Các triệu chứng lâm sàng của ung thư buồng trứng thường gặp là khó chịu ở bụng, cảm giác nặng bụng, đầy bụng và bụng chướng. Ngoài ra cũng có thể bị xuất huyết âm đạo, triệu chứng đường tiêu hóa như đi cầu bón, khó đi cầu, tiểu lắt nhắt do bướu lớn chèn ép vào thành trực tràng và đường tiết niệu.
Khi bác sĩ thăm khám, nếu là bướu lớn có thể sờ thấy trên bụng. Bướu nhỏ nằm trong tiểu khung thì phải thăm khám âm đạo phối hợp với khám bụng. Đó là khối bướu tròn, chắc, căng, gõ đục, nằm giữa, nằm trước hay cạnh tử cung, di động hoặc ít di động, độc lập với tử cung, có thể xâm lấn vùng chậu. Một số trường hợp bệnh nhân được phát hiện tình cờ khi khám tổng quát. Ở trẻ em, triệu chứng thường gặp là đau bụng, bụng sưng to, khối bướu vùng chậu.
Một số biểu hiện gợi ý bệnh ác tính chẳng hạn như bướu xâm lấn vùng chậu, báng bụng, bệnh nhân sụt cân, thiếu máu... Về cận lâm sàng, chẩn đoán ung thư buồng trứng dựa vào các phương tiện sau:
Siêu âm vùng chậu
Siêu âm vùng chậu giúp chẩn đoán khối bướu buồng trứng. Nếu khám lâm sàng nghi ngờ ung thư, có thể thực hiện siêu âm vùng chậu qua ngả bụng và âm đạo.
Siêu âm cho phép chẩn đoán khối bướu buồng trứng dựa trên những tiêu chuẩn nghĩ đến ác tính. Trong tất cả trường hợp, siêu âm đòi hỏi phải rõ ràng, chính xác về kỹ thuật, giai đoạn chu kỳ kinh nguyệt, vị trí tổn thương, một hay hai bên buồng trứng, kích cỡ và cấu trúc khối bướu (dịch đồng nhất, hỗn hợp dịch và đặc, đặc đồng nhất...). Khi siêu âm cần mô tả độ dày của thành, vách ngăn, chồi nhú trong nang hoặc ngoài nang, có tràn dịch màng bụng hay tụ dịch vùng douglas, hạch phì đại...
CT scan và MRI
CT scan đặc biệt hữu ích khi chụp có thuốc cản quang đường uống hay đường tĩnh mạch. Nó cho phép đánh giá hạch sau phúc mạc ở vùng cạnh động mạch chủ và sự gieo rắc trong xoang phúc mạc và mạc treo ruột. Tuy nhiên đối với ung thư buồng trứng ở giai đoạn sớm, CT scan thường không mang lại những thông tin nào ngoài siêu âm, do vậy không cần thực hiện một cách thường quy.
MRI cũng được chỉ định trong một số trường hợp đặc biệt như khối bướu có kích thước lớn, bệnh nhân quá mập, phụ nữ có thai, siêu âm có nhiều vấn đề phức tạp.
Các dấu hiệu sinh học CA-125
Mức CA-125 trong huyết thanh là yếu tố quan trọng trong việc đánh giá khối bướu vùng chậu, đặc biệt đối với ung thư buồng trứng. Mức CA-125 trong huyết thanh liên quan chặt chẽ với tình trạng lan rộng của bướu, phản ánh sự đáp ứng điều trị và tái phát.
Điều trị ung thư buồng trứng gồm phẫu thuật và hóa trị bổ sung sau đó. Tùy theo mức độ bệnh, có khi đòi hỏi phẫu thuật lấy hết cả 2 buồng trứng và cả tử cung, dù tuổi đời bệnh nhân còn rất trẻ.
Trần Ngoan
tranngoan@vnexpress.net