Sau khi ăn bữa trưa ngày Lễ Tạ ơn năm 1989, Mandy Stavik, tân sinh viên 18 tuổi, rời nhà ở Acme, Washington đi chạy bộ cùng con chó chăn cừu Đức tên Kyra. Hai tiếng sau, Kyra quay về nhưng không thấy Mandy đâu.
Sau ba ngày tìm kiếm, thi thể cô gái được thám tử Ron Peterson tìm thấy trong tình trạng khỏa thân cách nhà hơn năm km gần bờ sông Nooksack. Các điều tra viên tin rằng Mandy bị tấn công tình dục, đánh ngất và ném xuống sông.
Thám tử Ron Peterson (trái), chỉ về nơi ông tìm thấy Mandy Stavik năm 1989. Ảnh: CBS News
Người cuối cùng nhìn thấy Mandy là tài xế xe bán tải. Mandy chạy ngay trước mặt anh ta và đang hướng về nhà mình. Thám tử Kevin Bowhay nhận định kẻ tấn công Mandy hẳn đã lái xe đuổi theo, dùng súng ép lên xe, bởi Mandy chạy rất nhanh, khó có thể bắt kịp nếu không dùng xe.
Các điều tra viên tin rằng kẻ tấn công đã đá con chó xuống mương trước khi bắt được Mandy. Những vết xước trên tay và chân Mandy được cho là do cô cố chạy trốn, nhưng bị bắt lại, đánh ngất.
Mẫu ADN của nam giới được tìm thấy trên người nạn nhân. Cảnh sát đã truy lùng khắp khu vực, tìm ra 30 nghi phạm, lấy mẫu nước bọt để xét nghiệm ADN nhưng không cho kết quả trùng khớp. Việc truy tìm trở nên bế tắc.
Cái chết của Mandy Stavik khiến nhiều người thương tiếc. Hàng chục năm sau, các thám tử, bạn học và người dân địa phương chung tay tìm ra thủ phạm. Ảnh: CBS News
Đến tháng 6/2013, vụ án Mandy Stavik bỗng có bước ngoặt quan trọng nhờ cuộc trò chuyện của hai bà mẹ trong khi chờ con chơi ở công viên nước.
Heather Backstrom và Merrilee Anderson, đều học tại trường trung học Mount Baker với Mandy Stavik nhưng hầu như không biết nhau vào thời điểm đó, cùng tán gẫu về quê nhà Acme và đề tài bỗng chuyển đến vụ án chấn động nhiều năm trước. Backstrom đột nhiên thốt lên: "Tôi nghĩ mình biết ai đã giết cô ấy". Anderson sửng sốt trong vài giây rồi trả lời: "Tôi cũng vậy".
Hai người phụ nữ kể cho nhau nghe về những cuộc đụng độ khó chịu của họ với người đàn ông tên Tim Bass ở Acme.
Anderson cho biết Tim là bạn của chồng cô, cũng tốt nghiệp trường Mount Baker. Tim đã ghé qua nhà cô vào một đêm tháng 7/1991, hai năm sau cái chết của Mandy. Anh ta nói mình đã đi săn cả ngày và cần mượn điện thoại để gọi về cho vợ. Khi đó Anderson ở nhà cùng con trai mới sinh. Tim gọi điện thoại nhưng cô nghe thấy tiếng "bíp, bíp, bíp" của cuộc gọi không được kết nối. Cô nghi ngờ Tim không quay số đúng và nói dối.
Sau đó, Tim đi qua bếp và vào phòng ngủ của Anderson. Anh ta nói yêu cô và muốn làm tình. Lúc đó, Anderson vô cùng sợ hãi vì chồng đi vắng. Cô liên tục từ chối mặc anh ta thuyết phục và dọa báo cảnh sát. Cuối cùng, Tim bỏ đi.
Backstrom cũng kể rằng từng bị Tim quấy rối chỉ vài tháng trước khi Stavik bị sát hại. Khi đó Backstrom mới 15 tuổi, còn Tim 21 tuổi. Sau một trận bóng chày, khi cùng ngồi xe về nhà, Tim không ngừng tán tỉnh, thậm chí dùng một cây bút cọ xát dọc đầu gối cô. Từ đó, Backstrom cố gắng tránh tiếp xúc với Tim.
Trong nhiều năm qua, hai phụ nữ này nghĩ rằng nếu Tim cư xử với họ như vậy, hắn có lẽ cũng làm điều tương tự với những cô gái khác, có thể là cả Mandy Stavik. Nhưng họ không có bằng chứng nào cụ thể ngoài sự nghi ngờ trong lòng và chưa bao giờ báo cảnh sát về Tim.
Sau cuộc trò chuyện ở công viên nước, Anderson nhận ra đã đến lúc phải lên tiếng. Cô liên lạc với một người bạn trung học là thám tử của Văn phòng Cảnh sát trưởng Whatcom để nói về những nghi vấn xoay quanh Tim.
Tim Bass sống cách nhà Mandy chưa đầy 3 km, ngay trên con đường cô chạy bộ. Anh ta cùng bố và em trai chưa bao giờ được yêu cầu cung cấp mẫu ADN.
Trong 24 năm qua, Tim sống bình lặng, làm nghề lái xe tải giao hàng cho một tiệm bánh. Anh ta kết hôn từ năm 22 tuổi, chỉ sáu tuần sau khi Mandy bị giết và hiện có ba con. Khi được hỏi về Mandy, Tim tỏ vẻ không nhớ ra và không đồng ý cung cấp mẫu nước bọt cho cảnh sát.
Cảnh sát điều một đội giám sát Tim suốt ngày đêm, hy vọng anh ta vứt một món đồ có ADN trên đó nhưng không gặp may. Cuộc điều tra tiếp tục bị đình trệ, cho đến khi cảnh sát nhận được sự trợ giúp từ Kim Wagner, bà chủ tiệm bánh nơi Tim làm việc.
Mất ba tháng theo dõi sát sao, Kim mới nhặt được chiếc cốc nhựa và lon Coca bị Tim vứt bỏ. Cô lập tức giấu trong ngăn bàn và giao cho cảnh sát.
Ba tháng tiếp, cảnh sát nhận được kết quả trùng khớp giữa mẫu ADN của Tim và bằng chứng trên người Mandy.
Cốc nước và lon Coca Tim Bass từng uống được Kim Wagner giao cho cảnh sát. Ảnh: Whatcom County Court
Ngày 12/12/2017, 28 năm sau khi Mandy qua đời, cảnh sát đã bắt Tim, 50 tuổi, trong bãi đậu xe của tiệm bánh. Ông ta bị buộc tội bắt cóc, cưỡng hiếp và giết người.
Trong phiên tòa ngày 24/5/2019, Tim khai rằng có quan hệ tình cảm bí mật với Mandy. Luật sư biện hộ của Tim nói bằng chứng về quan hệ tình dục không phải là bằng chứng cưỡng hiếp. Tinh dịch có thể giữ trong cơ thể từ hai ngày trước khi Mandy qua đời, chuyên gia pháp y Elizabeth Johnson cho biết.
Tuy nhiên, vợ cũ và em trai của Tim đều làm chứng chống lại anh ta.
Gina Malone ly hôn với Tim sau khi anh ta bị bắt. Cô nói Tim là kẻ coi thường phụ nữ, thích kiểm soát và bạo hành. Malone chứng kiến Tim yêu cầu mẹ làm chứng giả, đổ tội cho người bố đã qua đời hơn chục năm khi cảnh sát tìm đến.
Tom Bass, em trai Tim, kể rằng khi bị điều tra, Tim nói đã ngủ với Mandy nhiều năm trước, và yêu cầu Tom khai với cảnh sát rằng anh cũng đã ngủ với cô ấy. Theo lời Tom, Tim còn yêu cầu mẹ nói dối rằng họ đi mua sắm Giáng sinh để tạo bằng chứng ngoại phạm giả.
Tim Bass trong phiên tòa đầu tiên sau 30 năm Mandy Stavik bị sát hại. Ảnh: Bellingham Herald
Cuối cùng, Tim bị tòa tuyên 27 năm tù tội bắt cóc, cưỡng hiếp và giết người, dẫu hắn không nhận tội.
Tuệ Anh (Theo CBS News)