Sáng 6/6, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày tờ trình của Chính phủ trước Quốc hội về báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án Vành đai 3 TP HCM và Vành đai 4 Hà Nội.
Theo đó, Vành đai 4 vùng Thủ đô dài 112,8 km, đi qua Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh; hình thức đầu tư công kết hợp đối tác công tư (PPP); tổng mức đầu tư 85.800 tỷ đồng.
Dự án chia thành 7 dự án thành phần, do địa phương quyết định đầu tư, tổ chức thực hiện. UBND TP Hà Nội là cơ quan đầu mối. Riêng dự án cao tốc toàn tuyến và tuyến nối 9,7 km đi trùng cao tốc Nội Bài - Hạ Long thực hiện theo phương thức PPP (loại hợp đồng BOT), do UBND TP Hà Nội làm cơ quan có thẩm quyền áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước để lựa chọn nhà đầu tư.
Vành đai 3 TP HCM dài 76 km, đi qua TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, xây dựng theo hình thức đầu tư công; tổng mức đầu tư giai đoạn một là 75.300 tỷ đồng. Sau khi đưa vào sử dụng, dự án sẽ phải thu phí để thu hồi vốn đầu tư cho ngân sách nhà nước và địa phương, tương ứng theo phần vốn góp.
Dự án được phân chia thành 8 dự án thành phần do các địa phương quyết định đầu tư, tổ chức thực hiện. TP HCM là cơ quan đầu mối. Với các mỏ khoáng sản làm vật liệu thông thường cho dự án đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác, UBND cấp tỉnh được phép nâng công suất không quá 50% mà không phải lập dự án đầu tư điều chỉnh, đánh giá tác động môi trường.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Hoàng Phong
Về cơ chế chung cho hai tuyến vành đai, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã bố trí cho Bộ Giao thông Vận tải về các địa phương để thực hiện theo phương án phân bổ tương ứng; cho phép sử dụng nguồn vốn ngân sách Trung ương và địa phương đầu tư các dự án thành phần.
Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án khi cần thiết, cấp bách trong khoảng thời gian giữa các kỳ họp của Quốc hội.
Chính phủ đề xuất cho phép Thủ tướng được quyết định chỉ định thầu một số gói thầu, áp dụng trong hai năm 2022-2023. Trình tự, thủ tục chỉ định thầu theo quy định về đấu thầu. Nếu phát sinh chỉ định thầu, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định kéo dài thời gian áp dụng cơ chế này.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết cơ quan thẩm tra nhất trí cần thiết đầu tư hai dự án và áp dụng cơ chế Thủ tướng được chỉ định thầu một số dự án trong hai năm 2022-2023.
Tuy nhiên, một số thành viên Ủy ban cho rằng đề xuất của Chính phủ đầu tư hai dự án theo quy mô phân kỳ mặt đường 17 m và 19,75 m chưa phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam về cao tốc. Việc đầu tư theo quy mô này sẽ không có làn dừng xe khẩn cấp mà chỉ bố trí điểm dừng xe khẩn cấp, khó đảm bảo an toàn giao thông, dễ xảy ra tắc nghẽn, giảm hiệu quả đầu tư.
"Chính phủ đã tiếp thu, giải trình các ý kiến nêu trên. Nhưng Ủy ban Kinh tế đề nghị trong bước nghiên cứu khả thi, Chính phủ cần chỉ đạo tiếp tục rà soát, chuẩn xác phương án thiết kế hai dự án để có phương án tối ưu", ông Thanh nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Ảnh: Hoàng Phong
Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục rà soát tổng mức đầu tư phần đường cao tốc Vành đai 3 TP HCM để xác định đúng tỷ lệ hoàn vốn cho ngân sách các cấp.
Việc triển khai nhiều dự án cao tốc cùng thời điểm 2022-2025, theo Ủy ban Kinh tế sẽ cần nguồn lực rất lớn, do đó khó đảm bảo tiến độ cơ bản hoàn thành hai vành đai trong năm 2025. Chính phủ cần đánh giá bổ sung đầy đủ khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, nguồn nhân lực, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu... để có giải pháp đảm bảo tính khả thi, tiến độ hai dự án.