Máy bay Boeing 737 MAX 8 của hãng hàng không Mỹ Southwest Airlines tại Arizona ngày 13/3. Ảnh: AFP.
Máy bay 737 MAX 8 bị cấm bay trên toàn thế giới sau vụ tai nạn của hãng hàng không Ethiopian Airlines khiến 157 người thiệt mạng ngày 10/3. Các nhà phân tích cho rằng lệnh cấm này sẽ gây ra tổn thất không nhỏ đối với Boeing, tập đoàn chế tạo máy bay nổi tiếng về sự an toàn và tin cậy.
"Họ sẽ phải thuyết phục mọi người tin tưởng họ một lần nữa", Michel Merluzeau của công ty phân tích AirInsight nói với AFP. Boeing cần khắc phục vấn đề nhanh chóng và đưa những chiếc 737 MAX cất cánh trở lại để hạn chế tổn hại danh tiếng.
Cổ phiếu của Boeing đã giảm 12% trong vài ngày sau vụ rơi máy bay ở Ethiopia, khiến vốn hóa công ty bốc hơi hơn 30 tỷ USD nhưng hiện chưa có bên nào hủy đơn đặt hàng với hãng này.
Boeing nhiều lần nói rằng các máy bay 737 MAX của họ an toàn và đáng tin cậy, nhưng sau vụ rơi máy bay Lion Air tháng 10/2018, họ đã phải cập nhật tài liệu hướng dẫn bay.
Sau vụ tai nạn của Ethiopian Airlines, Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cho biết họ đã yêu cầu Boeing đưa ra bản cập nhật phần mềm trước tháng 4.
Vụ tai nạn Lion Air được cho là do hệ thống Hệ thống Tăng cường Tính năng Điều khiển bay (MCAS) đã làm phi cơ chúi mũi xuống đất do nhận dữ liệu sai từ cảm biến. FAA cho biết hôm 13/3 rằng bằng chứng mới và dữ liệu vệ tinh cho thấy sự tương đồng giữa hai vụ tai nạn.
Goldman Sachs nhận định nếu vấn đề đối với máy bay "chỉ là lỗi phần mềm thì việc xử lý sẽ nhanh hơn và ít tốn kém hơn", nhưng nếu nguyên nhân là "lỗi thiết kế lớn hơn" thì Boeing sẽ mất rất nhiều thời gian và chi phí để khắc phục.
Ken Herbert, nhà phân tích tại công ty dịch vụ tài chính Canaccord, đánh giá chi phí khắc phục phần mềm là khoảng 500 triệu USD.
Quyết định cấm bay dòng 737 MAX không chỉ là đòn giáng nhằm vào Boeing, mà còn tác động tới các hãng hàng không, khi họ phải xoay xở để tìm giải pháp thay thế.
Khoảng 371 máy bay Boeing 737 MAX đang được sử dụng trên toàn thế giới, chiếm một phần nhỏ trong số 27.000 máy bay thương mại toàn cầu, theo Richard Aboulafia, chuyên gia hàng không vũ trụ tại Teal Group. Ông cho rằng việc tạm thời thay thế chúng không phải là vấn đề quá khó khăn.
Tuy nhiên, chuyên gia vận tải hàng không Addison Schonland cho rằng đây là vấn đề phức tạp vì "không hãng nào có thừa máy bay cả". Họ sẽ phải tìm cách sắp xếp lại phi cơ và hoàn tiền cho khách hàng nếu chuyến bay bị hủy, ông nhận xét. "Có thể họ sẽ phải mang những máy bay đã 'nghỉ hưu' gần đây ra dùng".
Các hãng có thể thuê máy bay để thay thế và họ nhiều khả năng sẽ gửi hóa đơn cho Boeing. Herbert cho rằng Boeing "có thể sẽ chịu trách nhiệm về chênh lệch chi phí giữa việc vận hành 737 MAX với máy bay thay thế và chi phí thuê máy bay mới của các hãng hàng không. Khoản này có thể lên tới một tỷ USD nếu 737 MAX bị ngừng bay 6-8 tuần".
Hãng hàng không Mỹ Southwest Airlines có phi đội máy bay 737 MAX lớn nhất thế giới với 34 chiếc, nhưng chúng chỉ chiếm 4% trong chương trình bay của họ. "Chúng tôi sẽ thay thế tất cả chuyến bay vốn sử dụng MAX 8 bằng những phi cơ khác có sẵn trong phi đội", một phát ngôn viên của Southwest nói.
Tại châu Âu, hãng hàng không giá rẻ Na Uy Norwegian Air Shuttle sở hữu 18 chiếc 737 MAX 8 đã phải hủy 19 chuyến bay vào ngày 13/3. Hãng cho biết họ phải huy động máy bay 737 Dreamliner và Boeing 737-800 để thế chỗ.
Hãng này hôm 13/3 tuyên bố sẽ yêu cầu Boeing bồi thường để trang trải chi phí vận hành bổ sung. "Chúng tôi sẽ gửi hóa đơn cho bên chế tạo máy bay", phát ngôn viên của hãng Lasse Sandaker-Nielsen nói. "Chúng tôi không thể chịu thiệt hại tài chính từ việc này".