Sở hữu hàng loạt bất động sản là "đất vàng" ở Sài Gòn, bà Dương Thị Bạch Diệp (73 tuổi, tức Diệp Bạch Dương) đang bị xét xử với cáo buộc lừa đảo, chiếm đoạt khu đất 185 Hai Bà Trưng (700 m2) trị giá hơn 352 tỷ đồng của TP HCM, bằng việc hoán đổi nhà đất 57 Cao Thắng (hơn 1.000 m2) đã thế chấp ngân hàng.
Tháng 4/2002, Công ty Diệp Bạch Dương được thành lập khi bà Diệp nổi danh là đại gia trong lĩnh vực bất động sản. Trụ sở công ty tại 179 bis Hai Bà Trưng (quận 3), gồm hai thành viên là bà Diệp và con gái (ở Austraulia). Vốn điều lệ ban đầu là 900 tỷ đồng và nhiều tài sản giá trị khác. Công ty có chức năng kinh doanh khách sạn, cho thuê nhà xưởng, xây dựng... Liền kề với công ty và khu đất của bà là số 185 đường Hai Bà Trưng - trụ sở Trung tâm Ca nhạc nhẹ (TTCNN) thuộc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch TP HCM.
Theo kết luận điều tra, bà Diệp muốn có khu đất của TTCNN, hợp nhất với diện tích công ty để xây dựng tổ hợp khách sạn 5 sao. Năm 2007, biết trung tâm này muốn nâng cấp nhưng không có tiền, bà Diệp đề nghị ông Vy Nhật Tảo (Giám đốc trung tâm) hoán đổi trụ sở lấy khu đất khác, sẽ hỗ trợ xây dựng trung tâm có quy mô lớn, hiện đại.
Bà Diệp Bạch Dương tại tòa. Ảnh: Hữu Khoa.
Sau khi tìm được khu đất 57 Cao Thắng thích hợp cho giao dịch này, tháng 11/2008, bà Diệp thế chấp căn 181 Hai Bà Trưng (sát trụ sở Công ty Diệp Bạch Dương) cho Agribank Chi nhánh TP HCM vay 14.000 lượng vàng để đi mua. Tuy nhiên, sau đó nữ đại gia tiếp tục sa lầy vào các khoản nợ với ngân hàng này khi thế chấp nhà đất 57 Cao Thắng vay 21.860 lượng vàng để mua loạt bất động sản trên đường Lê Văn Hưu do con trai đứng tên.
Bà Diệp bị cáo buộc, dù đã thế chấp nhà 57 Cao thắng cho ngân hàng nhưng vẫn tiếp tục làm đơn đề nghị gửi các cơ quan sở ngành duyệt phương án hoán đổi lấy trụ sở TTCNN. Đồng thời, bà thỏa thuận trước với ông Tảo xin giấy phép xây dựng công trình TTCNN mới tại địa điểm này. Lãnh đạo các sở ngành đã tổ chức nhiều cuộc họp xem xét phương án hoán đổi bà Diệp đưa ra và đánh giá đây là "sự việc đã rồi" nên đồng ý.
Đến ngày 5/3/2010, Phó chủ tịch UBND Nguyễn Thành Tài ký duyệt chấp thuận chủ trương. Ông đánh giá việc xây dựng khách sạn 5 sao tại khu vực trung tâm là tốt cho bộ mặt thành phố và có lợi cho TTCNN.
Đầu năm 2011, TTCNN đã bàn giao nhà đất 185 Hai Bà Trưng cho bà Diệp. Tuy nhiên, bà Diệp không bàn giao quyền sở hữu cho đơn vị này và che giấu việc tài sản đang bị thế chấp cho Agribank.
Đến ngày 4/2/2013 Công ty của bà Diệp được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với 185 Hai Bà Trưng. Mấy hôm sau, bà đem thế chấp cho Ngân hàng Phương Nam (nay là Sacombank) vay 160 tỷ đồng.
Cựu Phó chủ tịch thường trực UBND TP HCM Nguyễn Thành Tài. Ảnh: Hữu Khoa.
Trong suốt ba ngày bị đưa ra xét xử (15-17/3), bà Diệp liên tục kêu oan. Trả lời thẩm vấn của HĐXX, đại diện VKS và cả các luật sư của mình, bà lão 73 tuổi tỏ ra tinh anh, ngôn từ sắc bén. Bà đưa ra các lập luận, văn bản, căn cứ... để bảo vệ quan điểm không che giấu và lừa ai, việc hoán đổi là có lợi cho nhà nước nên cố gắng làm. Trên thực tế bà đã bàn giao công trình 57 Cao Thắng cho TTCNN, vấn đề chỉ còn vướng mắc ở giấy tờ pháp lý. Bà và phía ngân hàng nhiều lần ngồi với nhau, có sự tham gia của đại diện Sở Tại nguyên - Môi trường, để tháo gỡ nhưng chưa được.
Tuy nhiên, nữ đại gia cũng thừa nhận việc mình mang tài sản 185 Hai Bà Trưng thế chấp cho Ngân hàng Phương Nam là sai. Lý giải, bà cho biết dư nợ của mình tại Agribank đến ngày 31/12/2008 là 67.000 lượng vàng, dù trước đó đã phải "trả lãi cho ngân hàng 10.000 lượng vàng mà vẫn chưa đủ". "Đáng lẽ tôi không được làm gì đối với tài sản 185 Hai Bà Trưng, nhưng ngân hàng ép tôi, bắt tôi phải trả nợ và muốn đấu giá tài sản này nên tôi thế chấp cho ngân hàng khác cho bõ ghét", bà khai tại toà.
Đại diện Agribank khẳng định bà Diệp có đơn xin rút tài sản 57 Cao Thắng để thay thế bằng tài sản khác - tức nhà đất 185 Hai Bà Trưng. Tuy nhiên, bà này lại không thực hiện mà đem căn nhà đi thế chấp ngân hàng khác để vay tiền.
Sau nhiều ngày thẩm vấn nhưng bà Diệp không thừa nhận có chủ ý gian dối, sáng 17/3 chủ tọa công bố một số bút lục lời khai của bà tại cơ quan điều tra, thể hiện bị cáo từng thừa nhận mang nhà đất 57 Cao Thắng đi thế chấp ngân hàng. Bà Diệp đứng lên la hét, khóc, vung tay phản đối: "Lời khai này không có thật".
Chủ toạ yêu cầu giữ trật tự nhưng bà Diệp không hợp tác, bị cảnh sát đưa khỏi phòng xử. Ở ngoài, bà Diệp vẫn la hét, có biểu hiện mệt. Các luật sư của bà đề nghị toà hoãn xử vì lo ngại bà Diệp có thể bị đột quỵ.
HĐXX chấp nhận đề nghị của luật sư, phiên tòa dự kiến được mở lại vào ngày 22/3.
Liên quan đến vụ án, cựu phó chủ tịch Nguyễn Thành Tài và một loạt lãnh đạo, cán bộ sở ngành bị xét xử về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Hải Duyên