Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi tháng 3 cam kết cung cấp cho châu Âu 15 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) trong năm 2022, nhằm bù đắp thiếu hụt nguồn cung do ảnh hưởng từ chiến sự Nga - Ukraine. Cam kết này của ông Biden lúc đó đối mặt với nhiều hoài nghi.
Các quan chức và giới phân tích châu Âu lúc đó cho rằng ngành công nghiệp LNG Mỹ đã đạt giới hạn về năng lực xuất khẩu, trong khi các hợp đồng cung cấp khí đốt toàn cầu thường được ký dài hạn, có thể lên tới 20 năm. Họ không tin Mỹ sẽ có thêm nguồn cung LNG để cung cấp cho châu Âu theo đúng cam kết.
Nhưng 4 tháng sau, tình hình thực tế cho thấy những gì Tổng thống Biden hứa hẹn vẫn còn rất khiêm tốn. Trong chưa đầy nửa năm, Mỹ đã sắp đạt mốc 15 tỷ mét khối LNG mà ông Biden cam kết chuyển cho châu Âu, theo thống kê từ hãng dữ liệu tài chính Refinitiv về dữ liệu xuất khẩu.
Một tàu chở LNG cập cảng gần Ingleside, Texas. Ảnh: JPT.
Khi châu Âu khát năng lượng, Mỹ, nhà sản xuất khí đốt hàng đầu thế giới, đã trở thành bên xuất khẩu LNG lớn nhất toàn cầu trong nửa đầu năm 2022, Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) ngày 25/3 thông báo.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, Mỹ đã xuất khẩu khoảng 57 bcm (tỷ mét khối) khí đốt, trong đó 39 bcm dưới dạng LNG sang châu Âu, so với mức 34 bcm LNG của cả năm 2021. Điều này đồng nghĩa lượng khí đốt Mỹ chuyển tới châu Âu trong nửa đầu 2022 còn cao hơn cả 12 tháng của năm 2021.
Nếu tiếp tục xuất khẩu với tốc độ này, tổng lượng LNG Mỹ bán cho châu Âu trong năm nay sẽ đạt 45 bcm, gấp ba lần mức cam kết của Tổng thống Biden.
Theo giới phân tích, sự thay đổi bất ngờ này xảy ra do các nhà xuất khẩu LNG Mỹ sẵn sàng trả tiền phạt theo hợp đồng vì không giao khí đốt đến khách hàng ở châu Á. Thay vào đó, họ chuyển hướng những con tàu chở LNG tới châu Âu, nơi chấp nhận thu mua khí đốt với giá cao hơn hẳn.
Giá khí đốt trung bình ở châu Âu trong năm 2022 là 34 USD trên một triệu đơn vị nhiệt Anh (mmBtu), trong khi mức giá mà các khách hàng ở châu Á đang mua là 29,99 USD.
Điều này hoàn toàn trái ngược với xu hướng năm 2021, khi châu Âu mua LNG Mỹ với giá trung bình 16 USD cho một mmBtu, còn giá mua ở châu Á là 18 USD.
"Hàng hóa sẽ đi về nơi thị trường trả giá cao hơn", Ed Hirs, nhà kinh tế năng lượng tại Đại học Houston, Mỹ, nhận định.
Kết quả là sản lượng khí đốt nhập khẩu từ Mỹ của Bỉ tăng 650% trong 6 tháng qua, trong khi lượng LNG mà Pakistan, một khách hàng châu Á, nhận được đã giảm 72%.
Động lực về giá cả đã khiến các nhà xuất khẩu khí đốt Mỹ hành động mau lẹ hơn những gì giới phân tích từng dự đoán. "Ngành khí đốt Mỹ đã trở nên linh hoạt hơn nhiều so với ba tháng trước", Henning Gloystein, giám đốc năng lượng và khí hậu tại Eurasia Group, có trụ sở ở New York, Mỹ, nhận định.
Xu hướng nắn dòng khí đốt này là một tin tốt đối với chính quyền Tổng thống Biden, người nỗ lực tăng cường quan hệ năng lượng với châu Âu để chống lại ảnh hưởng từ Nga. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa các quốc gia châu Á như Pakistan, Ấn Độ... có nguy cơ rơi vào cảnh thiếu hụt năng lượng, buộc họ quay sang các thỏa thuận khí đốt mới với Nga.
Một tàu chở LNG ngoài khơi Futtsu, tỉnh Chiba, Nhật Bản. Ảnh: Reuters.
Nhưng giới quan sát cảnh báo lượng LNG kỷ lục mà Mỹ xuất sang châu Âu có thể không đủ để bù đắp cho khí đốt giá rẻ từ Nga, nếu Moskva tiếp tục thắt chặt nguồn cung, đặc biệt là vào mùa đông tới.
Các lãnh đạo EU đã nhất trí cắt giảm 15% tiêu thụ cho đến tháng 3 năm sau. Ủy Ban châu Âu (EC) cũng công bố những kế hoạch để đảm bảo EU có thể nhận thêm 50 tỷ mét khối LNG từ Mỹ mỗi năm cho đến năm 2030.
Mỹ đang trên đà vượt cam kết này trong năm nay, song giới phân tích cho rằng xu hướng nắn dòng khí đốt dựa trên giá cả và lợi nhuận của các công ty Mỹ sẽ không kéo dài, khi nhiều nước châu Á và Nam Mỹ đang tăng sẵn sàng trả giá cao hơn để đảm bảo nguồn cung khí đốt. Một số khách hàng cũng đang có những động thái pháp lý, sẵn sàng khởi kiện lên tòa án để yêu cầu các công ty Mỹ giao LNG theo hợp đồng.
"Thực tế tàn khốc là châu Âu đang dùng giá thu mua cao để lấn át các thị trường mới nổi", chuyên gia Gloystein nhận định. "Về lâu dài, điều này không bền vững và nó đã gây ra tình trạng thiếu hụt năng lượng ở Nam Á. Khi châu Âu tích trữ thêm LNG, ai đó sẽ phải mất đi phần của mình".
Đức Trung (Theo Reuters)