Elon Musk hôm 26/2 có màn thể hiện ấn tượng tại cuộc họp nội các đầu tiên trong nhiệm kỳ mới của Tổng thống Donald Trump, khi mặc bộ đồ đen, đội chiếc mũ lưỡi trai đen ghi câu khẩu hiệu quen thuộc "Làm nước Mỹ Vĩ đại Trở lại" (MAGA).
Trong cuộc họp kéo dài hơn một giờ, Tổng thống Trump, người thường ít chia sẻ sân khấu của mình, giờ đây lại vui vẻ nhường lời cho Musk "tóm tắt đôi chút" về những gì Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) đã làm, tuyên bố nhóm do ông dẫn dắt đã tìm thấy bằng chứng về "những điều khủng khiếp" đang diễn ra trong bộ máy.
"Cậu ấy đang hy sinh rất nhiều", Tổng thống nói về Musk, ám chỉ thời gian mà người đàn ông giàu nhất thế giới đang phải san sẻ từ các dự án kinh doanh cá nhân nhằm giải quyết công việc chính phủ. "Chính cậu ấy cũng đang bị ảnh hưởng".
Musk tuyên bố nếu DOGE không thực hiện những gì đang làm, "nước Mỹ sẽ phá sản". Ông khẳng định công việc của mình là "hỗ trợ kỹ thuật khiêm tốn" cho chính phủ của ông Trump, rồi phanh áo khoác ngoài, để lộ chiếc áo phông màu đen có dòng chữ lớn màu trắng "Hỗ trợ kỹ thuật".
Elon Musk trong cuộc họp nội các ở Nhà Trắng ngày 26/2. Ảnh: Reuters
Với tư cách là người phụ trách DOGE, Musk đã được toàn quyền ban hành những biện pháp cắt giảm chưa từng có, đôi khi cực kỳ đột ngột, đối với các chương trình và nhân sự chính phủ.
Điều này đã làm dấy lên làn sóng phản đối Musk tại hàng loạt cơ quan công quyền. Việc ông xuất hiện tại cuộc họp ở Nhà Trắng cùng các lãnh đạo quan trọng khác đã tạo ra không ít câu hỏi, bởi Musk không phải thành viên nội các, cũng không phải trải qua quy trình phê duyệt chức vụ tại Thượng viện như những bộ trưởng khác.
Dù vậy, trước khi cuộc họp diễn ra, Tổng thống Trump đã bác bỏ những hoài nghi khi tuyên bố trên mạng xã hội rằng: "Tất cả thành viên nội các đều cực kỳ vui vẻ khi Musk góp mặt".
Trong phòng họp, mỗi thành viên nội các đều có một ghế riêng dọc bàn, với một tấm bảng ghi chức danh gắn trên ghế. Musk ngồi ở dãy ghế ngoài, giữa hai trợ lý cấp trung, không có biển chức danh riêng.
Ông đứng phát biểu từ hàng phía sau, tránh xa ánh đèn chiếu về phía Tổng thống Trump và những người đứng đầu Bộ Quốc phòng, Tài chính, Ngoại giao cùng các cơ quan khác của chính phủ.
Ngay cả cách ăn mặc của Musk cũng cho thấy ông không tuân theo các quy tắc thông thường tại Washington. Không giống như các quan chức khác mặc vest tối màu và cà vạt, Musk mặc những gì được coi là trang phục làm việc tiêu chuẩn của ông: Áo blazer đen với áo phông bên trong.
Nhưng xuyên suốt cuộc họp, ông luôn thu hút sự chú ý, khi Tổng thống không ít lần dành lời ca ngợi Musk. Khi một phóng viên hỏi về cảm nghĩ của các bộ trưởng trong phòng về việc Musk xuất hiện, ông đã hỏi lại mọi người rằng "có ai không hài lòng với Elon không?".
"Nếu ai không hài lòng, hãy đuổi họ ra khỏi đây", ông nói tiếp trong tiếng cười và tiếng vỗ tay của các bộ trưởng.
Tổng thống Trump nói đùa về việc đuổi những ai không hài lòng về Elon Musk khỏi phòng khi họp nội các hôm 26/2. Video: Politico
Theo giới quan sát, cách Musk thoải mái chiếm sân khấu tại cuộc họp Nhà Trắng cùng với việc ông giành được sự ủng hộ hoàn toàn từ Tổng thống Trump là bằng chứng rõ ràng cho thấy quyền lực cũng như ảnh hưởng ngày càng lớn của tỷ phú giàu nhất hành tinh.
Bằng việc nâng đỡ Musk và công khai dọa "đuổi cổ" những bộ trưởng không muốn tỷ phú này dự họp, Tổng thống Trump đã cho thấy ông coi trọng Musk đến dường nào.
Thay vì chủ động nêu ý kiến trong cuộc họp, các bộ trưởng chính phủ Mỹ giờ đây lại đóng vai trò như phông nền để Musk "tỏa sáng", hai bình luận viên kỳ cựu Kevin Liptak và Jeff Zeleny từ CNN nhận xét.
Ông Trump vẫn phát biểu trong phần lớn cuộc họp, nhưng Musk đã nói nhiều hơn gấp ba lần so với bất kỳ quan chức nào khác. Phải đến phút thứ 56 của cuộc họp, Tổng thống mới mời Phó tổng thống JD Vance lên tiếng, nhưng bài phát biểu của ông Vance chỉ gói gọn trong 36 giây.
Tổng thống Donald Trump ngồi giữa các quan chức nội các trong cuộc họp ở Nhà Trắng ngày 26/2. Ảnh: AFP
Khi được đề nghị mô tả về công việc ông đang làm trong chính quyền Tổng thống Trump, Musk trả lời: "Nghe có vẻ điên rồ, nhưng điều này chính xác là công việc mà nhóm DOGE đang làm theo nghĩa đen, giúp sửa chữa các hệ thống máy tính của chính phủ".
Nhưng nhiệm vụ của DOGE vượt xa công việc mày mò một số phần mềm. Các kỹ sư trẻ làm việc cho Musk đã thâm nhập vào hệ thống chính phủ liên bang, tìm cách truy cập những cơ sở dữ liệu nhạy cảm, yêu cầu nhân viên liên bang giải thích việc làm của họ và cắt bỏ các chương trình mà họ coi là gian lận.
Bất chấp những hỗn loạn và làn sóng phản đối từ các công chức chính phủ, hầu hết thành viên nội các của Tổng thống Trump đều thấy điều đó ổn.
"Rõ ràng là tôi hoàn toàn ủng hộ DOGE. Thực tế là tôi đã liệt kê 5 đầu việc mình đã làm vào tuần trước", Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins phát biểu trước cuộc họp, đề cập đến "tối hậu thư" mà Musk đưa ra, yêu cầu hơn hai triệu công chức báo cáo công việc trước 24/2 là để kiểm tra liệu họ "có tồn tại" trong bộ máy hay không.
Trong khi ông Trump thừa nhận hôm 26/2 rằng một số thành viên nội các có thể "không đồng tình một chút" với chiến thuật mà Musk đang thực hiện, toàn bộ cuộc họp nội các ở Nhà Trắng đã gửi đi tín hiệu rõ ràng rằng Musk đang hoạt động với hậu thuẫn 100% từ Tổng thống và không có nhiều chỗ cho việc thể hiện bất đồng quan điểm công khai, giới chuyên gia nhận định.
"Họ rất tôn trọng Elon và việc cậu ấy đang làm", ông Trump nói. "Có một số người không đồng tình đôi chút. Nhưng tôi phải nói với bạn rằng phần lớn mọi người không chỉ vui mừng mà còn phấn khích".
Đối với một người luôn khao khát chú ý như Tổng thống Trump, việc đề nghị Musk phát biểu trước các thành viên nội các và sẵn sàng nhường diễn đàn cho ông đã làm bật lên thực tế rằng tỷ phú công nghệ đã trở thành gương mặt được coi trọng hàng đầu ở Nhà Trắng và trên khắp chính phủ Mỹ, Liptak và Zeleny từ CNN bình luận.
Susie Wiles, chánh văn phòng của Tổng thống Trump, nữ trợ lý mà ông đã mô tả trước đây là "người phụ nữ quyền lực nhất thế giới", có một chỗ ngồi tại bàn họp hôm 26/2 nhưng không phát biểu. Bà rời cuộc họp sớm để dùng bữa trưa với các thượng nghị sĩ Cộng hòa. Nhiều người đã đặt câu hỏi với bà về vai trò của Musk.
Wiles nêu "những chi tiết cơ bản" trong công việc của Musk và cho biết ông báo cáo trực tiếp với Tổng thống Trump, chứ không phải với các bộ trưởng nội các.
Theo thượng nghị sĩ Missouri Josh Hawley, Wiles đã nói với nhóm rằng: "Musk làm việc trực tiếp với Tổng thống, sau đó Tổng thống sẽ làm việc với các bộ trưởng nội các".
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tommy Tuberville cho hay Wiles đã giải thích "quy trình của Musk, những gì họ làm và cách họ làm ... cách Elon điều hành, cách ông ấy tuyển dụng mọi người, tập hợp họ lại, họ đi đâu, họ sẽ làm gì tiếp theo".
Phần lớn cuộc họp nội các diễn ra trước ống kính máy quay. Khi Tổng thống Trump yêu cầu các phóng viên ra khỏi phòng sau hơn một tiếng, phần còn lại của cuộc họp chỉ kéo dài thêm khoảng 20 phút, hầu như không có nhiều thời gian để thảo luận về những thách thức mà chính quyền đang đối mặt.
Vũ Hoàng (Theo AP, CNN, Washington Post)