Quân đội Venezuela duyệt binh hồi năm 2017. Video: Livejournal.
"Lực lượng vũ trang sẽ ngăn chặn cuộc xung đột giữa những người dân Venezuela bằng mọi giá", Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino hôm 25/1 phát biểu, chỉ vài ngày sau khi tuyên bố không công nhận "tổng thống tự phong" Juan Guaido và thề trung thành với Tổng thống Nicolas Maduro.
Sau tuyên bố của Bộ trưởng Padrino, 8 tướng quân đội Venezuela xuất hiện trên truyền hình trực tiếp, thề "trung thành tuyệt đối và tuân lệnh" Tổng thống Maduro. Sự ủng hộ của quân đội được cho là nền tảng vững chắc nhất của Maduro khi cuộc khủng hoảng kinh tế, chính trị nước này trở nên căng thẳng, theo AFP.
Số liệu từ Global Fire Power (GFP), tổ chức có trụ sở tại Mỹ chuyên đánh giá sức mạnh quân sự các nước trên thế giới, cho thấy Venezuela sở hữu lực lượng vũ trang mạnh thứ 46 thế giới.
Các tướng Venezuela nắm trong tay khoảng 515.000 binh sĩ thường trực thuộc các quân chủng hải, lục, không quân và Vệ binh Quốc gia. Vệ binh Quốc gia Venezuela có quân số khoảng 70.000 người, là lực lượng quân sự nhưng thực thi chức năng của cảnh sát, trong đó có hoạt động trấn áp, giải tán các cuộc biểu tình, bạo động.
Ngoài lực lượng chính quy, Venezuela còn có hơn 500.000 dân quân vũ trang cùng đơn vị cận vệ của Tổng thống và tình báo quân đội. Nguồn thu lớn từ dầu mỏ cho phép Caracas đầu tư nhiều nguồn lực vào quân sự, với ngân sách quốc phòng năm 2015 đạt mức 2,6 tỷ USD và chiếm 1% GDP.
Không quân Venezuela biên chế 280 máy bay các loại với lực lượng chiến đấu chủ lực là 23 tiêm kích hạng nặng đa năng Su-30MK2 và 19 chiến đấu cơ F-16. Venezuela là một trong những nước đầu tiên mua tiêm kích F-16 Mỹ vào năm 1983, khi quan hệ hai nước vẫn nồng ấm. Sau khi bị Mỹ áp đặt lệnh cấm vận vũ khí khiến phi đội F-16 không có phụ tùng thay thế, Venezuela quyết định mua tiêm kích Su-30MK2 Nga từ năm 2006.
Lính Venezuela trong một cuộc duyệt binh năm 2012. Ảnh: Xinhua.
Lục quân là quân chủng lớn nhất trong lực lượng vũ trang Venezuela và có quy mô thứ hai tại Mỹ Latin. Lực lượng này trang bị gần 1.400 xe tăng thiết giáp, trong đó hiện đại nhất là 500 xe tăng chiến đấu chủ lực T-72B1V và xe chiến đấu bộ binh BMP-3 của Nga.
Venezuela sở hữu lực lượng hải quân tương đối nhỏ nhưng được trang bị nhiều khí tài hiện đại, điển hình là hai tàu ngầm tấn công lớp Type-209 của Đức, ba tàu hộ vệ tên lửa lớp Mariscal Sucre do Italy chế tạo và nhiều loại tàu tuần tra.
Toàn bộ lực lượng vũ trang Venezuela được đặt dưới quyền chỉ huy của Tổng tư lệnh Maduro. Ông từng gọi quân đội là "xương sống" của đất nước, trông cậy vào lực lượng Vệ binh Quốc gia và hơn 1,6 triệu dân quân vũ trang chống lại những hành động mà ông gọi là "sự chống phá của các thế lực bên ngoài".
"Tổng thống tự phong" Guaido từng kêu gọi quân đội Venezuela quay lưng với Maduro và "không bắn vào người biểu tình", đồng thời cam kết sẽ ân xá cho những binh sĩ chống chính quyền Maduro.
Một số binh sĩ cấp thấp trong quân đội Venezuela dường như đã hưởng ứng lời kêu gọi này và tổ chức cuộc binh biến bất thành hôm 21/1. Các lực lượng an ninh trung thành với Maduro nhanh chóng bao vây, bắt toàn bộ 27 binh sĩ phản loạn, đồng thời giải tán những người biểu tình tập trung để ủng hộ nhóm đảo chính.
Giới phân tích cho rằng thủ lĩnh đối lập Guaido đã chơi một "canh bạc mạo hiểm" khi trực tiếp thách thức quyền lực của Maduro bằng cách thành lập một chính quyền song song, nhưng toan tính của ông này khó có thể thành công khi quân đội Venezuela vẫn dành sự ủng hộ cho Tổng thống Maduro.
Tổng thống Maduro đã trao rất nhiều quyền lực cho quân đội. Theo tổ chức giám sát Control Ciudadano, tướng quân đội giữ 25% vị trí điều hành trong chính phủ dưới thời cựu tổng thống Hugo Chavez. Con số này tăng lên mức 44% trong nhiệm kỳ của Maduro, dù hiện nay đã giảm dần xuống mức 26%.
Bộ trưởng Padrino (giữa hàng trước) cùng các chỉ huy thề trung thành với Maduro hôm 24/1. Ảnh: AFP.
9 trong 32 bộ trưởng Venezuela hiện nay có xuất thân từ quân đội, họ cũng kiểm soát những cơ quan quan trọng như Tập đoàn dầu khí quốc gia Venezuela (PDVSA) và lực lượng tình báo. Bên cạnh đó là kênh truyền hình, ngân hàng, các công ty khai khoáng và dầu mỏ.
"Maduro dựa vào quân đội, họ cũng dựa vào ông ấy để bảo đảm quyền lợi của mình", giáo sư chính trị Luis Salamanca nhận xét về mối quan hệ hiện nay giữa lực lượng vũ trang Venezuela và Tổng thống.