Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CK2 Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3.
Nguyên nhân đột quỵ do nắng nóng
- Để thích nghi với thời tiết nắng nóng, cơ thể bài tiết mồ hôi nhiều. Do bị mất một lượng nước khá lớn, nồng độ máu trong cơ thể giảm, độ kết dính trong máu tăng cao làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ.
- Nắng nóng khiến hệ tuần hoàn, đặc biệt là tim, hoạt động kém kèm theo sự giãn mạch dẫn đến thiếu máu nuôi não, đặc biệt ở người có tiền sử xơ vữa động mạch, cao huyết áp.
- Thời tiết nắng nóng còn làm suy giảm chức năng các cơ quan, gây mất ngủ, rối loạn giấc ngủ... khiến tình trạng đột quỵ dễ xảy ra.
- Tránh nóng bằng cách vào siêu thị, trung tâm thương mại hoặc để điều hòa với nhiệt độ quá thấp dẫn tới giảm thân nhiệt đột ngột, khiến mạch máu bị co lại, nguy cơ đột quỵ.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Người đang hoạt động ngoài trời nắng:
- Đột ngột mất ý thức, ngất.
- Da nóng ran.
- Kiểm tra nhiệt độ cơ thể có thể lên tới 40-41 độ C hoặc hơn.
- Đổ nhiều mồ hôi.
- Da ẩm ướt.
- Yếu nửa người (liệt tay, chân, méo mặt...).
- Không cử động được.
- Không nói được hoặc khó nói.
- Nói ngọng.
- Không xác định được thời gian và không gian.
Trường hợp tiến triển từ nhẹ đến nặng
- Có triệu chứng kiệt sức do nắng nóng:
- Ra mồ hôi quá nhiều.
- Đau đầu.
- Khó chịu.
- Mặt đỏ.
- Đỏ da toàn thân.
- Cảm giác nghẹt thở.
- Thở nhanh, nông.
- Có khi đau bụng, buồn nôn và nôn mửa.
- Đau đầu.
- Choáng váng hoặc ngất.
- Mệt mỏi.
- Chuột rút.
- Thân nhiệt tăng kèm các triệu chứng:
- Lú lẫn.
- Mất thăng bằng.
- Thở dốc.
- Hơi thở yếu.
- Choáng, ngất, chóng mặt, hoa mắt.
- Mặt tái nhợt.
- Mạch nhanh.
- Chuột rút.
- Có các biểu hiện tổn thương thần kinh:
- Li bì.
- Giãy giụa.
- Mê sảng.
- Hôn mê.
- Tử vong nếu không cấp cứu kịp.
Hậu quả
- Bệnh nhân đột quỵ không được cấp cứu kịp thời sẽ nhanh chóng hôn mê trong vài phút, thậm chí tử vong.
- Thân nhiệt quá cao làm suy tim, suy thận và tổn thương não.
Bác sĩ tại bệnh viện Quân y 175, quận Gò Vấp thăm khám bệnh nhân, tháng 3/2024. Ảnh: Quỳnh Trần
Phòng ngừa
- Theo dõi dự báo thời tiết để chủ động phòng tránh.
- Người cao tuổi không nên đi lại, làm việc vào ngày nắng nóng, nhất là giờ cao điểm từ 10h đến 16h. Ra ngoài trời cần có mũ nón, uống nước.
- Người cao tuổi có bệnh tim mạch đã từng đột quỵ không nên ra ngoài nắng sau 10h.
- Không làm việc, hoạt động gắng sức khi cơ thể mệt mỏi, đói, khát khi ở ngoài trời nắng.
- Nên mặc áo dài tay và đội mũ rộng vành để bảo vệ da khỏi ánh mặt trời.
- Quần áo nên nhẹ và được làm từ chất liệu thoáng mát.
- Không nên đột ngột từ phòng điều hòa ra ngoài nắng ngay mà phải có thời gian thích ứng với nhiệt độ ngoài trời.
- Máy điều hòa giữ 26-28 độ C. Có thể làm mát nhà bằng cách che nắng, mở cửa cho thông thoáng, bật quạt.
- Uống nước thường xuyên để tránh mất nước, nên dùng thêm nước trái cây, rau xanh.
- Các yếu tố khác:
- Kiểm soát stress.
- Ăn uống lành mạnh (tăng cường trái cây rau quả).
- Ngủ đủ giấc.
- Kiểm soát huyết áp và đường huyết.
- Tránh xa rượu bia, thuốc lá.
- Khám sức khỏe định kỳ.
- Đối với người từng bị đột quỵ, người nhà cần theo dõi sát vì dễ bị đột quỵ lại. Bệnh nhân cần theo dõi sức khỏe định kỳ và dùng thuốc theo chỉ định, khi thấy bất thường trong cơ thể cần đi khám ngay.
Lưu ý trong sơ cấp cứu
- Sơ cứu trong trường hợp bệnh nhân có những dấu hiệu đột quỵ và đưa đi cấp cứu ngay.
- Trong quá trình cấp cứu cần chú ý những vấn đề sau:
- Nhanh chóng đưa bệnh nhân vào nơi thoáng mát, cởi bỏ bớt hoặc nới rộng quần áo, lau mát.
- Bệnh nhân bị ngất hoặc hôn mê không nên cố gắng cho uống nước vì dễ gây sặc nước vào phổi càng nguy hiểm.
- Trường hợp bệnh nhân bị ngừng tim (bắt mạch hoặc sờ không thấy tim đập) phải làm hô hấp nhân tạo hà hơi thổi ngạt và ép tim ngoài lồng ngực.
- Nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện điều trị.
Mỹ Ý