(Bài viết Ý Kiến không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.)
Triết học là một môn học tôi phải nói thật là tôi ghét cay ghét đắng thời sinh viên, một môn học khô khan khó hiểu và theo tôi (lúc đó) cho rằng chẳng lợi ích gì trong thực tế.
Nhờ động lực từ những người bạn ngoại quốc, tôi bắt đầu tìm hiểu về triết học thông qua sách vở và những thông tin trên mạng. Tôi thực sự bất ngờ khi biết được triết học được dạy ngay từ bậc tiểu học ở các quốc gia phát triển. Môn học có tên gọi là "yêu mến sự thông thái" (Loving wisdom) bao gồm rất nhiều lĩnh vực trong đời sống con người, xã hội, vật chất và cả vũ trụ.
Trẻ em được học triết học đạo đức (đạo đức học) sẽ ý thức được các hành động của bản thân có phù hợp hay không phù hợp với những chuẩn mực đạo đức của xã hội, tại sao nên hoặc không nên làm những việc đó. Ví dụ: tại sao phải giúp đỡ người khác, phải lễ phép? Tại sao không được xả rác, chửi tục, trộm cắp và ngay cả việc ngắt hoa trong công viên...
Triết học nghệ thuật (luận lý) giúp con người biết tận hưởng cái đẹp của thiên nhiên, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một tác phẩm hội họa, một bản nhạc thính phòng hay một vở diễn Opera, Ballet... Có lẽ không ai có thể hiểu nổi tại sao một bước tranh có giá lên tới hàng trăm triệu đôla hoặc tiêu hóa nổi một bản nhạc thính phòng nếu chưa được học qua triết học về nghệ thuật.
Triết học về xã hội giúp trẻ hiểu hơn về xã hội, về sự phân công của xã hội, qua đó trẻ em mới biết trân trọng mọi người và những công việc của họ. Đây là điều mà ngay cả nhiều người lớn ở Việt Nam và ngay cả các xã hội châu Á chưa làm được.
Với cảm nhận của cá nhân, tôi thấy lợi ích lớn nhất của triết học thuần túy chính là việc giúp cho mỗi học sinh hình thành được tư duy phản biện ngay từ nhỏ. Học sinh sẽ biết cách đặt câu hỏi, biết cách đặt vấn đề cho mọi vấn đề của cuộc sống. Đây điều mà ngay cả sinh viên đại học hiện nay vẫn rất thụ động. Việc thiếu tư duy phản biện là trở lực rất lớn trong việc hình thành các sáng kiến, sáng tạo, một yếu tố quan trọng trong việc tạo ra các thành tựu trong xã hội.
Tôi nghĩ việc đưa triết học, đặc biệt là triết học đạo đức vào chương trình giáo dục phổ thông sẽ rất khó khăn. Tuy nhiên đây là điều vô cùng bức thiết hiện nay khi mà rất nhiều người trẻ cực kỳ ù lì, lười biếng trong học hành, trong lao động nhưng vô cùng hung hăng vô kỷ luật trong đời sống và trên mạng xã hội. Rất nhiều người, đặc biệt người trẻ cần biết đến triết học để hiểu hơn về nghệ thuật để họ biết đâu là cái đẹp để tránh xa những chương trình nhảm nhí vô bổ trên mạng xã hội, Youtube và cả trên truyền hình. Cần có triết học để mọi người có tư duy logic, biết phản biện biết sống vì mọi người, vì xã hội tốt đẹp và đáng sống.
Triết học đã có lịch sử hàng ngàn năm và vẫn không ngừng phát triển, mong sao các nhà giáo dục Việt Nam thấy được những lợi ích cũng như tìm kiếm được những nội dung phù hợp để đưa vào chương trình đào đạo, qua đó nâng cao chất lượng của các thế hệ trẻ, tương lai của đất nước.
>>Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.
Henry Nguyễn