1. Canh su hào nấu sườn
Một bát canh nóng hổi với su hào vào đông giòn ngọt, sườn róc xương béo ngậy, nước canh hài hòa vị sẽ giúp bữa cơm gia đình trở nên hấp dẫn hơn.
Cách làm khá đơn giản: Sườn sau khi chần sơ, rửa sạch thì đem ninh mềm, thỉnh thoảng hớt bỏ bọt cho nước trong. Su hào gọt bỏ vỏ, thái con chì, cà rốt tỉa hoa rồi cho vào ninh cùng sườn. Khi đạt độ mềm theo sở thích thì nêm nếm lại mắm, muối, hạt nêm cho vừa miệng. Cuối cùng rắc chút hành lá, rau mùi và múc ra tô thưởng thức nóng.
Chú ý cách chọn su hào non với các dấu hiệu nhận diện như củ vừa phải, cầm nặng tay, vỏ màu xanh đậm, lá bám vào củ xanh mướt. Su hào ngoài nấu canh với sườn thì nấu cá cũng ngọt nước và vị dân dã.
2. Canh cá nấu rau cần
Canh cá nấu rau cần là món ăn dân dã, phổ biến ở nhiều tỉnh Bắc Bộ vào tiết trời se lạnh khi rau cần vào vụ.
Món này hay dùng đầu cá trắm. Đầu cá sau khi làm sạch mang, chà xát chanh và muối hạt rửa sạch rồi rán sơ khử mùi tanh rồi ướp chút mắm, muối, hạt tiêu cho đậm đà. Rau cần nhặt sạch, bỏ bớt lá rồi vặn cho ra tinh dầu thơm và nhanh chín. Phi thơm hành khô, cho cà chua vào xào sơ tạo màu, đổ lượng nước vừa dùng rồi đun sôi cho đầu cá vào ninh cho ngọt nước.
Để tạo vị chua dân dã thì dùng khế hoặc quả dọc nướng chín. Nêm nếm gia vị cho vừa miệng rồi thêm rau cần, đảo đều. Khi nước sôi lại thì thêm thì là, hành lá, ớt và múc ra thưởng thức nóng.
3. Canh gà lá gừng non
Đây là món ăn quý của người Tày ở Lào Cai khi tiếp đãi khách quý hoặc để bồi bổ, giải cảm rất tốt khi thời tiết thu đông dễ ốm. Gà sau khi sơ chế sạch, chặt miếng vừa ăn, ướp chút mắm muối cùng chút gừng đập dập cho thấm vị. Sau đó, phi thơm hành cho thịt gà vào xào săn, đổ nước dùng gà (ninh từ cổ cánh) vào xâm xấp bề mặt rồi ninh ở lửa nhỏ vừa trong 20 - 25 phút.
Khi nước canh gà chuyển màu vàng óng quyện mùi thơm của gừng thì cho lá gừng non vào đảo đều, rắc chút hạt tiêu (hoặc có hạt dổi càng thơm ngon) cho dậy hương rồi múc ra thưởng thức nóng. Một bát canh nóng với thịt gà bên ngoài da vẫn giòn dai, thịt bên trong mềm ngọt, nước canh sóng sánh ánh vàng, dậy mùi thơm đặc trưng lá gừng non nhanh chóng làm ấm cơ thể, giúp hồi phục sức khỏe.
4. Canh cải cúc thịt nạc
Với nguyên liệu và cách làm đơn giản, canh cải cúc thịt nạc băm vừa giúp đưa cơm lại vừa đủ dinh dưỡng. Chọn rau cải cúc xanh nón với các dấu hiệu nhận biết như lá tươi, màu xanh đậm, không bị dập nát, bấm nhẹ vào mềm, cọng vừa phải. Đừng chọn cọng to dài quá là rau đã già. Sau đó, nhặt và rửa sạch cải cúc rồi để ráo nước. Phi thơm hành khô, cho thịt nạc băm (hoặc xay) đã ướp vào xào cho săn lại. Thêm lượng nước vừa đủ rồi đun sôi, hớt bỏ bọt. Khi thịt mềm tiết ra nước canh ngọt thì tăng lửa, cho rau cải cúc vào nhấn chìm xuống cho rau xanh. Nêm nếm lại gia vị cho vừa miệng.
Vì rau cải cúc nhanh chín nên chỉ cần nước sôi bùng lại một chút là tắt bếp. Một bát canh đạt yêu cầu là rau cải cúc chín tới vừa giòn vừa mềm xanh mướt, nước canh ngọt, thịt mềm, thoảng mùi cải cúc đặc trưng.
5. Canh chua cá khoai
Cá khoai (một số vùng gọi là cá cháo) có hình dáng tựa củ khoai lang đã gọt vỏ, màu trắng trong, thân mềm. Mùa cá khoai bắt đầu từ tháng 9 cho đến tháng 2 âm lịch và có nhiều ở vùng biển Thái Bình, Nam Định, Quảng Ninh. Món canh phổ biến được yêu thích là canh chua cá khoai. Cá khoai cắt đầu, rút ruột, bóc bỏ phần trắng bên trong bụng, rửa sạch cùng chanh vừa giúp khử tanh vừa giúp đanh cá hơn, để ráo rồi ướp chút mắm, muối, hạt nêm, hạt tiêu cùng nước cốt nghệ.
Phi thơm hành, cho 1/2 lượng cà chua vào xào tạo màu, thêm dứa và lượng nước vừa đủ. Khi nước sôi, cho cá khoai và số cà chua bổ múi cau còn lại vào. Khi nấu chú ý không đảo để tránh nát cá. Khi cá chuyển sang màu trắng là đã chín, cho thì là, rau ngổ, hành lá và ớt vào là được. Vắt thêm chút nước cốt chanh vào và thưởng thức nóng. Bát canh với cá khoai trắng mềm, vị ngọt tự nhiên, vị chua nhẹ, ngọt thanh, dậy mùi thơm của thì là, hành lá. Món này ăn nóng nhanh chóng xua tan giá lạnh của mùa đông.
Bùi Thủy