Tốc độ phản ứng chậm chạp của chính phủ Pakistan trong cơn lốc thảm khốc ở khu vực phía đông đất nước năm 1970, trong đó 300.000-500.000 người thiệt mạng, đã dẫn đến nền độc lập của Bangladesh một năm sau đó.
Năm 1972, một cơn động đất làm thủ đô Managua của Nicaragua chấn động, san phẳng hầu hết nhà cửa và làm hơn 6.000 người chết. Những thất bại của chính phủ độc tài Anastasio Somoza cùng sự bòn rút viện trợ của một số quan chức làm chính phủ lung lay rồi cuối cùng đảng cánh tả Sandanistas năm 1979 lên nắm quyền.
Cơn động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ năm 1999 dẫn tới nối lại quan hệ giữa Ankara và Athens nhờ phản ứng nhanh chóng từ phía Hy Lạp trong khi quân đội Thổ lại chậm chạp. Sự việc này làm giảm ảnh hưởng của quân đội và giúp quá trình tự do hoá Thổ Nhĩ Kỳ, chuẩn bị cho quá trình gia nhập Liên minh châu Âu (EU).
Ngoại giao Mỹ
Theo một số chuyên gia, nhận thức của một số nước về Mỹ đã thay đổi theo chiều hướng tốt hơn. Tàu sân bay Mỹ nhanh chóng được triển khai cùng trực thăng tới giúp người sống sót ở Aceh, Indonesia. Tổng thống Bush tuyên bố Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia sẽ đóng vai trò hàng đầu trong nỗ lực cứu hộ. Khoản viện trợ từ Washington nhanh chóng tăng từ 35 lên 350 triệu USD.
Ông Powell rõ ràng nhận thức được cơ hội để Mỹ vươn tới thế giới Hồi giáo - Indonesia là nước đông dân đạo Hồi nhất thế giới, cũng như cơ hội để ông có dấu ấn tích cực trước khi rời nhiệm sở.
Trong khi đó, ở Anh, Thủ tướng Tony Blair bị chỉ trích là đã nghỉ ở Ai Cập quá lâu và không về nước để chỉ đạo việc viện trợ hoặc đích thân tới thăm hiện trường thiên tai.
Hợp tác ở Sri Lanka
Sóng thần ập vào hai nước có phong trào nổi loạn chống chính phủ - Sri Lanka và Indonesia. Còn quá sớm để đánh giá tác động của thiên tai đến việc này, nhưng chắc chắn là có.
Tại Sri Lanka, chính phủ và lực lượng Hổ Tamil đã hợp tác trong cứu trợ. Tuy nhiên, người phát ngôn Hổ Tamil SP Thamilshelvan tuyên bố chính phủ chưa làm đủ để giành được lòng tin của họ, rằng nhà chức trách chỉ chơi trò chơi để thu hút viện trợ quốc tế. Đặc biệt, chính phủ công bố kế hoạch tái thiết, nhưng chưa thảo luận với phiến quân.
Colombo bác bỏ những lời phàn nàn trên và khẳng định đã đề xuất hợp tác đầy đủ. Theo giới quan sát, tiền viện trợ được chia sẻ một cách công bằng ở cả khu vực do chính phủ và Hổ Tamil kiểm soát. Tuy nhiên, người ta còn phải chờ xem chi tiêu sẽ như thế nào.
Hội đàm hoà bình giữa hai bên bị ngưng trệ trước thiên tai, dù gần đây chiến sự trên quy mô lớn không xảy ra.
Chia rẽ ở Aceh
Tại tỉnh Aceh, Indonesia, vấn đề phụ thuộc vào chuyện cư dân địa phương nhìn nhận nỗ lực cứu trợ của chính phủ như thế nào.
Phong trào nổi dậy bắt đầu ở Aceh năm 1976, tái diễn năm 1989 và trở lại mạnh mẽ năm 1999. Nó bắt nguồn từ sự khác biệt về sắc tộc giữa người Sumatra và Java, nơi chính phủ trung ương "đóng đô", và việc người dân Aceh cảm thấy rằng nguồn tài nguyên thiên nhiên của họ, đặc biệt là dầu và khí, bị khai thác.
Nếu phong trào Tự do Aceh (GAM) đánh giá Jakarta đã thất bại trong phản ứng với sóng thần, họ có thể đẩy mạnh hơn nữa cuộc phản kháng vũ trang, dù tác động của thiên tai với lực lượng của GAM là chưa rõ ràng.
Tồn tại trong thời gian ngắn
Đôi khi, tác động chính trị và quốc tế sau thiên tai chỉ tồn tại một thời gian ngắn. Khi thành cổ Bam của Iran bị phá huỷ do động đất vào tháng 12/2003, Mỹ đã đề xuất giúp đỡ và người ta cho rằng quan hệ giữa hai quốc gia này sẽ ấm lên.
Tuy nhiên, thực tế không phải vậy. Những vấn đề chính như tương lai chương trình hạt nhân Iran chưa được giải quyết xong.
Nguyễn Hạnh (theo BBC)