Đúng là theo quy định giá điện có thể điều chỉnh 3 tháng một lần nhưng EVN phải soát xét lại biến động đầu vào và phải được các Bộ cho phép. Chúng tôi sẽ tính toán, xem có tăng không, cộng với phần lỗ chênh lệch tỷ giá nữa, thì chưa biết được. Từ đầu năm đến trước tháng 7, điện có điều chỉnh đâu. Lạm phát nên EVN phải chịu. Chúng tôi làm gì cũng phải theo quy định hết.
- Ngành điện sẽ thị trường hóa thế nào khi các Tổng công ty phát điện (Genco) vẫn thuộc Tập đoàn Điện lực và bên mua bán vẫn chỉ có EVN độc quyền?
- 3 Tổng công ty phát điện đang ổn định nhân sự và trong tháng 10 sẽ hoạt động. Chúng tôi đề xuất tách Genco để họ hoạt động độc lập. Khi Genco đủ mạnh và thị trường bán buôn hình thành sẽ chính thức tách ra khỏi EVN. Cái khó nhất là nợ trên vốn chủ sơ hữu của các Tổng công ty phát điện lên đến 5-6 lần, trong khi quá 3 lần là ngân hàng đã từ chối cho vay. Do đó, ban đầu EVN phải vay sau đó cho vay lại để đảm bảo dòng tiền. Đây là trách nhiệm mà Thủ tướng và Bộ Công Thương giao, chúng tôi phải làm chứ không sung sướng gì.
- Các doanh nghiệp thủy điện nhỏ bức xúc vì EVN mua điện của Trung Quốc lên tới 1.300 đồng mỗi kWh, trong khi của trong nước chỉ là 800 đồng. Vì sao lại có sự chênh lệch này?
- Mua điện của Trung Quốc đều theo hợp đồng kinh tế và chúng tôi tính toán rẻ hơn so với chạy dầu FO và khí Cà Mau. Năm 2010-2011 tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) thiếu điện, họ không muốn bán. Bộ Công Thương và EVN phải sang tận nơi thảo luận, cuối cùng họ mới quyết định đáp ứng điện cho Việt Nam. Trung Quốc bán điện cho EVN trong lúc chính họ đang thiếu và cắt luân phiên với mức giá ban đầu 4-5 cent mỗi kWh, đúng bằng nửa giá bán cho người dân nước bản địa. Tôi cho rằng điều này nên trân trọng.
- EVN đầu tư ngoài ngành 100 đồng nhưng chỉ thu lãi 1. Kế hoạch thoái vốn khỏi lĩnh vực ngoài ngành của EVN sẽ thế nào trong bối cảnh tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay?
- EVN đầu tư vào chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản..., tổng số tiền cần thoái vốn là 1.100 tỷ đồng. Cụ thể, chúng tôi đầu tư 757 tỷ đồng vào Ngân hàng An Bình và đang trình Chính phủ chuyển nhượng cho cổ đông khác, nhằm giảm tỷ lệ xuống 20%. Thoái vốn của các ngân hàng hiện nay đang khó khăn, phụ thuộc vào giá thị trường. Theo khảo sát, giá cổ phiếu 7.000-7.200 đồng nhưng chúng tôi đề nghị Thủ tướng bán cho đối tác giá 10.000 đồng.
Ngoài ra, EVN đã mua 125 tỷ đồng của Công ty Bảo hiểm toàn cầu (GIC), tỷ lệ 22,5% và đang chuyển nhượng. Còn bất động sản chúng tôi cũng có nghị quyết bán hết để trả cho các cổ đông. Riêng các công ty chứng khoán thì thị trường khó hơn và đâu là đơn vị khó bán nhất của EVN. Chúng tôi chưa tìm được đối tác để bán cổ phiếu ở đây, có lẽ phải chờ 2015, thị trường lên.
Cơ chế Nhà nước nêu rõ là phải bán trên giá vốn, không thể thấp hơn. Tôi cũng đã phát biểu, nếu Chính phủ thấy cần thu hồi vốn ngay thì bắt buộc đấu giá, giá thị trường bao nhiêu bán bấy nhiêu, lỗ cũng phải chấp nhận. Nếu không thì phải chờ thị trường lên mới bán được. Lộ trình đến năm 2015 thoái vốn hết nên chúng tôi có thể chờ.
Hoàng Lan