Joaquin 'El Chapo' Guzman (trái) ông trùm của mạng lưới buôn lậu ma túy Sinaloa Cartel. Ảnh: Reuters
Joaquin 'El Chapo' Guzman, ông trùm mạng lưới buôn lậu ma túy lâu đời và giàu có bậc nhất thế giới Sinaloa Cartel, hôm 12/7 lần thứ hai vượt ngục thành công khỏi nhà tù được canh phòng cẩn mật nhất Mexico. Hắn dùng đường hầm nối từ khu tắm trong buồng giam tới một căn nhà bỏ hoang cách đó khoảng 1,5 km để tẩu thoát. Giới chuyên gia ước tính, để xây dựng hệ thống này, Guzman phải chi khoảng 5 triệu USD và nhận sự trợ giúp từ cả bên trong và bên ngoài nhà tù. Vụ việc một lần nữa cho thấy khả năng của ông trùm ma túy cũng như tổ chức Sinaloa Cartel.
Sinaloa Cartel vô cùng lớn mạnh, chúng có thể gây ảnh hưởng tới cả giới chính trị gia, doanh nhân và cảnh sát, theo BBC. Được đặt tên theo bang Sinaloa, nằm ở phía tây bắc Mexico, tổ chức ban đầu lập trụ sở ở Culiacan và hoạt động chủ yếu ở các bang lân cận như Sonora, Baja California, Chihuahua và Durango. Cộng đồng tình báo Mỹ đánh giá Sinaloa Cartel là "tổ chức buôn lậu ma túy quyền lực nhất thế giới" với lợi nhuận hàng năm lên tới ba tỷ USD, chủ yếu nhờ rửa tiền và bán cocaine, cần sa, ma túy đá...
Khởi nguồn
Mexico trở thành tuyến đường chính vận chuyển cocaine Colombia vào Mỹ từ những năm 1980. Tại thời điểm đó, các đầu mối sản xuất ma túy Colombia gặp rất nhiều khó khăn khi muốn tuồn hàng qua đường biển và đường hàng không bởi những động thái cứng rắn của chính quyền. Các ông trùm nảy ra ý định thuê băng đảng Guadalajara của Mexico thực hiện nhiệm vụ đưa ma túy vào Mỹ qua biên giới với thù lao là những gói cocaine.
Băng đảng Mexico này sau đó thành lập mạng lưới của riêng mình. Khi lãnh đạo Guadalajara bị bắt vào năm 1989, tổ chức chia rẽ làm ba nhóm nhỏ gồm: Sinaloa, Juarez và Tijuana. Những cuộc xung đột đẫm máu nhằm giành địa bàn liên tục nổ ra. Sau quãng thời gian dài tranh đấu, Sinaloa do Guzman dẫn dắt là tổ chức nắm thế áp đảo và đạt nhiều bước tiến mạnh mẽ hơn cả.
Dù bỏ học giữa chừng nhưng Guzman thực sự là một "thiên tài lãnh đạo", Jack Riley, người đứng đầu Cơ quan Quản lý Ma túy Mỹ (DEA), chi nhánh Chicago, nhận xét.
Hắn thường buôn lậu cocaine từ Colombia tới Mexico trên những máy bay tư nhân loại nhỏ, ngụy trang trong các vali hành lý hay dùng chính chiếc Boeing 747 của tổ chức để đưa hàng. Sinaloa Cartel thậm chí sử dụng hàng loạt tàu ngầm tự chế có giá trị lên tới một triệu USD mỗi chiếc để vận chuyển cocaine.
Bên cạnh đó, Sinaloa được biết đến là tổ chức tiên phong trong việc sử dụng những hệ thống đường hầm chằng chịt để phân phối ma túy và ẩn náu. Năm 2013, các nhà điều tra phát hiện một lối đi ngoằn ngoèo phía dưới lòng đất, nối từ San Diego, Mỹ, đến Tijuana, Mexico, do Sinaloa Cartel dựng lên. Người ta gọi tuyến đường này là một "siêu đường hầm" bởi độ phức tạp của nó.
Sinaloa còn giấu ma túy ở các khoang ẩn lắp đặt thêm trên ôtô, nhồi vào đồ ăn đóng hộp hay nhét trong xác cá mập đông lạnh để vượt qua các trạm kiểm soát nghiêm ngặt.
Băng đảng chết chóc
Sinaloa hiện vươn chân rết tới Bắc Mỹ, bám rễ tại châu Âu, Australia, Tây Phi và cả Philippines. Bằng hàng loạt phi vụ buôn lậu ma túy cùng nhiều hành vi tội ác khác, Sinaloa Cartel mang về cho ông trùm Guzman khối tài sản lên tới một tỷ USD.
Theo AP, Sinaloa vẫn nắm quyền và không ngừng khuếch trương thanh thế trên lãnh thổ Mexico ngay cả trong lúc Guzman bị giam giữ. Điều khiến nhiều người khiếp sợ tổ chức này nằm ở cách mà chúng gây dựng uy quyền và thâu tóm sức mạnh.
Theo The Week, Sinaloa cực kỳ hung bạo. Năm 2012, chúng chặt đầu 14 người sau đó để trong một thùng đông lạnh và đặt trước văn phòng thị trưởng thành phố Nuevo Laredo, phía bắc thủ đô Mexico City, để hăm dọa nhà chức trách. Tuy nhiên, nếu so với các ông trùm khác, Guzman vẫn được xem là một kẻ ít máu lạnh hơn. Hắn có phẩm chất của một con buôn khi chuộng "việc hối lộ hơn là vũ lực". Guzman chọn việc chi hàng triệu USD để mua chuộc cảnh sát và quan chức chính phủ thay vì sử dụng các phương pháp bạo lực.
InSight Crime, nhóm nghiên cứu về tội phạm có tổ chức ở châu Mỹ Latin và vùng Caribbean, cho hay Sinaloa đang đẩy mạnh xây dựng liên minh với nhiều băng đảng buôn lậu ma túy có danh tiếng khác ở Mexico như Gulf, Familia Michoacana hay Tijuana. Hơn 10 năm qua, các băng nhóm này tham gia vào một chuỗi các cuộc đấu đá chết chóc nhằm tranh giành địa bàn ở Mexico, gây nên tình trạng hỗn loạn, dẫn tới cái chết của khoảng 100.000 người. Nhưng cuối cùng, Sinaloa đã vượt qua tất cả và giành ngôi thống trị.
Tung tiền mua chuộc
Theo một cuộc điều tra chuyên sâu của đài NPR, Mỹ, Sinaloa có được quyền lực và sức ảnh hưởng to lớn một phần nhờ vào mối quan hệ với giới chính trị gia Mexico. Sinaloa từng bị cáo buộc hối lộ nhiều quan chức để mở đường cho Guzman vượt ngục hồi năm 2001 và lẩn tránh sự truy bắt của cảnh sát trong suốt 13 năm.
Một cựu chỉ huy lực lượng an ninh ở Juarez cho biết từng có thời điểm tất cả các nhân viên trong văn phòng cảnh sát nơi ông làm việc đều móc nối với Sinaloa, giúp nhóm đàn áp các mạng lưới buôn lậu ma túy khác.
Tại một phiên tòa ở Mỹ, Manuel Fierro Mendez, cựu lãnh đạo cảnh sát ở Juarez, đã thừa nhận có hợp tác với Sinaloa. Theo ông, Sinaloa luôn tìm mọi cách lôi kéo cảnh sát gia nhập tổ chức để những người này "nhắm mắt làm ngơ" trước hành vi tội ác của chúng. Cách mà nhóm thường xuyên áp dụng là tung tiền mua chuộc. Những ai không khuất phục cuối cùng cũng phải miễn cưỡng phục tùng trước hành vi hăm dọa, quấy rối của Sinaloa.
Vũ Hoàng