Cũng tại thủ đô Kiev, Roman Nabozhniak đang đào tạo nhân viên điều hành công việc kinh doanh quán cà phê của mình để anh có thể tập trung chuẩn bị cho "cuộc chiến với Nga".
Ukraine chứng kiến nhiều bất ổn và biến động chính trị kể từ khi giành độc lập năm 1991, đặc biệt là sau phong trào ly khai nổ ra ở miền đông nước này năm 2014. Nhưng với khoảng 100.000 quân Nga đang tập trung gần biên giới, nhiều người Ukraine nói rằng lần này họ cảm thấy rất khác.
Kỹ sư máy tính Danylo Kovzhun, người đã dạy các con mình cách dùng súng và đang lên kế hoạch chế tạo vũ khí cho quân đội Ukraine. Ảnh: WSJ.
"Giờ đây, câu nói 'Gì cơ, lại nữa à?' đã trở nên bình thường", Kovzhun, kỹ sư máy tính 46 tuổi, cho hay. "Nhưng mặt khác, tôi không khỏi cảm thấy lo lắng. Tôi nghĩ mọi chuyện sẽ trở thành một cơn ác mộng, như những gì ở Syria. Đó là điều người Nga có thể làm".
Kovzhun năm 2014 từng ủng hộ quần áo, thực phẩm và trang thiết bị cho quân đội Ukraine trong cuộc chiến chống phe ly khai ở miền đông. Giờ đây, những người dân bình thường này đã sẵn sàng tham gia trở lại. "Chúng tôi cũng biết cách thao diễn quân sự", ông nói.
8 năm sau khi xung đột ở miền đông Ukraine nổ ra, cuộc sống ở thủ đô Kiev vẫn như bình thường. Chiến sự chỉ xảy ra ở hai tỉnh miền đông, nơi quân đội Ukraine gần đây chủ yếu giao tranh bằng súng bắn tỉa và pháo với quân ly khai, lực lượng được cho là do Nga hậu thuẫn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi người dân tiếp tục cuộc sống như bình thường. Nguy cơ về một cuộc xâm lược quy mô lớn từ Nga không phải là mới. Những thứ như vậy, chỉ là "tin đồn giữa những người hàng xóm", ông nói hôm 19/1.
Giới chức Ukraine gần đây cũng cố gắng trấn an dân chúng vì lo ngại tâm lý hoảng loạn sẽ gây bất lợi cho tình hình. Họ phàn nàn những cảnh báo của Mỹ về "Nga sẵn sàng động binh" có thể gây ra phản ứng hoang mang, lo âu không đáng có trong dư luận.
Nhiều người có ảnh hưởng ở Ukraine gần đây đăng trên Facebook hướng dẫn ứng phó tình hình với dòng hashtag "chúng tôi đã sẵn sàng". Một nhà tâm lý đề cập cách dạy cho trẻ em cách ứng xử trong các trường hợp khẩn cấp như đánh bom hay hỏa hoạn và cách giải thích về chiến tranh mà không gây tổn thương cho tâm lý của chúng.
Cho đến nay, chiến thuật xoa dịu dân chúng của giới chức Ukraine dường như đang phát huy tác dụng. Người dân không xếp hàng dài trước ngân hàng để rút tiền. Đồng tiền hryvnia của Ukraine chỉ mất một ít giá trị so với USD, không như cuộc khủng hoảng năm 2014.
Tại quận Podil ở Kiev, nổi tiếng với các quán cà phê ca nhạc sôi động, các tòa nhà chung cư theo trường phái tân nghệ thuật và khu chợ thực phẩm do Liên Xô thiết kế, cuộc sống vẫn tiếp diễn như thường lệ. Nhưng chủ đề chiến tranh vẫn xuất hiện trong các câu chuyện ở đây.
Tại một khách sạn cao cấp, một khách Mỹ hỏi lễ tân liệu anh ta có phải trả tiền phòng nếu Nga đưa quân vào Ukraine hay không.
Vitaliy Kyrychenko, chủ quán bar Pink Freud. Ảnh: WSJ.
Tại chợ Zhytniy có tuổi đời hàng thế kỷ, những người chủ quầy hàng lo lắng hơn về suy thoái kinh tế và sóng Covid-19 mới. Những khách hàng từng mua một kg tvorog, sản phẩm từ sữa tương tự như pho mát, nay chỉ mua 200 hoặc 300 g, Valentina Mykhailivna, 69 tuổi, chủ một quầy hàng trong chợ, cho hay. "Mọi người không còn tiền nữa", bà nói.
Ihor Ostapenko, 60 tuổi, chủ một cửa hàng rau quả, cùng vợ mình, Svitlana, cho biết họ không còn nơi nào khác để đi nếu xung đột nổ ra. "Chúng tôi có thể đi đâu cơ chứ? Chúng tôi không có tiền", ông nói.
Cách đó không xa, tại quán bar Pink Freud của Kyrychenko, Bohdan Chehorka, 30 tuổi, quản lý quán, cho hay anh thậm chí không biết về việc quân đội Nga điều quân đến biên giới Ukraine cho đến khi được cha mẹ kể vài tuần trước.
Theo lời Chehorka, anh không nhận thấy bất kỳ biểu hiện khác thường nào giữa những khách hàng quen đang nhấm nháp cà phê hay cocktail tại quán. "Tôi bảo vệ bản thân bằng cách không xem tin tức", anh nói.
Kyrychenko, 36 tuổi, cho hay anh đã cùng cha mẹ cuối năm ngoái bàn bạc kế hoạch ứng phó những trường hợp khẩn cấp như điện bị cắt hay mất sóng điện thoại. Anh xếp vào vali những thứ cần thiết và sắp xếp nơi tạm trú ở phía tây đất nước, gần Ba Lan và Slovakia, phòng trường hợp cần nhanh chóng rời khỏi đất nước với gia đình.
Tuy nhiên, Kyrychenko vẫn tiếp tục đầu tư vào quán bar của mình và đang lên kế hoạch cho các lễ hội ẩm thực mùa hè. Anh cũng đang vạch lộ trình đi khắp đất nước trên một chiếc xe tải nhỏ được cải tạo thành quán bar di động.
Theo Kyrychenko, Ukraine đã trải qua nhiều thách thức trong những năm qua, như cuộc cách mạng Cam năm 2004, khủng hoảng kinh tế vào cuối những năm 2000 hay xung đột ở miền đông năm 2014.
"Bạn không thể sống trong sợ hãi cả đời", anh nói. "Người Ukraine đang ngày càng cứng rắn hơn".
Nabozhniak, chủ quán cà phê, cho rằng cuộc sống vẫn phải tiếp diễn dù nguy cơ xung đột lớn đến đâu. Tuy nhiên, anh cũng sẵn sàng gia nhập quân đội nếu chiến tranh nổ ra.
Tuần trước, Nabozhniak đã gửi một ghi chú cho các nhân viên về cách điều hành công việc kinh doanh nếu anh phải ra chiến trường. Anh đồng ý với người chủ cho thuê nhà rằng nếu mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, họ có thể sẽ phải gia cố quán. Và anh sẽ cố gắng trả tiền thuê nhà cùng lương cho nhân viên lâu nhất có thể.
"Tôi học tập, làm việc, dắt chó đi dạo, hẹn hò", anh nói. "Cuộc sống vẫn diễn ra dù lực lượng Nga có ở sát biên giới hay không".
Trong khi đó, kỹ sư máy tính Kovzhun đang vạch kế hoạch kinh doanh thời chiến. Ông muốn tận dụng kỹ năng máy tính của mình, hợp tác với các đối tác ở Latvia để chế tạo vũ khí cho quân đội Ukraine.
Roman Nabozhniak, một cựu binh, chủ quán cà phê ở Kiev. Ảnh: WSJ.
Một liên minh chưa từng có đã hình thành giữa những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine, những người muốn ra mặt trận càng sớm càng tốt để chống lại Nga, và những người trí thức, chịu trách nhiệm về tài chính và hậu cần, thực hiện các chiến dịch quan hệ công chúng và sản xuất thiết bị cho quân đội.
Các nhóm này đã sẵn sàng lên đường, nếu cần, Kovzhun khẳng định. Ông đã dạy các con mình, mới 10 và 14 tuổi, cách tháo lắp một khẩu súng lục và một khẩu súng trường, cũng như cách dùng chúng.
"Tôi thích nấu bia và mua một ngôi nhà bên bờ biển. Tôi có thể ước rằng mình không rơi vào tình huống hiện nay, nhưng sự thực là tôi đang ở trong đó", ông nói.
Vũ Hoàng (Theo WSJ)