Các lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Mỹ hôm qua công bố hai điều khoản luận tội Tổng thống Donald Trump, gồm lạm dụng quyền lực và cản trở quốc hội. Việc công bố điều khoản luận tội này mở đường cho Hạ viện Mỹ tổ chức bỏ phiếu vào tuần tới. Nếu được Hạ viện thông qua, cáo trạng sẽ được gửi tới Thượng viện, biến Trump thành tổng thống Mỹ thứ ba bị luận tội và trình diện trong phiên tòa tại Thượng viện.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng đây chỉ là một nỗ lực tuyệt vọng của đảng Dân chủ nhằm cản bước Trump, trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2020 đã cận kề và Trump dường như không có đối thủ ngang sức.
Tổng thống Trump trong buổi tiếp xúc cử tri ở khu Hershey, bang Pensylvania hôm 10/12. Ảnh: AP.
"Đây là dự đoán của tôi: Thứ nhất, Tổng thống sẽ bị luận tội. Thứ hai, Thượng viện sẽ không kết án ông. Thứ ba, Trump sẽ tái đắc cử chủ yếu vì những gì phe Dân chủ đang và sẽ làm với những điều khoản luận tội. Và cuối cùng, phe Cộng hòa sẽ giành lại Hạ viện", trung tá về hưu Oliver North, một nhà bình luận chính trị kiêm sử gia quân sự của Mỹ, nói trong chương trình "Deep Dive" của kênh Fox Nation.
North cho rằng với quyết tâm của phe Dân chủ, việc Trump bị luận tội ở Hạ viện là điều không thể tránh khỏi, song các thành viên đảng Cộng hòa chiếm đa số ở Thượng viện sẽ đảm bảo Trump tại nhiệm đến hết nhiệm kỳ.
Ông nhận định cuộc điều tra luận tội Trump sẽ khiến người dân Mỹ chán ngán với sự chia rẽ do phe Dân chủ gây ra và sẽ bỏ phiếu cho Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng 2020. "Họ đang phạm sai lầm nghiêm trọng", North nói, cảnh báo rằng nỗ lực "cố đấm ăn xôi" của đảng Dân chủ sẽ chỉ làm trầm trọng hóa tình trạng phân cực trong xã hội Mỹ.
Gregory J. Wallance, cựu công tố viên liên bang dưới thời chính quyền Carter và Reagan, trong một bài bình luận trên The Hill đã ví cuộc chiến luận tội Trump như một trận bóng, trong đó phe Dân chủ được đá hiệp một trên sân nhà với rất nhiều lợi thế.
"Trong hiệp một, họ có mọi lợi thế như chơi ở sân nhà và có tổ trọng tài chơi theo luật của họ, cũng như có nhiều cầu thủ trên sân hơn đối thủ đảng Cộng hòa", Wallance nói. "Trong các phiên điều trần tại Hạ viện, đảng Dân chủ được quyền lựa chọn các nhân chứng và mời ba chuyên gia về hiến pháp đến tranh luận với một chuyên gia của phe Cộng hòa".
Tuy nhiên, "bảng tỷ số" công luận vào giữa giờ nghỉ cho thấy hiệp một chỉ có kết quả hòa, đảng Dân chủ không thu về được bất cứ lợi thế nào. Trong khi đó, đảng Cộng hòa sẽ bắt đầu hiệp hai trên sân nhà (Thượng viện) với trọng tài chính là các thượng nghị sĩ của họ.
"Liệu có ai thực sự tin rằng đảng Dân chủ sẽ làm tốt hơn ở hiệp hai? Nhiều khả năng, cục diện trận đấu sẽ chỉ xấu đi với đội Dân chủ", Wallance dự đoán.
Thượng nghị sĩ Chris Murphy cho biết hồi tuần trước rằng chỉ có tối đa 5 thượng nghị sĩ Cộng hòa có khả năng bỏ phiếu đồng ý kết án Tổng thống. Việc đảng Dân chủ phải tìm thêm 15 lá phiếu từ các thượng nghị sĩ Cộng hòa để bãi nhiệm Trump dường như là phương án bất khả thi.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, "huấn luyện viên trưởng" của đội bóng Dân chủ, sẽ phải tìm một chiến lược mới để thay đổi cục diện tại Thượng viện. Tuy nhiên, chuyên gia Wallance tin rằng điều này rất khó xảy ra.
Chủ tịch Hạ viện Pelosi trong cuộc họp báo ở Washington hôm 6/12. Ảnh: AP.
Phiên xét xử sẽ được Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell quản lý chặt chẽ và đảng Dân chủ rất khó thực hiện được bất cứ động thái gây chấn động hay kịch tính nào. Thay vào đó, phiên luận tội sẽ là một cuộc tranh luận "hòa nhã" giữa các thượng nghị sĩ, cùng với lời khai của các chuyên gia về hiến pháp ở phiên điều trần luận tội Hạ viện hôm 4/12.
Với chiến lược giữ cho phiên tòa xét xử ở Thượng viện nhàm chán và ít ồn ào nhất có thể, đảng Cộng hòa sẽ gần như nắm chắc phần thắng trong tay.
Gregg Jarrett, chuyên gia phân tích pháp lý của Fox News, cảnh báo rằng nỗ lực theo đuổi luận tội Trump trong vô vọng sẽ gây chia rẽ lớn trong nội bộ đảng Dân chủ. Nhiều nghị sĩ đảng Dân chủ sẽ rất lo sợ đánh mất phiếu bầu của cử tri tại địa hạt của mình nếu cố theo đuổi cuộc chiến không thể thắng này.
Trên thực tế, một nhóm khoảng 10 nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện chiều 9/12 đã nỗ lực thuyết phục các lãnh đạo đảng đưa ra một phương án khác thay vì luận tội Trump. Các nghị sĩ này đều đến từ những quận mà Trump đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016 và họ lo sợ rằng cử tri sẽ quay lưng với mình trong năm bầu cử 2020.
Ý tưởng mà các nghị sĩ này đưa ra là một nghị quyết ràng buộc Tổng thống Trump hơn là đưa ông ra luận tội trong một cuộc chiến pháp lý kéo dài có thể khiến dư luận nghiêng hẳn về phía đảng Cộng hòa trong những tháng cuối cùng của cuộc bầu cử 2020. Tuy nhiên, nỗ lực này của họ nhiều khả năng không thành công, khi bà Pelosi từng thẳng thừng bác bỏ phương án ra nghị quyết ràng buộc Trump.
Bình luận viên Kathleen Parker của Washington Post cho rằng đảng Dân chủ có những lập luận pháp lý của mình khi đưa ra hai điều khoản luận tội Trump, nhất là khi Nhà Trắng liên tục phớt lờ các trát yêu cầu triệu tập nhân chứng và cung cấp tài liệu của Hạ viện. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa cũng có lý do để chống lại đến cùng nỗ lực này.
"Dù có bao nhiêu thành viên đảng Cộng hòa bất đồng với phương pháp, phong cách lãnh đạo và giọng điệu của Trump, căn cứ địa của đảng tại quốc hội sẽ không lay chuyển, bởi nó liên quan đến quyền lực và sự sinh tồn của họ", Parker viết. "Tôi còn cho rằng nhờ nỗ lực của đảng Dân chủ, căn cứ địa đó của đảng Cộng hòa sẽ còn mở rộng".
Quốc Hưng (Theo The Hill, Fox News)