Hơn 100 ngày từ khi kiểm soát Hạ viện, các thành viên Cộng hòa đã đạt được một số thành công về lập pháp, thúc đẩy thông qua một số dự luật. Tuy nhiên, Hạ viện mà phe Cộng hòa kiểm soát được cho hoạt động kém hiệu quả hơn so với các nhiệm kỳ trước.
Các nghị sĩ Cộng hòa vẫn chưa đạt đồng thuận về dự luật nâng trần nợ công, vốn có thể tác động lớn đến nền kinh tế toàn cầu nếu được thông qua. Các phe phái trong đảng đang chuẩn bị những dự thảo khác nhau về ngân sách, trong khi chưa chắc chắn được về thời điểm sẽ bỏ phiếu thông qua dự luật an ninh biên giới. Đằng sau những cuộc tranh luận đó, nỗi hoài nghi và bị quan đang lớn dần lên trong các nghị sĩ Cộng hòa.
NY Times tuần trước tiết lộ những rạn nứt trong nội bộ đảng Cộng hòa ở Hạ viện, khi dẫn các nguồn tin cho biết Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy thiếu tin tưởng một số thành viên chủ chốt của đảng Cộng hòa. Điều đó làm dấy lên lo lắng trong các nghị sĩ Cộng hòa về khả năng xử lý chương trình nghị sự sắp tới, khi nội bộ trở nên chia rẽ.
Trong cuộc họp báo gần đây, McCarthy không đề cập tới các mâu thuẫn trong nội bộ phe Cộng hòa, thay vào đó ca ngợi những thành tựu mà họ đạt được trong 100 ngày đầu kiểm soát Hạ viện. Ông cũng tuyên bố sẽ nâng trần nợ công để đảm bảo nước Mỹ thực hiện các nghĩa vụ của mình cho đến năm 2024.
Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy tại Đồi Capitol ngày 10/3. Ảnh: Washington Post
McCarthy đề ra dự luật nhằm nới trần nợ công trong một một năm và đề xuất cắt giảm 2 nghìn tỷ USD ngân sách trong một thập kỷ. Dù dự luật được đưa ra dựa trên các lĩnh vực dễ đạt đồng thuận nhất, không rõ liệu đề xuất của ông có thể giành được toàn bộ 218 phiếu ủng hộ của các thành viên đảng Cộng hòa hay không.
Hồi tháng trước, các thành viên đảng Cộng hòa ở Hạ viện tuyên bố họ đang gạt bất đồng nội bộ sang một bên để cùng nhau đối đầu với Nhà Trắng về vấn đề ngân sách. Đây được coi là nỗ lực nhằm thể hiện sự đoàn kết của đảng Cộng hòa, sau khởi đầu nhiều khó khăn của phe đang kiểm soát Hạ viện.
Tuy nhiên, đảng Cộng hòa thừa nhận con đường phía trước không dễ dàng. Nghị sĩ Steve Womack, thành viên bảo thủ của đảng Cộng hòa, cho hay "vẫn còn rất nhiều thách thức ở phía trước".
Vấn đề gây tranh cãi nhất trong nội bộ đảng Cộng hòa là trần nợ công. Hạ viện sẽ phải thông qua được dự luật nâng trần nợ công trước ngày 5/6, thời điểm Bộ Tài chính Mỹ cho hay nước này sẽ chạm trần nợ công đã được quy định trước đó.
Tổng thống Joe Biden đã yêu cầu Hạ viện nới trần nợ công mà không đưa ra thêm các điều kiện ràng buộc, trong khi đảng Cộng hòa tuyên bố chỉ chấp nhận thông qua dự luật với yêu cầu chính phủ Mỹ phải cắt giảm đáng kể chi tiêu. Một số thành viên Cộng hòa thậm chí tuyên bố sẵn sàng để chính phủ Mỹ đóng cửa nếu Hạ viện và Thượng viện không thể đạt thỏa thuận về vấn đề ngân sách.
Hiểu rằng thế đa số mỏng manh tại Hạ viện có thể bị phá vỡ bất kỳ lúc nào trong các cuộc đàm phán chính sách quan trọng, McCarthy đã ưu tiên hàn gắn rạn nứt nội bộ.
Ông thường xuyên tổ chức các cuộc trao đổi với các nghị sĩ mới được bầu của đảng Cộng hòa hiểu rằng các yêu cầu quá mức của họ có thể làm chệch hướng những cuộc đàm phán thiện chí về ngân sách.
Hồi tháng 2, vài giờ trước khi McCarthy gặp Tổng thống Biden để thảo luận về trần nợ công và mong muốn cắt giảm ngân sách của phe Cộng hòa, Chủ tịch Hạ viện đã triệu tập cuộc họp để chia sẻ với các thành viên rằng việc không nới trần nợ công sẽ khiến Mỹ vỡ nợ và ảnh hưởng tới kinh tế toàn cầu.
Một số nghị sĩ Cộng hòa từng ấp ủ ý tưởng ngăn đề xuất nâng trần nợ công, coi đây là lá bài để buộc chính phủ phải chấp nhận những yêu cầu của họ trong cân bằng ngân sách. Chiến thuật đó sẽ khiến chính phủ Mỹ phải đóng cửa, điều mà hầu hết các đảng viên Cộng hòa, trong đó có McCarthy, không mong muốn.
Các nghị sĩ Cộng hòa cho biết sau những cuộc họp của McCarthy, phần lớn nghị sĩ đã hiểu được nhu cầu cấp thiết của việc nâng trần nợ công. Các lãnh đạo đảng cũng hướng sự tức giận của các thành viên vào ông Biden, thay vì Chủ tịch Hạ viện McCarthy.
Chủ tịch Hạ viện McCarthy trong một phiên họp ở Hạ viện ngày 30/3. Ảnh: Washington Post
Tuy nhiên, sự đoàn kết hiện nay của các nghị sĩ Cộng hòa sẽ đối mặt nhiều thử thách trong thời gian tới. Một số thành viên Cộng hòa vẫn chưa nhất trí hoàn toàn với đề xuất ngân sách của ông McCarthy, khiến đảng khó đảm bảo thế đa số để thông qua dự luật.
Tại Đồi Capitol, nghị sĩ Garret Graves cho hay đảng Cộng hòa sẽ ghi nhận mọi ý kiến từ các nhóm khác nhau trong đảng để xây dựng kế hoạch ngân sách chi tiết mà ông McCarthy sẽ gửi đến Tổng thống Biden.
"Ngay cả những người trong đảng của chúng tôi vốn không đồng ý về mọi thứ cũng đã chấp nhận ngồi thảo luận với nhau. Đó là một tiêu chuẩn tối thiểu", Scott Perry, chủ tịch nhóm cực hữu Freedom Caucus ở Hạ viện, nói về nỗ lực củng cố đoàn kết của đảng Cộng hòa.
Thanh Tâm (Theo Washington Post)