Ngay khi có thông tin quân đội Nga tập trung lực lượng lớn gần biên giới Ukraine, hai vợ chồng Kirienko đã kiểm tra lại bản đồ hầm trú ẩn từ thời Chiến tranh Lạnh. Họ tìm thấy một hầm trú ẩn gần khu nhà mình, nhưng nó giờ đây đã biến thành một câu lạc bộ thoát y.
"Liệu họ có tính phí 400 hryvnia (khoảng 14 USD) để chúng tôi vào đó trú ẩn không?" Anastasia thắc mắc, nhắc tới phí thành viên tại câu lạc bộ thoát y Penthouse, nơi được cải tạo từ hầm trú ẩn ở thủ đô Kiev của Ukraine.
Thành viên Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ Ukraine, một đơn vị quân tình nguyện, huấn luyện gần thủ đô Kiev. Ảnh: AP.
Giống như nhiều người Ukraine khác, vợ chồng Kirienko, đều 35 tuổi, đã nghe theo những lời khuyên ngày càng bi quan trên mạng xã hội: Hãy gói ghém đồ đạc, vạch đường thoát thân, lập một kế hoạch ứng phó với nguy cơ chiến tranh. Họ đã chuẩn bị sẵn các tài liệu quan trọng, sẵn sàng di tản ngay khi tiếng còi báo động không kích vang lên.
Chỉ có điều, hai vợ chồng không chắc mình sẽ nhận ra tiếng còi báo động ngay cả khi nghe thấy nó. Họ thậm chí không biết liệu hệ thống loa cảnh báo không kích có từ thời Liên Xô liệu còn hoạt động hay không sau thời gian dài như vậy.
"Thật lòng mà nói, chúng tôi không biết mình nên làm gì", Aleksy cho hay. "Không ai biết cả. Tất cả đều mới mẻ với chúng tôi".
Ngay cả cuộc xung đột kéo dài 8 năm qua ở miền đông cũng không khiến cư dân Kiev, cách vùng chiến sự hơn 560 km, cảm thấy lo lắng cho an toàn của mình đến vậy.
"Hồi năm 2014, không có những thông tin như thế này trên mạng xã hội", Anna Pykhtina, 30 tuổi, nhà quản lý một tổ chức phi lợi nhuận, cho biết, đề cập đến thời điểm Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào lãnh thổ và xung đột giữa quân chính phủ và phe ly khai ở miền đông Ukraine nổ ra. "Chúng tôi cảm thấy vô cùng lạ lẫm".
Theo Pykhtina, trang Facebook của cô hiện tràn ngập những lời khuyên về chuẩn bị cho nguy cơ chiến tranh như phải luôn đổ đầy bình xăng xe, soạn sẵn hành lý cần thiết hay cách sinh tồn không cần điện. Một số người đã tham gia các khóa học trực tuyến về sơ cứu và tự vệ.
Pykhtina cố phớt lờ mọi thông tin tiêu cực. Nhưng đến giữa tháng 1, khi các bản tin trên truyền thông khiến cô tin rằng mối đe dọa là có thật, Pykhtina đã yêu cầu người quản lý tòa nhà chỉ nơi để chìa khóa hầm trú bom trong nhà để xe. Cô thu xếp quần áo, đơn thuốc, tài liệu cùng vài đồ quý giá trong một chiếc ba lô nhỏ và treo ở cửa ra vào. Nhưng những điều này cũng không thể giúp tinh thần cô khá hơn.
"Chúng khiến tôi lo lắng hơn", cô nói. "Sao bạn có thể gói cả cuộc sống của mình vào một chiếc túi nhỏ như vậy?".
Đây cũng là tâm lý chung của không ít người dân Kiev, thành phố sôi động với những quán cà phê bắt mắt, các quán bar ồn ào, một số được cải tạo từ hầm trú bom. Những căn hầm cũ kỹ giờ trở thành phòng tập khiêu vũ, câu lạc bộ hài kịch, phòng chứa đồ, thậm chí cả câu lạc bộ thoát y.
Dân thường ở thủ đô Kiev tham gia khóa huấn luyện khả năng tự vệ. Ảnh: AP.
"Chúng tôi có một boongke đẹp nhất ở Ukraine", người điều hành thang máy của câu lạc bộ Penthouse, nói. Giới chức thành phố đã dán một tờ giấy ghi số điện thoại lên tường boongke này để người dân gọi lấy chìa khóa vào hầm trú bom trong giờ câu lạc bộ đóng cửa.
Một số người Ukraine tin rằng đất nước họ cần phải cứng rắn hơn ngay cả khi cuộc khủng hoảng hiện tại được giải quyết một cách hòa bình. Theo họ, trước một láng giềng hùng mạnh, họ phải luôn ở trong tư thế sẵn sàng.
Elizabeth Bielska, nhà văn nổi tiếng ở Ukraine, đã tham gia nhiều khóa huấn luyện chuyên sâu về sinh tồn, trong đó học viên được dạy cách sống sót trong điều kiện thiếu thốn nhất. Cô đã đặt mua một máy lọc quân sự đề phòng nguồn nước bị đầu độc và chồng cô đang xin giấy phép sở hữu một khẩu súng săn có ống ngắm laser.
"Nên chuẩn bị sẵn sàng, thay vì chỉ ngồi than thở", cô nói.
Chính phủ Ukraine cũng đang tìm cách củng cố hệ thống phòng vệ dân sự của mình. Các trường học ở Kiev đã bắt đầu tổ chức những cuộc diễn tập sơ tán. Hệ thống tàu điện ngầm được chuẩn bị để vừa chở khách vừa chuyển hàng số lượng lớn. Các kỹ sư đang kiểm tra kỹ lưỡng hệ thống còi báo động vốn chưa được kích hoạt suốt hàng chục năm qua, theo một quan chức thành phố.
Cựu bộ trưởng nội vụ Ukraine Arsen Avakov cho biết chính quyền đã lập các kế hoạch cụ thể nhằm bảo vệ cơ sở hạ tầng dân sự và ứng phó với những trường hợp khẩn cấp.
Cơ quan Ứng phó Tình trạng Khẩn cấp, đơn vị với hơn 65.000 nhân viên, đang thử nghiệm các mô hình bệnh viện di động, trung tâm phân phối thực phẩm và nước uống cùng hệ thống nhắn tin thông báo toàn quốc để cập nhật về tình hình chiến sự. Nếu mạng di động bị sập, các đài phát thanh sẽ cung cấp thông tin và được truyền tới từng nhà qua hệ thống loa phóng thanh.
Avakov cho biết những kế hoạch này đã được thực hiện ba lần trong các cuộc diễn tập quy mô lớn của Ukraine kể từ sau khi Nga tập trung quân gần biên giới.
"Chúng tôi biết phải làm gì, không chỉ về lý thuyết mà còn trên thực tiễn", ông nói.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là thuyết phục người dân lên kế hoạch cho những kịch bản khó lường.
Pykhtina cho hay cô đã không ít lần nói chuyện với người bà 81 tuổi của mình, cầu xin bà di tản đến ga tàu điện ngầm nếu Kiev bị tấn công. Nhưng bà cô nói rằng bà thà đánh cược tính mạng trước một cuộc không kích, còn hơn chen chúc giữa đám đông những người có thể chưa tiêm phòng Covid-19.
"Bà sẵn sàng chấp nhận bất cứ điều gì xảy ra", Pykhtina nói. "Bà bảo tôi rằng 'Bà đã có một cuộc sống tốt đẹp. Bà không muốn chạy trốn'".
Pykhtina ngừng lại. "Cá nhân tôi, tôi muốn sống", cô cho hay. "Tôi muốn sẵn sàng".
Vũ Hoàng (Theo Washington Post)