Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mặc chiếc áo gió quen thuộc khi đến thăm một vùng nông thôn. Người nông dân ngồi bên cạnh ông cũng mặc chiếc áo tương tự. Ảnh: Xinhua
Giữa vô số điều bí ẩn quanh nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, có một điều công khai ai ai cũng thấy: chiếc áo gió kéo khóa màu xanh, được mặc nhiều đến nỗi cảm giác như hình với bóng.
Nhiều chục năm trước, cố chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông thường xuất hiện với chiếc áo khoác kiểu nhà binh, cổ kín. Tiếp sau đó, ông Đặng Tiểu Bình cũng thường xuất hiện với áo kiểu Mao. Các lãnh đạo Trung Quốc sau này lại chọn Âu phục. Còn ông Tập gắn với chiếc áo xanh đến mức nó được mệnh danh là "áo ông Tập".
Trong một chuyến công tác hồi tháng 4 tới vùng nông thôn, ông Tập đã mặc chiếc áo này trong lúc được dân làng chào đón. Một trong những người dân còn mặc chiếc áo giống của ông Tập. Tại những sự kiện mang tính nghi thức hơn, ông Tập cũng xuất hiện với chiếc áo gió này, gần đây nhất vào giữa tháng trước, tại một buổi diễn thuyết ở Bắc Kinh về vai trò của triết học và khoa học xã hội.
Mặc dù ông Tập chưa khi nào công khai bàn luận về lựa chọn trang phục của mình, chiếc áo gió đã trở thành trang phục biểu tượng cho quyền lãnh đạo của ông. Theo NYTimes, dáng vẻ "con người của dân" mà chiếc áo mang lại, song hành với chiến dịch của bộ máy tuyên truyền Trung Quốc xây dựng hình ảnh "cha Tập", cùng với sự thiếu vắng có tính toán vẻ sang trọng và xa hoa, tất cả nhằm xây nên hình tượng một người chống tham nhũng và lãng phí.
Và cũng giống như hầu hết những thứ gắn với ông Tập, như thói quen ăn uống, cách nói chuyện hay vị phu nhân nổi danh, chiếc áo gió của ông Tập được truyền thông Trung Quốc tung hô như bằng chứng về "sự thông thái chính trị".
"Không cần là ủi, gọn gàng, chống bám bụi, và phổ dụng", một bài báo trên Xinhua bình luận. "Chính điều đó đã khiến chiếc áo khoác trở thành trang phục không chính thức yêu thích của giới quan chức Trung Quốc".
Quả thực, và có lẽ cũng không có gì đáng ngạc nhiên ở một chính phủ mà lãnh đạo luôn đòi hỏi sự đồng nhất từ trên xuống, nhiều cộng sự và cấp dưới của ông Tập cũng chọn loại áo này. Tại một sự kiện trồng cây hồi năm ngoái, hầu như toàn bộ quan chức cấp cao của Trung Quốc có mặt đều mặc cùng loại áo khoác.
Hồi tháng hai, khi ông Tập tới thăm các cơ quan tin tức của đảng và Nhà nước, ông Tập cùng các tùy tùng đã xuất hiện tại đài truyền hình trung ương Trung Quốc với cùng loại áo khoác. Những bức ảnh chính thức được đăng tải sau đó cho thấy ông Tập ngồi tại bàn của phát thanh viên với toàn bộ quan chức tháp tùng có chung diện mạo, ngoại trừ hai phát thanh viên ăn vận bảnh bao hơn.
Các quan chức tháp tùng ông Tập cũng mặc áo giống ông trong chuyến thăm đài truyền hình trung ương Trung Quốc. Ảnh: haiwainet.cn
Bình dị, thực dụng và tránh xa hoa một cách cố ý, chiếc áo khoác chính là công cụ vẽ nên hình ảnh một nhà lãnh đạo dân túy và luôn bận rộn.
"Chiếc áo đủ tạo ra sự khác biệt so với bộ áo khoác của Mao Trạch Đông nhưng vẫn toát lên tinh thần của bộ trang phục đó: thanh đạm, thực dụng, gần với nhân dân", bà Louise Edwards, giáo sư Đại học New South Wales tại Australia nhận định. "Ông ấy mặc chiếc áo gió khi muốn chứng tỏ mình là con người của công việc".
Theo nhà nghiên cứu về ý nghĩa biểu tượng chính trị trong các trang phục của Trung Quốc này, chiếc áo gió mang thông điệp: "Điều hành đất nước là công việc của tôi, tôi là một người chăm chỉ".
Ông Tập không phải nhà lãnh đạo đầu tiên của Trung Quốc chọn áo gió làm trang phục cho những chuyến đi gặp gỡ người dân. Người tiền nhiệm của ông, cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào, cũng rất thường xuyên mặc loại áo này.
"Nhiều thế hệ lãnh đạo Trung Quốc thích loại áo khoác đó, bởi nó đa năng và tiện dụng", Ta Kung Pao, một tờ báo Hong Kong thân đảng Cộng sản Trung Quốc viết trong một bài báo năm 2014. "Chiếc áo khoác trông toát lên sự mạnh mẽ".
Dù nhiều người nỗ lực tìm kiếm, họ vẫn chưa thể tìm ra thương hiệu áo gió ông Tập mặc. Tại Bắc Kinh, những chiếc áo gió màu xanh hải quân có khóa kéo có mức giá rất đa dạng, từ 70 USD tới khoảng 700 USD.
"Ở quê tôi, giá của nó rẻ hơn nhiều", Li Chuande, một người đã về hưu đến từ tỉnh Hồ Bắc cho biết. "Ông Tập Cận Bình đang cho thấy ông ấy cũng giống như những người dân thường chúng tôi. Bạn có thể mặc chiếc áo này ở bất kỳ đâu cũng ổn cả", ông Li nói trong lúc đang mặc trên người chiếc áo gió có khóa kéo giống của ông Tập.
Vào mùa hè, ông Tập thường mặc sơ mi sáng màu, xắn tay, đi với quần âu màu sẫm, và các cán bộ tháp tùng ông cũng thường mặc y như vậy. Ngay cả những đôi giày mà ông Tập đi cũng được thiết kế nhằm chủ định gợi lên cảm giác ông là "con người của công việc", và "không có thời gian cho sự xao lãng", Deborah M. Lehr, nhà nghiên cứu tại Viện Paulson, Chicago, Mỹ nhận xét.
"Ông Tập Cận Bình trong các cuộc họp chính thức luôn mặc một chiếc áo khoác đen, nhìn chung không có gì đặc biệt, cùng áo sơ mi trắng, cà vạt sáng màu và ống quần thường được kéo lên cao hơn những người khác", nhà nghiên cứu này cho biết. "Đó là những bộ đồ đẹp nhưng không đến mức bảnh bao, và thực dụng, giống như những đôi giày có dây giả".
Hoàng Nguyên