Ngày 26/6, phiên xử ông Đặng Thanh Bình (64 tuổi, cựu phó thống đốc NHNN) và 4 bị cáo nguyên là thành viên Tổ giám sát NHNN (đặt tại Ngân hàng Xây dựng - VNCB) về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng tiếp tục với phần xét hỏi của VKS.
Thực hiện chỉ đạo của Thống đốc NHNN về việc cơ cấu lại TrustBank (tiền thân của VNCB), tháng 8/2012, Phó thống đốc Đặng Thanh Bình thành lập Tổ giám sát tại nhà băng này, hoạt động theo phương án đã được Thủ tướng phê duyệt. Trong đó phải xác minh năng lực tài chính nhóm đầu tư mới của ông Phạm Công Danh (53 tuổi, nguyên Chủ tịch Ngân hàng Xây dựng - VNCB) để đảm bảo nguồn tiền đầu tư vào ngân hàng. Tuy nhiên, theo cáo buộc, ông Bình và Tổ giám sát đã sai phạm, thiếu trách nhiệm, tạo điều kiện cho ông Danh gây thất thoát hơn 15.000 tỷ đồng cho VNCB.
Các bị cáo trong ngày thứ hai hầu tòa. Ảnh: Thành Nguyễn.
Trả lời thẩm vấn, ông Đặng Thanh Bình cho biết, ngoài chức vụ Phó thống đốc NHNN, ông còn kiêm nhiệm nhiều công tác khác. Việc thành lập Tổ giám sát là thực hiện nhiệm vụ chính trị quan trọng, nhằm ngăn ngừa sự đổ vỡ ngoài tầm kiểm soát của 6 ngân hàng hoạt động yếu kém thời điểm đó, trong đó có Ngân hàng Đại Tín (Trustbank, sau này là Ngân hàng Xây dựng - VNCB).
Trả lời về trách nhiệm trước sai phạm của Tổ giám sát, ông Đặng Thanh Bình khẳng định đã thực hiện rất đầy đủ, cương quyết nhiệm vụ trong quá trình tái cơ cấu TrustBank. Đây là việc rất quan trọng, nên khi đưa ra vấn đề cụ thể nào đều có sự bàn bạc của tập thể, sau khi thống nhất mới quyết định ban hành.
Ông Bình khai, Phó thống đốc phải xin ý kiến Thống đốc trước khi quyết định các vấn đề quan trọng. Bản thân Thống đốc cũng phải đưa ra bàn luận, xem xét kỹ càng. "Đối với Ngân hàng Đại Tín (TrustBank), ban chỉ đạo không chỉ đạo cụ thể những vấn đề tái cơ cấu. Do đó, trách nhiệm thuộc về lãnh đạo NHNN", ông Bình nói.
Về trách nhiệm của mình trong việc "càng tái cơ cấu ngân hàng càng lỗ", giọng ông Bình chậm rãi: "Tôi đã suy nghĩ rất nhiều, đối chiếu với các quy định pháp luật, tôi thấy đã hoàn thành nhiệm vụ. Nhưng với cương vị là một Đảng viên và là người đứng đầu việc thực hiện đề án chính trị của tập thể thì tôi có trách nhiệm về mặt chính trị".
Cựu phó thống đốc cũng khai rằng, Cơ quan thanh tra giám sát đã nhiều lần báo cáo việc VNCB mất khả năng tài chính, dựa trên các tiêu chí như tình hình hoạt động, lỗ lãi...
Ông Đặng Thanh Bình. Ảnh: Thành Nguyễn.
Đề nghị triệu tập Chánh thanh tra Cơ quan giám sát NHNN
Trước đó, 4 bị cáo nguyên là thành viên Tổ giám sát NHNN cho rằng, khoảng cách địa lý là điều kiện ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát của tổ.
Bị cáo Lê Văn Thanh (nguyên Chánh thanh tra NHNN Chi nhánh Long An, Tổ trưởng tổ giám sát VNCB giai đoạn 10/2013-3/2014) đã bật khóc trước bục khai báo. Ông này bị quy trách nhiệm trong 5 giao dịch mà ông Danh và đồng phạm rút hơn 9.200 tỷ đồng khỏi ngân hàng. "Thật lòng bị cáo không muốn tham gia Tổ giám sát vì công việc mới mẻ, chưa có kinh nghiệm, bản thân lại mang nhiều bệnh và khoảng cách làm việc quá xa", ông này nói.
Theo ông Thanh, khi ban hành Quyết định 12 thành lập Tổ giám sát đã không có hướng dẫn quy trình xử lý nên chỉ căn cứ vào quyết định mà triển khai. Tổ cũng chỉ giám sát thông qua kết quả báo cáo chứ không thể thanh tra, kiểm tra ngân hàng.
"Tổ Giám sát không được quyền nghiên cứu, xác minh các đơn vị bên ngoài. Điều này trong từng báo cáo, kiến nghị Tổ giám sát đã báo cáo rất rõ. Như bị cáo đã trình bày, lãnh đạo VNCB rất tinh vi nên đến cuối ngày mới theo dõi tiền được rút ra khỏi hệ thống thì đã muộn. Khi phát hiện, Tổ giám sát có báo cáo nhưng trong một thời gian dài VNCB vẫn không khắc phục những sai phạm", bị cáo Thanh nói.
Ông Lê Văn Thanh. Ảnh: Thành Nguyễn.
Ông Phạm Thế Tuân (62 tuổi, nguyên phó giám đốc Vietcombank Chi nhánh TP HCM) bị xác định thiếu trách nhiệm liên quan 6 giao dịch gây thiệt hại hơn 3.450 tỷ đồng. Ông này khai rằng không nhận được cả 6 tờ trình của các giao dịch nên không có bút phê.
Liên quan đến 12 giao dịch của ông Danh và đồng phạm gây thiệt hại hơn 10.000 tỷ đồng, ông Ngô Văn Thanh (41 tuổi, nguyên phó phòng Kiểm tra, giám sát tuân thủ Ngân hàng Vietcombank Long An) có đơn khiếu nại kêu oan vì cho rằng không phạm tội. Ông Thanh cho biết, thành viên trong Tổ giám sát có nhiệm vụ riêng biệt, mỗi người giải quyết từng khâu.
"Bị cáo chỉ có ý kiến, đề xuất cho tổ trưởng. Còn việc theo dõi dòng tiền đó có đi ra hay không thì tổ trưởng phân công cho người khác. Đến cuối ngày kiểm tra bị cáo mới phát hiện biến động của dòng tiền", ông Thanh khai.
Tại tòa, đại diện Thanh tra giám sát NHNN cho biết, cơ quan này đã có báo cáo số 78 nêu vấn đề về dấu hiệu sai phạm VNCB và đã có văn bản chỉ đạo giám sát VNCB, thu hồi khoản sai phạm. Tuy nhiên, việc đã được thu hồi được tiền hay chưa thì bà này không biết.
Căn cứ lời khai và diễn biến tại tòa, VKS cho rằng có nhiều vấn đề liên quan đến Chánh thanh tra Cơ quan giám sát NHNN Nguyễn Hữu Nghĩa, đề nghị HĐXX triệu tập ông này đến tòa.
Ngân hàng Xây Dựng tiền thân là Đại Tín – TrustBank do bà Hứa Thị Phấn sở hữu 85% cổ phần. Khoảng tháng 6/2012, ông Danh đại diện nhóm cổ đông Thiên Thanh (Tập đoàn Thiên Thanh) mua lại cổ đông của nhóm Phú Mỹ do bà Phấn đại diện.
Ông Danh đưa người vào tiếp quản, điều hành và lên phương án tái cơ cấu ngân hàng. Đầu năm 2013, khi được NHNN chấp thuận về nhân sự, ông Danh tổ chức Đại hội cổ đông bất thường và chính thức đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT.
Khi bà Phấn còn sở hữu, ngân hàng đã âm vốn chủ sở hữu gần 3.000 tỷ đồng, lỗ lũy kế 6.000 tỷ. Sau khi ông Danh điều hành nhà băng tiếp tục thua lỗ. Tại thời điểm khởi tố vụ án (giữa năm 2014), vốn chủ sở hữu âm hơn 18.000 tỷ đồng, tổng nợ phải trả hơn 38.000 tỷ.
Kỳ Hoa - Lan Ngọc