Cuộc sống trong nghĩa trang Smor San. Video: AFP.
Ma Nith thừa nhận "không còn lời nào để nói" khi nhận ra nghĩa trang Smor San ở thủ đô Phnom Penh của Campuchia sẽ là nhà mình sau khi lấy chồng theo sự sắp xếp của bố mẹ.
"Thật không tin nổi là tôi có thể sống ở đây", người phụ nữ 42 tuổi có 4 con, vừa nói vừa lật thịt nướng trong lúc con trai đang trèo lên một ngôi mộ. "Giờ thì tôi đã quen rồi", cô cho biết, nói thêm rằng đã sống ở nghĩa trang này suốt 16 năm qua.
Nền kinh tế Campuchia phát triển mạnh sau chiến tranh. Ngân hàng Thế giới ước tính năm ngoái, Campuchia đạt mức tăng trưởng 7,5%, cao nhất trong vòng 4 năm qua. Nhưng khi các chung cư cao tầng thay thế khu ổ chuột, 14% người Campuchia sống dưới mức nghèo khổ chẳng có mấy lựa chọn về nơi mình sinh sống.
Gia đình Ma Nith là một trong số 130 hộ sống trong những căn nhà tạm bợ giữa những ngôi mộ đầy màu sắc trong nghĩa trang Smor San. Những người đầu tiên tới đây sinh sống từ thập niên 1990 và dân số "làng nghĩa trang" tăng dần theo thời gian.
Một số người từng sống ở những làng chài ven sông Bassac, còn những người khác mất nhà khi khu đất lân cận bị giải tỏa để mở chợ mới. Họ đều nói nghĩa trang là lựa chọn tốt nhất, nơi họ có thể quan sát cuộc sống của giới thượng lưu bên kia sông.
Đa số người Campuchia theo đạo Phật thường hỏa táng người chết, các ngôi mộ ở nghĩa trang Smor San chủ yếu là của những người gốc Việt sinh sống ở Campuchia. Khi cộng đồng dân cư ở nghĩa trang ngày một đông đúc, một số mộ bắt đầu được người nhà chuyển đi nơi khác.
"Họ bảo ở đây lộn xộn vì có quá nhiều người sống", Peanh Moeun nói khi ngồi trên chiếc giường gỗ bên cạnh một bia mộ, trong lúc bọn trẻ con quanh quẩn ở bãi rác nhặt phế liệu. "Họ sẽ dời mộ đi chôn ở nơi khác", người phụ nữ 63 tuổi nói thêm.
Khi Moeun chuyển tới đây 19 năm trước, nghĩa trang có hơn 300 ngôi mộ, nhưng nay chỉ còn lại 110 ngôi. Số người sống trong khu đã tăng lên con số 500, nhiều hơn cả người chết.

Một cậu bé chơi đùa trên ngôi mộ mà cậu gọi là nhà tại nghĩa trang Smor San. Ảnh: Khmer Times.
Gần đó, Am Sokha đang nhìn hàng xóm dựng nhà mới bên cạnh vài ngôi mộ. Ông thừa nhận đôi khi ăn đồ cúng người ta để lại.
"Chúng tôi đang xua đuổi hồn ma", Sokha, 62 tuổi, nói. Ông mong được ở lại Smor San "suốt đời" bởi "sống ở đây rất an toàn, gần chợ, có điện nước".
Sokha phủ nhận chuyện ma quỷ ở nghĩa trang. Tối đến, nơi này sôi động bởi người ta uống bia còn trẻ em chơi đùa xung quanh. "Chuyện ma quỷ chỉ để dọa người thôi, nhưng sợ hãi chẳng là gì so với việc không có chỗ ở", ông nói.
Hồng Hạnh (Theo AFP)