Từ sớm, bà Dương Thị Bạch Diệp (tức Diệp Bạch Dương - Giám đốc công ty bất động sản cùng tên), cựu phó chủ tịch thành phố Nguyễn Thành Tài và một số bị cáo được cảnh sát dẫn giải đến TAND TP HCM.
Gần 9h, phiên toà khai mạc. Trong phần thủ tục, chủ toạ Phạm Lương Toản thông báo một số người liên quan có đơn xin vắng mặt. Việc này được cho là "không ảnh hưởng tới quá trình xét xử" do họ đã có lời khai đầy đủ trong hồ sơ vụ án.
Các luật sư đề nghị triệu tập thêm đại diện Văn phòng công chứng số 1 (người có nghĩa vụ liên quan), song không được HĐXX chấp nhận với lý do đã có lời khai đầy đủ từ phiên tòa trước.
Bà Diệp bị xem xét tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự với cáo buộc giữ vai trò chủ mưu trong vụ hoán đổi nhà đất 57 Cao Thắng lấy trụ sở Trung tâm ca nhạc nhẹ TP HCM - số 185 Hai Bà Trưng (quận 3) gây thiệt hại cho Nhà nước 186 tỷ đồng. Khung hình phạt từ 12 đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Đối với các sai phạm của chính quyền TP HCM, tạo điều kiện cho bà Diệp lừa đảo, ông Nguyễn Thành Tài (69 tuổi) bị xác định là người chịu trách nhiệm cao nhất. Ông Tài cùng Đào Anh Kiệt (nguyên giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường); Trần Nam Trang (nguyên phó giám đốc Sở Tài chính); Nguyễn Thành Rum (nguyên giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch), Vy Nhật Tảo (nguyên giám đốc Trung tâm Ca nhạc nhẹ) và 3 người khác bị truy tố tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 285 Bộ luật Hình sự năm 1999, khung hình phạt 7-12 năm tù.
Liên quan vụ án, nguyên giám đốc Sở Tài chính TP HCM Đào Thị Hương Lan đã bỏ trốn, cơ quan điều tra đang truy nã.
Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP HCM (TTCNN) được triệu tập với tư cách bị hại. UBND TP HCM cùng 19 tổ chức cá nhân khác tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền nghĩa vụ liên quan.
Chiều nay toà thẩm vấn các bị cáo.
Bà Diệp Bạch Dương tại tòa sáng 16/11. Ảnh: Gia Bảo
Theo cáo trạng đại diện VKS công bố tại toà, năm 2008, biết TTCNN tại 185 Hai Bà Trưng (quận 3, thuộc Sở VHTT&DL) có nhu cầu xây dựng mới nhưng gặp khó khăn về kinh phí nên bà Diệp đã đề nghị với ông Vy Nhật Tảo (Giám đốc) được hoán đổi trụ sở này với khu đất 57 Cao Thắng rộng 1.040 m2. Nữ đại gia đưa ra các phương án hấp dẫn có lợi cho cả hai bên như ngoài việc bù thêm phần thiếu so với giá thị trường, bà sẽ hỗ trợ xây dựng trung tâm có quy mô lớn, hiện đại hơn. Còn công ty của bà Diệp sẽ hợp nhất được khối mặt bằng 185 Hai Bà Trưng với các khu đất liền kề của bà để xây dựng khách sạn 5 sao.
Tuy chưa được thành phố chấp thuận, nhưng ông Tảo và bà Diệp đã thống nhất và xin giấy phép xây dựng cho công trình mới tại 57 Cao Thắng.
Sau khi đối chiếu với các quy định của pháp luật, UBND TP HCM từ chối đề xuất của bà Diệp. Tuy nhiên, sau đó ông Nguyễn Thành Tài chỉ đạo Văn phòng UBND TP HCM ký công văn chỉ đạo, giao Sở Tài chính phối hợp với Sở Tài nguyên - Môi trường, Sở Xây dựng, Sở VHTT&DL, nghiên cứu và có ý kiến đề xuất vì cho rằng phương án này có lợi cho thành phố.
Ngày 18/1/2010, sau hai lần tổ chức cuộc họp với các sở ngành bà Đào Thị Hương Lan, Giám đốc Sở Tài chính (Thường trực Ban Chỉ đạo 09, có nhiệm vụ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn TP HCM) đã ký đề xuất hoán đổi vì cho rằng đây là "sự việc đã rồi".
Gần hai tháng sau, ông Nguyễn Thành Tài ký văn bản gửi các đơn vị liên quan có nội dung chấp thuận cho hoán đổi nhà đất 185 Hai Bà Trưng và 57 Cao Thắng. Sở Tài nguyên - Môi trường được giao làm thủ tục cấp giấy chứng nhận sở hữu khu đất 185 Hai Bà Trưng cho Công ty Diệp Bạch Dương.
Ông Đào Anh Kiệt, Nguyễn Thành Tài và và Dương Thị Bạch Diệp tại tòa sáng 16/11. Ảnh: Gia Bảo
Năm 2012, bà Diệp sau đó đã bàn giao công trình xây dựng mới cho TTCNN trên khu đất 57 Cao Thắng. Đến lúc này vẫn không ai phát hiện chủ quyền nhà đất đã được thế chấp ngân hàng. Bà Diệp sau đó tiếp tục đem khu đất 185 Hai Bà Trưng thế chấp cho Ngân hàng TMCP Phương Nam (nay là Sacombank) vay 160 tỷ đồng. Hiện, bà không có khả năng trả nợ.
Mấy tháng sau, khi UBND TP HCM đề nghị xác lập quyền sở hữu nhà nước tại địa chỉ 57 Cao Thắng cho TTCNN sử dụng thời gian lâu dài thì mới biết bà Diệp đã thế chấp cho ngân hàng.
Cơ quan công tố xác định Nhà nước đã mất quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất đối với tài sản 185 Hai Bà Trưng, không xác lập được quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất đối với tài sản 57 Cao Thắng. Bà Diệp đã có hành vi lừa đảo chiếm đoạt khu nhà đất 185 Hai Bà Trưng trị giá 352 tỷ đồng (giá năm 2019).
Hồi giữa tháng 3, trong hơn một tuần xét xử, phiên tòa liên tục diễn ra các tình huống kịch tính. Hôm đầu tiên, bà Diệp yêu cầu thay đổi KSV vì cho rằng người này không khách quan nhưng toà bác, cho rằng "không có cơ sở". Tiếp đó, đại gia bất động sản liên tục kêu oan, đập bàn gào khóc... phản đối những lời buộc tội. Bà Diệp và các luật sư cũng đưa ra nhiều tài liệu, căn cứ bảo vệ quan điểm "hợp đồng thế chấp nhà cho Agribank" là giả mạo.
HĐXX sau đó đã quyết định trả hồ sơ, điều tra toàn diện vụ án do xuất hiện một số tình tiết mới...
VKSND Tối cao sau đó giữ nguyên quan điểm truy tố bà Diệp và các bị cáo khác trong vụ án.
Phiên toà lần này dự kiến kéo dài đến 22/11.
Duy Bình