Ngồi trước bục khai báo tại Toà án Quân sự Thủ đô, bị cáo Nguyễn Văn Hiến (66 tuổi, đô đốc, cựu thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cựu Tư lệnh Quân chủng Hải Quân) khai ba khu đất số 2, 7-9, 9-11 ở đường Tôn Đức Thắng, phường Bến Nghé, quận 1, TP HCM có nguồn gốc quân sự khi đưa vào liên doanh làm kinh tế.
Đề xuất Quân chủng Hải quân đưa ba khu đất ra làm kinh tế của ông Vũ Văn Khánh (Giám đốc Công ty Hải Thành) được Thường vụ Đảng uỷ Quân chủng Hải quân thông qua tháng 3/2006. Ông Hiến giải thích Tư lệnh Quân chủng Hải quân không có đủ thẩm quyền đưa ba khu đất vào làm kinh tế mà phải là Thường vụ Đảng uỷ, thể hiện bằng văn bản. Sau đó, Thường vụ Đảng uỷ phải báo cáo Bộ Quốc phòng.
Trả lời câu hỏi "lý do gì Thường vụ đưa ba khu đất vào làm kinh tế?", ông Hiến khai làm theo chủ trương của UBND TP HCM về kế hoạch chỉnh trang đô thị. Lý do thứ hai xuất phát từ nhu cầu đời sống kham khổ của chiến sĩ Quân chủng Hải quân lúc đó.
Các tờ trình trên, ông Hiến gửi lãnh đạo Bộ Quốc phòng và đều được xem xét, phê chuẩn, có công văn trả lời chỉ đạo. Trong số này có công văn 333 với nội dung Thủ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo Quân chủng Hải quân thực hiện theo đúng quy định, không ảnh hưởng tới nhiệm vụ quốc phòng.
Ông Hiến nói cơ quan tham mưu đầu tiên về vấn đề này là Hải Thành sau đó là Phòng Kinh tế thuộc Quân chủng. Hai đơn vị này cũng là cơ quan soạn thảo văn bản đề nghị. Khi được tham mưu, ông ký vào văn bản xin chủ trương của Bộ Quốc phòng về đưa ba khu đất trên vào làm kinh tế.
Ông Hiến cho rằng các cơ quan tham mưu trong Quân chủng đã hiểu sai ý của Bộ Quốc phòng nên đã tham mưu sai.
Ông Nguyễn Văn Hiến tại phiên toà ngày 18/5. Ảnh: Giang Huy
"Vì sao bản chất cho thuê đất nhưng không làm hợp đồng cho thuê mà lại làm hợp đồng liên doanh?", HĐXX hỏi. Ông Hiến khai đến khi làm việc với cơ quan điều tra mới biết là thuê, còn trong hợp đồng "không có chữ thuê nào" mà là liên doanh trả khoán.
HĐXX ngay sau đó đọc điều khoản hợp đồng liên doanh ký giữa doanh nghiệp của Quân chủng là Công ty Hải Thành với các đối tác về việc đối tác phải nộp về Hải Thành một khoản cố định theo hợp đồng. Chủ toạ cũng dẫn lời khai của bị cáo Bùi Như Thiềm (cựu trưởng phòng Kinh tế, Quân chủng Hải quân) thừa nhận bản chất của các hợp đồng liên doanh đưa ba khu đất vào làm kinh tế là "cho thuê đất".
Trước câu hỏi "qua toàn bộ vụ việc trên bị cáo thấy trách nhiệm của mình thế nào?", đô đốc Hiến nói: "Tôi xác nhận có khuyết điểm, thiếu sát sao quyết liệt. Nếu không, tôi đã có thể phát hiện sai sót".
Theo cáo trạng, quá trình triển khai thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân, Đô đốc Nguyễn Văn Hiến đã không kiểm tra, tin tưởng vào cấp dưới nên đã ký, phê duyệt các văn bản để đưa 3 khu đất quốc phòng vào liên doanh làm kinh tế không đúng quy định của Bộ Quốc phòng, Chính phủ và Luật Đất đai năm 2003.
Ông Hiến bị cáo buộc không kiểm tra và chỉ đạo kiểm tra năng lực thực tế của Công ty Yên Khánh, không kiểm tra việc góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng 3 khu đất, không kiểm tra việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Sau khi ủy quyền cho Giám đốc Công ty Hải Thành ký hợp đồng ông Hiến đã không trực tiếp kiểm tra việc thực hiện của các cơ quan và Công ty Hải Thành, dẫn đến bị đối tác sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang đi thế chấp, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển nhượng quyền sở hữu cho bên thứ ba...
Hậu quả, Quân chủng Hải quân mất quyền quản lý, sử dụng ba khu đất trong thời gian 49 năm, gây thất thoát cho ngân sách nhà nước số tiền hơn 939 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo VKSND Quân sự Trung ương, quá trình điều tra xác định các văn bản cựu thứ trưởng Nguyễn Văn Hiến ký, phê duyệt đều do các cơ quan tham mưu, đề xuất. Cựu tư lệnh Quân chủng Hải quân đã tin tưởng các cơ quan chuyên môn tham mưu, tin tưởng vào việc bàn bạc tập thể song không có động cơ, mục đích vụ lợi.
Ở phiên toà này, ông Hiến bị xét xử về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, khoản 3 điều 360 Bộ luật Hình sự 2015. Liên quan vụ án còn có 7 bị cáo khác.
Phiên toà dự kiến diễn ra hết ngày 20/5.
Bảo Hà