"Một trực thăng săn ngầm và ba chiến hạm của quân đội Trung Quốc được phát hiện quanh đảo Đài Loan sáng nay", cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết trong tuyên bố ngày 6/4. "Lực lượng phòng vệ đã theo dõi tình hình và giao nhiệm vụ cho máy bay, tàu hải quân và các hệ thống tên lửa trên đất liền đáp trả hoạt động này".
Lãnh đạo cơ quan phòng vệ Đài Loan Chiu Kuo-cheng sau đó cho biết trong ba chiến hạm này có một tàu sân bay Trung Quốc, xuất hiện ở vị trí cách bờ biển phía đông hòn đảo khoảng 200 hải lý. Chưa có chiến đấu cơ nào xuất kích từ tàu sân bay này.
Theo ông Chiu, tàu sân bay Trung Quốc đang tham gia hoạt động huấn luyện, nhưng hiện là thời điểm "nhạy cảm" và Đài Loan đang "giám sát chặt chẽ" hoạt động của tàu. Ông không nêu số hiệu và tên gọi của tàu sân bay này.
Cơ quan phòng vệ Đài Loan một ngày trước đó thông báo nhóm tác chiến tàu sân bay Sơn Đông của hải quân Trung Quốc đã đi qua eo biển Bashi giữa đảo Đài Loan và Philippines, sau đó tiến vào vùng biển phía đông nam hòn đảo.
Trung Quốc chưa phản hồi về những thông tin từ phía Đài Loan.
Tàu sân bay Sơn Đông ra biển thử nghiệm đầu năm 2019. Ảnh: SCMP
Thông báo của cơ quan phòng vệ Đài Loan được đưa ra trong bối cảnh lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy ở thành phố Los Angeles, bang California ngày 5/4. Cuộc gặp diễn ra khi bà Thái quá cảnh tại Mỹ trên đường về Đài Loan sau khi kết thúc chuyến thăm hai nước Trung Mỹ, là cuộc gặp đầu tiên giữa Chủ tịch Hạ viện Mỹ với lãnh đạo Đài Loan trên lãnh thổ Mỹ.
Lãnh đạo Thái Anh Văn cảm ơn quốc hội Mỹ đã hỗ trợ hòn đảo, trong khi ông McCarthy cho biết hai bên đã thảo luận biện pháp tăng tốc chuyển giao vũ khí cho Đài Loan.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên án cuộc gặp, cáo buộc Mỹ đang "thông đồng với các lực lượng ly khai đòi độc lập ở Đài Loan", khẳng định Bắc Kinh sẽ áp dụng những biện pháp kiên quyết để bảo vệ chủ quyền. Bộ Quốc phòng Trung Quốc tuyên bố sẽ duy trì trạng thái báo động cao, sẵn sàng "thực thi chức trách và nhiệm vụ" được giao.
Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẽ dùng vũ lực nếu cần. Mỹ không thiết lập quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng là bên cung cấp vũ khí chính cho Đài Bắc và phản đối Bắc Kinh tăng áp lực quân sự với hòn đảo. Giới chức Đài Loan cũng thường xuyên gặp gỡ quan chức cấp cao phương Tây, bất chấp cảnh báo từ Bắc Kinh.
Chuyến quá cảnh của bà Thái Anh Văn diễn ra khi quan hệ Trung - Mỹ vẫn căng thẳng sau khi người tiền nhiệm của ông McCarthy là bà Nancy Pelosi, thành viên đảng Dân chủ, thăm đảo Đài Loan hồi đầu tháng 8/2022.
Trung Quốc phản ứng gay gắt với chuyến thăm của bà Pelosi bằng cách tổ chức các cuộc tập trận bắn đạn thật quy mô lớn chưa từng có quanh Đài Loan và áp lệnh trừng phạt bà Pelosi, đình chỉ hợp tác song phương với Mỹ trên nhiều lĩnh vực quan trọng.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)