Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Tư pháp và các cơ quan chức năng rút kinh nghiệm từ sự cố sai sót trong Bộ Luật hình sự 2015. Nhiều ý kiến đã đề nghị bỏ tội danh kinh doanh trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông quy định tại điều 292.
Theo Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn, việc quy định tội danh này ảnh hưởng đến cộng đồng khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin và viễn thông. Mạng máy tính và viễn thông là công cụ kinh doanh của đa số doanh nghiệp khởi nghiệp ở Việt Nam trong hầu hết các lĩnh vực.
Với điều kiện như hiện nay, các doanh nghiệp khởi nghiệp khó đáp ứng được điều kiện kinh doanh mạng xã hội mà trong quá trình khởi nghiệp thì phải thử nghiệm để hoàn thiện mô hình kinh doanh. Nếu thử nghiệm thành công với lợi nhuận trên 50 triệu đồng hay có doanh thu trên 500 triệu đồng thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, như quy định tại Điều 292 là không hợp lý.
Trước đó, đã có nhiều ý kiến từ các hiệp hội, doanh nghiệp kinh doanh qua mạng, cộng đồng start-up đã kiến nghị bãi bỏ điều luật này. Trong một văn bản gửi tới Chính phủ, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, điều luật trên tác động rất lớn đến việc kinh doanh các dịch vụ trên mạng tại Việt Nam hiện nay khi hình sự hóa nhiều hành vi vốn chỉ nên xử lý hành chính, ví dụ như cung cấp trò chơi điện tử trên mạng mà không có giấy phép. VCCI cho rằng điều luật này không phù hợp với cách thức kinh doanh trong lĩnh vực thông tin, đặc biệt là các dịch vụ mới, các start-up.
Bộ Luật Hình sự 2015 mới được Quốc hội hoãn thi hành vì có nhiều lỗi sai và gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Trong đó, điều 292 quy định cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ qua mạng mà không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi 50-200 triệu đồng hoặc có doanh thu 0,5-2 tỷ đồng sẽ bị phạt tiền 200-500 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm. Bên cạnh kinh doanh vàng trên tài khoản, sàn giao dịch thương mại điện tử, kinh doanh đa cấp thì hoạt động trung gian thanh toán, trò chơi điện tử trên mạng và các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông đều chịu quy định của điều luật này.
Tuy nhiên, trong bản dự thảo Luật sửa đổi mới nhất được Bộ Tư pháp đưa ra cơ quan soạn thảo vẫn giữ điều 292 với lập luận, kinh doanh qua mạng đang là một hướng phát triển có tiềm năng và ngày càng có nhiều người tham gia. Cơ quan soạn thảo vẫn giữ quan điểm, những dịch vụ được nêu trong điều luật này là những ngành nghề kinh doanh có điều kiện và việc kinh doanh này nếu được thực hiện trên mạng máy tính, mạng viễn thông thì sẽ rất khó kiểm soát và dễ xảy ra vi phạm, số người bị hại có thể lên đến hàng trăm, hàng nghìn người.
Chỉ ra 130 thiếu sót của Bộ Luật hình sự 2015, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đây là "sai sót pháp lý hết sức nghiêm trọng". Thủ tướng yêu cầu, Ban soạn thảo là Bộ Tư pháp, cũng như các Bộ chịu trách nhiệm soạn thảo các dự luật khác phải rút kinh nghiệm nghiêm túc từ sự cố này để không được phép lặp lại sai sót tương tự trong tương lai.
Về tiến độ thời gian sửa đổi bộ Luật này, Thủ tướng yêu cầu việc nghiên cứu sửa đổi cần thận trọng, không vì ép tiến độ mà tiếp tục để xảy ra sai sót. Tinh thần chung là cố gắng hoàn thành và trình Quốc hội tại kỳ họp thứ hai vào tháng 10 tới, nhưng điều kiện đặt ra là dự thảo phải đảm bảo chất lượng. Nếu thấy chưa đảm bảo chất lượng cần báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội cho lùi thời gian biểu quyết thông qua.
"Phải tiếp tục rà soát để phát hiện những sai sót ngoài 130 điểm đã được phát hiện để sửa ngay, tránh tình trạng lại phải tiếp tục sửa đổi Bộ Luật hình sự sau một vài năm thi hành", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Anh Minh